جنگ؛ مادر اختراعات بشری

بسیاری از فناوری هایی که ما از آن در زندگی روزمره استفاده می کنیم را مدیون جنگ ها هستیم. بسیاری از آنها به دلیل نیاز ارتش ها به فناوری به وجود آمده اند و پس از اتمام جنگ با تغییر کاربری و غیرنظامی سازی وارد زندگی شده اند.

به گزارش گروه علم و فناوری ایسکانیوز، به عقیده بسیاری از فیلسوفان، تمدن های بشری همانند برکه آبی هستند که به دلیل راکد ماندن شروع به گندیدن و از بین رفتن می کنند ولی جنگ مانند بادی است که آب برکه را به حرکت وا می دارد و مانع از بین رفتن تمدن ها می شود. جنگ های امروزی برخلاف جنگ های باستانی وابسته به تکنولوژی هستند. امروزه همراه با سایر فناوری‌ها، فناوری نظامی هم پیشرفت های زیادی داشته است. با توجه به اهمیت و کارایی فناوری در جنگ های امروزی، هر کشوری که دارای یک قدرت نظامی شناخته شده است، تلاش می کند تا فناوری‌های نظامی خود را مدرن تر و به‌روزتر کند به این دلیل که تکنولوژی یک ابزار مهم واقعی در جنگ های امروزی با توجه به محدودیت های انسانی و مالی به شمار می رود.

در متن زیر به 10 فناوری برتر نظامی که بعدها در مصارف غیرنظامی استفاده شده اند، می پردازیم؛

هدایت با سیم و خلبان خودکار

امروزه اکثر خودروها از نوعی سیستم «هدایت با سیم» استفاده می‌کنند. در حالی‌ که اکثر مردم کنترل دریچه گاز الکترونیکی را یک نوآوری نسبتاً جدید می‌دانند؛ اما دریچه گازهای «هدایت با سیم» مدرن از دریچه‌های الکترونیکی کاربراتورهای کوادرَجِت متعلق به دهه ۱۹۷۰ میلادی برای ما به یادگار مانده است. در آن سیستم یک سِروو (servo) کوچک در دریچه گاز کمک می‌کرد تا خودرو به طرز مناسبی از حرکت بایستد؛ اما دریچه گازهای تماماً الکترونیکی خودروهای امروزی نقشی کلیدی در یاری‌رساندن سامانه‌های کنترل کشش و پایداری ایفا می‌کنند.

جد همه این‌ سیستم ها به سامانه‌های «پرواز باسیم» هواپیماهای دهه ۱۹۳۰ برمی‌گردد. توپولوف روسی از زمان هواپیمای ANT- 20 به سیگنال دهی الکترونیکی سطوح کنترل روی آورده؛ اما بسیاری از جنگنده‌ها و بمب‌افکن‌های امروزی از کنترل‌ها و دریچه تمام الکترونیکی بهره می‌برند. کامپیوترهای اویونیک در ابتدایی‌ترین سطوح هواپیما جای گرفته‌اند و به اجرای دستورات خلبان مشغول‌اند، در حقیقت خلبان تنها باید از کامپیوتر بخواهد. با اندکی اندیشه درمی‌یابیم که سامانه‌های کروز کنترل، کنترل کشش و کنترل پایداری مدرن به آنچه در هواپیماها می‌بینیم بی‌شباهت نیستند. دیری نخواهد پایید که خودروهای ما هم به کنترل‌های تماماً الکترونیک مجهز شوند و خلبانان زمینی هم از نعمتی که این غول‌های آهنی سال‌ها از آن بهره می‌برند، لذت خواهند برد. بله منظورمان خلبان (راننده) خودکار است.

رادار، لیزر و سونار

آغاز جنگ الکترونیک به ۱۹۳۹ برمی‌گردد، سالی که نیروی دریایی ایالات‌متحده سیستمی فوق سری با نام رادار (خلاصه شده ” تشخیص و اندازه‌گیری فاصله با امواج رادیویی “) را توسعه داد. تاریخچه ظهور رادار بسیار طولانی است؛ اما نخستین نمونه‌های رادار حامی کشتی‌ها بودند تا مبادا گرفتار حملات مخفیانه هوایی شوند و علاوه بر این قابلیت‌های هدف‌گیری و اندازه‌گیری مسافت را نیز به آن‌ها اعطا می‌کردند.

کاربردی بودن این تکنولوژی به سرعت برای متفقین اثبات شد، خصوصاً زمانی که ناوگان هوایی آلمان با بمب‌های وی-1 فکر پاک‌سازی کامل بریتانیا از روی نقشه را در سر می‌پروراند؛ اما این سیستم با ارائه هشداری زودهنگام مانع آن شد و به این ترتیب نیروی هوایی سلطنتی، از نبرد بریتانیا پیروز درآمد.

