به گزارش گروه علم‌و‌فناوری ایسکانیوز، توانایی استدلال فضایی که به چرخش ذهنی نیز شهرت دارد، قدرتی‌ است که با آن افراد می توانند اجسام را به صورت چند بعدی و از نقاط مختلف و متفاوت تصور کنند. به عبارت دیگر چرخش ذهنی نوعی توانایی فضایی است که در آن شخص باید مجسم کند اگر یک شکل دو یا سه بعدی، به اندازه معینی حول یک محور بچرخد، پس از چرخش چگونه ظاهر خواهد شد.

بچه هایی از جنس دیگر

آیا کودکانی را دیده‌اید که به جای استفاده از اسباب‌بازی‌های آماده، ترجیح بدهند با سرهم کردن قطعات و وسایل مختلف و استفاده از پارچه، چوب، پلاستیک یا هر چیز دیگری برای خود وسایل بازی بسازند؟

آیا بچه‌هایی را دیده‌اید که به جای بازی با لگو‌های پراکنده و پرت کردن آن‌ها به این‌سو و آن‌سو، با قرار دادن آنها در کنار هم حجم‌های پیچیده‌تری مانند یک تفنگ تا یک خانه‌ی بزرگ بسازند؟یا کودکی را که گزارش مستند استفاده از یک ابزار جراحی را درست با همان دقت و هیجان یک کارتون تماشا می کند؟

آیا در اطراف‌تان کودکانی دارید که پدر و مادرشان بگویند علاقه‌ و استعداد فنی دارند؟

البته معمولاً منظور والدین از علاقه‌ فنی این است که اگر ساعت یا رادیو یا کامپیوتر کهنه‌ای را پیدا کنند، همه قطعات آن را باز می‌کنند و روی زمین می‌ریزند و با علاقه به بررسی آن قطعات می‌پردازند.

آیا شما هم جزو کسانی هستید که ادعا می‌کنند می‌توانند یک چمدان را به شکلی حرفه‌ای و مرتب جمع کنند؟ کسانی که می‌توانند بیشتر از دیگران، در یک حجم مشخص وسایل و لباس‌ها و ملزومات سفر را بگنجانند.

همه‌ این ها را می‌توان به نوعی زیر چتر استعداد درک ساختار و تجسم فضایی جا داد. کسانی که استعداد خوبی در درک ساختارها دارند، در کودکی و نوجوانی از جدا کردن قطعات و متصل کردن دوباره‌ آنها لذت می‌برند. ساختن، طراحی کردن و درک نحوه کارکرد هر وسیله‌ای آنها را خوشحال می‌کند.

چه شغل‌هایی درگیر هوش فضایی هستند؟

هوش فضایی که مربوط به تجسم سه بعدی اشیا‌ست، بیش از هر چیزی با هنر در ارتباط بوده و باعث تقویت درک کودک از محیط پیرامون و اشیای موجود در آن می شود.

محققان معتقدند پرورش هوش فضایی کودکان باعث می شود تا در بزرگسالی در رشته های طراحی، عکاسی، معماری، مهندسی و هنر موفق شوند. در حال حاضر اسباب بازی های مختلفی برای پرورش این جنبه از هوش کودکان طراحی و ارائه شده است. از آنجا که روانشناسان پایان دوسالگی را بهترین زمان برای تقویت هوش فضایی کودکان می دانند، تهیه این نوع اسباب بازی کمک زیادی به پرورش ذهنی کودکان می‌کند.

دختر یا پسر؟ مسئله این است!

تاکنون این گونه تصور می شد که به طور متوسط مردان نسبت به زنان از توانایی «‌استدلال فضایی‌» بهتری برخوردارند. استدلال فضایی به دسته ای از مهارت های استدلالی گفته می شود که به ظرفیت فکر کردن اشخاص در مورد اشیاء در سه بعد می پردازد که با وجود محدود بودن اطلاعات از یک شی، نتایج مطلوبی را برای فرد ترسیم می کند.

معمولا کسانی که توانایی خوبی در استدلال فضایی دارند در حدس زدن این که اگر اجسام در زوایای مختلف به چرخش درآیند چه شکلی خواهند داشت نیز به خوبی عمل می کنند.

تحقیقات جدید نشان می دهد که پسران در طول اولین دوره تحصیلات رسمی، مزیت نسبی در عملکرد روانی دارند که این مزیت به آرامی با افزایش سن رشد کرده و تا پایان نوجوانی سه برابر می شود.

