به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز، بعد از مدرسه، دانشگاه اساسی‌ترین رکن تربیت نیروی انسانی یک جامعه به شمار می‌‌رود که به عنوان یک نهاد آموزشی وظایف مشخصی دارد. در واقع شاید بتوان گفت اتاق فکر یک کشور در حل مسائل و مشکلات جامعه همان دانشگاه‌ها، استادان و دانشجویان یک کشور هستند و از طریق آموزش‌‌هایی که در محیط دانشگاه فرا‌‌می‌گیرند، بدنه‌ای محکم در راستای رفع مسائل و بحران‌‌‌های پیش رو در جامعه به حساب می‌آیند.

تربیت نیروی متخصص در یک کشور و حفظ آن‌ها برای تعالی و توسعه یک جامعه، گامی مهم در حل مسائل مختلف است. از صنایع نظامی یک کشور تا محیط زیست، اقتصاد و بسیاری از موارد دیگر که شامل خدمات رسانی‌های مختلف به مردم یک کشور می‌شود، به بدنه دانشگاهی متصل می‌شوند؛ بنابراین نقش بی‌بدیل دانشگاه‌ها در حل مسائل جامعه انکار ناپذیر است.

دانشگاه به عنوان یک نهاد آموزشی وظایف تعیین شده‌ای دارد که در محدوده خاص به ایفای نقش می‌پردازد؛ اما بدون تردید زمانی که یک کشور با بحران‌های طبیعی مثل سیل و زلزله مواجه شود یا در حل مسائل اقتصادی و بحران‌های محیط زیست با مشکلات عدیده‌ای دست و پنچه نرم کند؛ این دانشگاه و دانشگاهیان هستند که با حضور پررنگ خود می‌‌توانند باری را از دوش جامعه بردارند. شاید یکی از مهم‌ترین نقش‌ها همان علاج واقعه پیش از وقوع باشد، در همین راستا دانشگاهیان ما می‌توانند با تشکیل کارگروه‌های تخصصی، به طور کارشناسانه بسیاری از عوامل طبیعی و غیر طبیعی را مدیریت کنند.

بعد از بحران وقوع سیل اخیر در کشور، کمک‌‌های مختلفی از سوی نیروهای جهادی مستقر در آموزش عالی انجام شد که به دنبال آن بسیاری از اعضای بسیج دانشجویی دانشگاه‌های سراسر کشور به این مناطق اعزام شدند؛ اما دانشگاه آزاد به عنوان بزرگترین دانشگاه کشور، حضوری چشمگیر در خدمات‌رسانی به مناطق سیل زده داشت تا جایی که با تمام امکانات در این مناطق حضور یافت؛ از ماشین آلات سنگین واحدهای دانشگاهی گرفته تا رئیس دانشگاه آزاد اسلامی به همراه استادان و دانشجویان این دانشگاه همگی در مناطق سیل زده حضور یافتند. دانشگاه آزاد اسلامی به صورت کاملا سازماندهی شده، قرارگاه جهادی تشکیل داد به یاری استان‌هایی رفت که با سیل دست و پنجه نرم می‌کردند.

بدون تردید، دانشگاه آزاد اسلامی بسیار فراتر از وظیفه یک مرکز آموزش عالی در کمک رسانی به مردم سیل زده عمل کرده است. برای بررسی این حضور گسترده و نقش دانشگاه‌ها در حل بحران‌ها و مسائل جامعه به سراغ برخی از کارشناسان امر رفتیم که خلاصه آن به شرح زیر است:

دانشگاه آزاد در کمک‌رسانی به سیل‌زدگان فراتر از وظیفه خود عمل کرده است

به گفته فلاحتی عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس، حضور دانشگاه آزاد در مناطق سیل‌زده یک اتفاق نو در آموزش عالی کشور در جهت کمک به حل بحران موجود است و این امداد‌رسانی گسترده بعد از بروز یک بحران، در طول دوران مدیریتی این دانشگاه بی‌نظیر است.

وی معتقد است حضور دانشگاه آزاد علیرغم اینکه یک نهاد اجرایی نیست و وظیفه تعیین شده‌‌ای برای ورود به حل بحران‌هایی چون سیل ندارد، نشان‌دهنده حس مسئولیت‌پذیری مسئولان این دانشگاه است که بیشتر از وظیفه خود در جهت کمک به سیل زدگان کشور حضور یافته‌اند.

فلاحتی بخش ستاد بحران در کشور را مسئول مدیریت بحران‌های موجود می‌داند و معتقد است حضور در حل بحران‌‌هایی چون سیل برای دانشگاه‌ها تعریف نشده است و نهایت کاری که دانشگاه آزاد می‌توانست برای کمک به سیل‌زدگان انجام دهد، ارائه تخفیف به دانشجویان این دانشگاه و مرخصی به استادان و کارمندان بود و انتظاری بیش از این، وجود نداشت و دانشگاه آزاد اسلامی در امداد‌رسانی به سیل زدگان فراتر از وظیفه خود عمل کرده است.