دست‌ آخر پای رادار به ماشین‌های پلیس هم باز شد؛ اما خیلی طول نکشید تا کابوس رادارهای پلیس هم متولد شود. تنها زمانی می‌توان شیئی را با رادار شناسایی کرد که امواج فرستاده شده توسط رادار به خودش برگردد و در همین جای داستان پارازیتاندازها وارد می‌شوند؛ آلمان اندکی بعد از افشا شدن راز متفقین پارازیت اندازها را به میدان آورد تا مبادا قائله را ببازد. پارازیت اندازها فرکانس مورد استفاده اسلحه‌های راداری را مملو از انرژی می‌کنند تا از برگشت امواج جلوگیری شود. رادارها و دشمنشان پارازیت اندازها، فرزندان آن نخستین سیستم‌هایی‌ هستند که در جنگ کشتی‌های متفقین با جنگنده‌های شب، نقشی تعیین‌کننده بازی می‌کردند.

این روزها رادارهایی که در خودروها نصب شده‌اند اغلب برای فاصله‌یابی و تشخیص خودروها و عابران پیاده به‌کار می‌روند تا در صورت لزوم به کمک دستیارانی چون کروز کنترل تطبیقی و ترمزهای خودکار به کمک راننده بشتابند؛ اما این اواخر دو فناوری فاصله‌یابی نظامی دیگر هم در این خصوص به رادار پیوسته‌اند. پیش از تولد رادار، از سونار برای عملیات‌های تشخیصی زیردریایی‌ها استفاده می‌شد و این تکنولوژی نظامی امروزه به‌قدری همه‌گیر شده که در سیستم هشدار عقب SUV-ها از آن استفاده می‌کنند. خب چرا رادار را پشت خودرو نصب نکرده‌اند؟ به دلیل این که در این مورد، سونار بر رادار برتری دارد زیرا امواج رادیویی از مواد آلی مانند کودکان و حیوانات خانگی عبور می‌کند و این اصلاً خوب نیست!

به هر حال، محدوده پوشش سونار در فضای آزاد زیاد نیست و اگر برد بیشتری نیاز دارید مجبورید سراغ LIDAR بروید، سیستمی بسیار شبیه به رادار که با لیزر کار می‌کند. LIDAR خوراکش گرفتن تصاویر دیجیتالی سریع، دقیق و با رزولوشن بالاست. دهه‌هاست که جت‌ها به کمک این وسیله مشغول نقشه‌برداری از زمین هستند و با ارتفاع پایین در بین کوه‌ها و ساختمان‌ها مانور می‌دهند. اتومبیل‌های خودران هم دقیقاً به همین صورت از آن استفاده می‌کنند اما جای «کوه‌ها و ساختمان‌ها» را با «عابر پیاده و ماشین‌های دیگر» عوض کنید.

تثبیت‌کننده ژیروسکوپی/ شتاب سنج

سامانه‌های کنترل پایداری و خلبان خودکار برای زنده ماندن به حس‌گرهای فراوانی نیاز دارند – در خط مقدم این حسگرها شتاب سنج‌ها و ژیروسکوپ‌ها قد علم کرده‌اند. این حسگرها با سخت‌افزارهای پرنده نظامی کارشان را آغاز کردند، ولو این که هیچ‌یک از سخت‌افزارهایی که از آن‌ها سخن می‌گوییم برای فرودش به دنبال فرودگاه نمی‌گشت. موشک‌ها که نیازی به باند ندارند، دارند؟

سال‌ها پیش از ظهورشان در خودروهای چهارچرخ ما، تثبیت‌کننده‌های ژیروسکوپی در دماغه اولین موشک کشتارجمعی برد بلند دنیا زندگی می‌کردند. آری، منظورمان موشک بالستیک وی-۲ آلمانی‌هاست. این سلاح که توسط نابغه دنیای راکت‌ها، ورنر فون براون، برای ارتش نازی طراحی شده بود، از پایگاه‌هایی در پنموندا به هوا بر می‌خواست و بر سر بلژیک، هلند و بریتانیا می‌بارید. وی-۲ سلاحی مهلک بود اما مهلک بودن جلوی گسترش قارچ گونه‌اش در جهان را نگرفت؛ آمریکایی‌ها تعدادی از موشک‌هایی را که متفقین از زرادخانه‌های آلمان به غنیمت گرفته بودند همراه با خود وان براون به آمریکا انتقال داد و این‌گونه شد که شالوده موشک‌های بالستیک بین‌قاره‌ای و راکت‌های فضایی شکل گرفت. حقیقتاً منصفانه است که بگوییم رقابت‌های فضایی (و جی‌پی‌اس) بدون وی-۲، وجود خارجی نداشتند.

در سیستم هدایت وی-۲ از یک تثبیت‌کننده ژیروسکوپی استفاده‌ شده بود که از لحاظ عملکرد به کامپیوترهای کنترل پایداری خودروهای مدرن شباهت بسیاری داشت. کامپیوترهایی که از ژیروسکوپ بهره‌ای ندارند مجبورند دست به دامن شتاب سنج شوند. یکی از خویشاوندان نزدیک ژیروسکوپ که تقریباً مانند او عمل می‌کند و سال‌ها نیز سابقه خدمت در موشک ها را دارد.

انتهای پیام/

کد خبر: 1001386

وب گردی

وب گردی