«‌جیلیان لئور‌» نویسنده اصلی متن، شدان است و تفاوت جنسیتی در استدلال های فضایی ممکن است به نابرابری جنسیتی در این زمینه های (STEM Science, Technology, Engineering and Mathematics) کمک کند.

وی یادآور می شود: «‌ما علاقه‌مند به یافتن ریشه های تفاوت های جنسیتی در مهارت های فضایی به دلیل نقش بالقوه آنها در شکاف جنسیتی که در رشته های ریاضی و علمی دیده می شود، هستیم. با دانستن این که تفاوت جنسیتی در ابتدا در دوران کودکی تشخیص داده می شود و چگونه با سن تغییر می کند، ما ممکن است قادر به ایجاد راه هایی برای ایجاد سیستم‌های آموزشی مناسب‌تر باشیم. »

لئور می گوید: بیشتر دوران کودکی و نوجوانی برای شکاف جنسیتی در مهارت‌های فضایی برای رسیدن به اندازه تفاوت در بزرگسالان طول می کشد. او اضافه می کند که متاآنالیز به دلیل عدم وجود شکاف جنسیتی برای چرخش ذهنی نمی پردازد.

چه باید کرد؟

مطالعات نشان داده‌اند که دختران اضطراب بیشتری برای انجام وظایف فضایی خود نسبت به پسرانی که در درجه اول این توانایی هستند، نشان می دهند. با این حال کودکان از کلیشه های جنسیتی در مورد هوش فضایی در مدرسه ابتدایی آگاهی دارند.

در همین راستا جیلیان لئور می گوید که تحقیقات قبلی نشان داده اند والدین هنگام صحبت با پسران پیش‌دبستانی با زبان فضایی بیشتری نسبت به دختران صحبت می کنند.

لئور می گوید: « اکنون که مشخص شده است چگونه تفاوت های جنسیتی در مهارت های استدلال فضایی در کودکان در طول زمان به وجود می آید، می توانیم به دلایل این اختلافات پی ببریم. »

در همین حال اضافه می کند که والدین ممکن است بخواهند در این مورد آگاهی داشته باشند تا بتوانند دختران و پسرانشان را تشویق کنند که با بلوک ها و دیگر اقلام ساختمانی که ممکن است در توسعه مهارت های استدلال فضایی کمک کار باشد، بازی کنند؛ زیرا شواهد نشان می دهد این مهارت ها با آموزش بهبود می یابد.

لئور در همین راستا می افزاید: «دادن فرصت های بیشتر به دختران و پسران برای توسعه مهارت های فضایی خود، چیزی است که تنها والدین و مربیان توانایی انجام آن را دارند.»

نتیجه‌گیری

در این زمینه مطالعات متعددی در اقصی نقاط جهان انجام شده است. در آخرین مطالعه انجام شده مداخله ای روانشناختی در میان 162 دانش آموز کلاس اول و دوم راهنمایی ( 12-13 ساله) یک پرسش‌نامه آماده و توزیع شد و از طریق همین پرسش‌نامه، میزان آشنایی گروه نمونه با بازی رایانه ای «تتریس» کنترل شد. سپس از میان آنها 60 نفر به طور تصادفی انتخاب و به چهار گروه 15نفری آزمایش و کنترل تقسیم شدند. ابتدا، هر چهار گروه به طور همزمان در موقعیت پیش آزمون به آزمون چرخش تصویری پاسخ دادند. پس از آن دو گروه آزمایشی دختر و پسر در طول چهار هفته و در شش جلسه 30 دقیقه ای به بازی تتریس پرداختند و بلافاصله بعد از آموزش، هر چهار گروه مورد آزمون قرار گرفتند. اطلاعات به دست آمده به وسیله آزمون t مستقل و t وابسته تحلیل شد.
طبق این یافته ها، نتایج نشان داد که توانایی چرخش ذهنی پسران و دختران در پیش آزمون تفاوت معناداری نداشت؛ اما پس از اجرای کاربندی آزمایشی، توانایی چرخشی ذهنی نوجوانان در پس آزمون افزایش یافت و این افزایش نمرات در دختران بیشتر از پسران بود.
در نتیجه می توان گفت الگوهای عوامل محیطی، اجتماعی و زیستی منجر می شوند که توانایی فضایی و به ویژه چرخش ذهنی دختران و زنان، در مقایسه با پسران و مردان از انعطاف‌پذیری بیشتری برخوردار است.

انتهای پیام/