دانشگاه آزاد با تمام توان به سیل زدگان امداد رسانی دارد

به گفته دکتر محمد مهدی طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی، دانشگاه آزاد با تمام توان و با توجه به رسالت علمی و اجتماعی که دارد کمک‌رسانی به سیل‌زدگان را در نقاط مختلف کشور مورد توجه قرار داده است، همچنین با توجه به ادامه روند بروز سیل در برخی از شهرها، حضور دانشگاه آزاد در این مناطق، خدمت‌‌رسانی به مردم آسیب دیده از سیل ادامه دارد.

حضور تیم‌های روانشناسی بالینی در مناطق سیل زده

محسن نفر معاون علوم پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی نیز معتقد است که دانشگاه آزاد اسلامی یک دانشگاه اجتماعی بوده و به همین دلیل پس از وقوع سیل اقدامات خود را در این مناطق آغاز کرده است. گروه‌های متعدد پزشکی در کانکس‌های استان لرستان مستقر شده و با کوله‌های پزشکی به مردم مناطق سیل‌زده خدمات دادند. با توجه به اینکه یکی از آسیب‌هایی که مردم پس از مخاطرات سیل پیدا می‌کنند آسیب‌های روحی و روانی است، در همین راستا تیم‌های روانشناسی بالینی دانشگاه آزاد اسلامی نیز به طور ویژه در مناطق سیل‌زده مستقر شدند.

امدادرسانی دانشگاه آزاد با حضور تیم‌های پزشکی در مناطق سیل‌‌زده، ارسال آمبولانس، حضور تیم‌های پزشکی و پرستاری، روان‌شناسان برای کمک به سیل‌زدگان از جمله اقدامات مهم و حضور در صحنه این دانشگاه است. با وجود عدم برخورداری از نقش اجرایی در حل بحران‌های ایجاد شده،‌ این دانشگاه به عنوان بازوی پرتوان ستاد بحران کشور عمل کرده است.

تشکیل هیئت ویژه بررسی سیلاب‌ها با مدیریت رئیس دانشگاه تهران

بعد از سپری شدن مرحله خطر و بحران اصلی سیل، کارگروهی تخصصی با دستور رئیس جمهور جهت بررسی علمی و پیشگیری از وقوع مجدد بحران‌ سیل تشکیل و در تاریخ 27 فروردین ماه سال جاری، محمود نیلی احمد آبادی رئیس دانشگاه تهران،‌ با حکم رئیس جمهور رئیس «هیئت ویژه گزارش ملی سیلاب‌ها» شد و ماموریت گرفت ظرف مدت 6 ماه گزارش ملی این رخداد را ارائه کند.

اولین جلسه هیئت ویژه بررسی سیلاب‌ها روز چهارشنبه 27 فروردین ماه تشکیل شد که در این جلسه، شیوه همکاری دانشگاهیان بررسی و با دانشگاه‌های مناطق سیل زده نیز ارتباط برقرار شد،‌ همچنین دانشمندان ایرانی مقیم خارج از کشور، آمادگی خود را در راستای کمک کردن به کارگروه‌های این هیئت اعلام کردند. در حال حاضر کارگروه‌های تخصصی این هیئت متشکل از اعضای هیئت علمی دانشگاه‌های کشور، متخصصان و صاحب‌ نظران تشکیل شده است و این کارگروه‌ها، مشغول بررسی راهکارهای عدم تکرار حوادث این چنینی هستند. همچنین هیئت ویژه گزارش ملی سیلاب‌ها با بنیاد مسکن نیز مذاکراتی داشته است تا امکانات لازم در حوزه‌های مختلف از جمله اجتماعی، روانشناسی، فنی و غیره به سیل‌زدگان ارائه شود.

تشکیل 15 کارگروه در هیئت ویژه بررسی سیلاب‌ها/ بررسی علمی همه جانبه وقوع سیل

هیئت ویژه گزارش ملی سیلاب‌ها متشکل از 19 چهره دانشگاهی کشور از دانشگاه‌هایی مانند صنعتی شریف، دانشگاه آزاد، علامه طباطبایی، شهید بهشتی و سایر دانشگاه‌های مطرح کشور تشکیل شد،‌ همچنین یک عضو اتاق بازرگانی ایران در این هیئت حضور دارد.

هیئت ویژه بررسی سیلاب‌ها از 15 کارگروه تشکیل شده است و از جمله عرصه های این کارگروه می توان به هواشناسی و اقلیم‌شناسی؛ هیدرولوژی، سازه‌های آبی و مدیریت منابع آب؛ مدیریت بحران؛ مدیریت ریسک و بیمه؛ امداد و نجات؛ شهرسازی و معماری؛ اجتماعی و فرهنگی؛ حقوقی؛ زیرساخت‌ها؛ محیط زیست؛ کسب و کارها؛ میراث فرهنگی و درس‌آموخته‌های تمدنی اشاره کرد.

در عرصه هواشناسی و اقلیم شناسی، ریزش‌های جوی اخیر کشور؛ پیش بینی های هشدارهای سازمان هواشناسی، علت بارش‌ها و غیره مورد بررسی قرار خواهد گرفت. همچنین در عرصه هیدرولوژی، سازه‌های آبی و مدیریت منابع آب، نحوه اطلاع‌رسانی درباره سیلاب و ساختار آن در وزارت نیرو و نحوه تبدیل آن به اقدامات مدیریتی؛ عملکرد سازمان‌های مسئول در زمینه مدیریت منابع آب و سازه‌های آبی؛ نقش سدها و سازه‌های آبی در تشدید یا مدیریت و تعدیل سیلاب و غیره بررسی می‌شود.

در عرصه مدیریت بحران ساختار، رویه‌ها، بودجه نیروی انسانی، اختیارات و وظایف ستاد مدیریت بحران کشور؛ تصمیمات نادرست در مدیریت بحران سیلاب؛ اصلاحاتی در ساختار ستاد و نظام مدیریت بحران کشور برای بهبود و ارتقای مدیریت بحران سیلاب و غیره مورد بررسی خواهد گرفت. همچنین در عرصه امداد و نجات، کاستی‌های عملیات امداد و نجات؛ فرماندهی عملیات امداد و نجات؛ وضعیت آمادگی کشور برای عملیات امداد و نجات و غیره بررسی می‌شود.

از جمله موارد مورد بررسی در عرصه حقوقی می توان به چگونگی تخطی از ضوابط حقوقی در عرصه‌های مختلف؛ اصلاحات ضروری برای تقویت نظام حقوقی و قانونی کشور در افزایش ظرفیت مدیریت سیلاب و غیره می‌توان اشاره کرد. همچنین عرصه محیط زیست شامل بررسی نقش متغییرهای محیط زیستی در سیلاب، آثار منفی و مثبت سیلاب‌ها بر محیط زیست و طبیعت ایران و غیره است.

عرصه مدیریت ریسک و بیمه شامل مواردی مانند ضعف و قوت‌های صنعت بیمه کشور در زمینه سیلاب؛ اصلاحات مدیریت ریسک و بیمه کشور و غیره می شود. عرصه زیرساخت‌ها کمیت زیرساخت‌های تخریب شده بر اثر سیلاب؛ تاب‌آوری زیرساخت‌های کشور؛ اصلاحات ضروری برای ارتقای کیفیت و تاب‌آوری زیرساخت‌های کشور در مقابل سیلاب و غیره بررسی می‌شود.

در عرصه شهرسازی و معماری شیوه توسعه سکونتگاه‌های شهری و روستایی؛ عدم رعایت استانداردهای شهرسازی تاب‌آور مقابل سیلاب؛ عمده‌ترین تخلفات صورت گرفته در توسعه سکونتگاه‌ها که منجر به وقوع سیل می‌شود و غیره مورد بررسی خواهد گرفت. عرصه اجتماعی، شامل آموزش‌های مربوط به ارتقای تاب‌آوری در برابر سیلاب؛ کارکردهای دستگاه‌های مسئول آموزش و ارتقای فرهنگ عمومی ایمنی؛ عملکرد رسانه‌ها و اطلاع‌رسانی در بحران و غیره است.

از جمله موارد مورد بررسی در عرصه کشاورزی و منابع طبیعی می توان به انداره کمیت ارضی و منابع تحت تاثیر سیلاب؛ بررسی میزان خسارت‌ها؛ اصلاحات و اقدامات افزایش تاب‌آوری کشاورزی و منابع طبیعی در مقابل سیلاب و غیره اشاره کرد. همچنین در عرصه کسب و کارها؛ میزان خسارت کسب و کارها از سیلاب؛ اثرات کوتاه مدت و بلند مدت سیلاب بر اقتصاد کسب و کارها بررسی می‌شود. عرصه میراث فرهنگی و درس آموخته‌های تمدنی شامل بررسی میزان خسارات سیلاب بر میراث فرهنگی؛ اصلاحات ضروری برای افزایش تاب‌آوری سکونتگاه‌ها براساس درس‌آموخته‌های ناشی از ارزیابی میراث فرهنگی و بافت‌های تاریخی می‌شود.

آنچه مسلم است، دانشگاه پایگاه مهمی در حل مسائل جامعه به شمار می‌رود و دانشگاهیان کشور وظیفه‌ای خطیر در حل بحران‌های پیش رو دارند. زمانی که کشور با بحران‌هایی چون سیل مواجه می‌شود قطعا علم و دانش برگرفته از مراکز آموزش عالی است که می‌تواند راهگشای حل مشکلات کشور شود.

بدون تردید، دانشگاه یک نهاد اجرایی نیست؛ اما اگر پا به عرصه میدان بگذارد و دوشادوش نیروهای اجرایی فعالیت جهادی داشته باشد، بیانگر مسئولیت‌پذیری و مدیریت جهادی حاکم بر یک مجموعه آموزشی است که این امر در دانشگاه آزاد به وضوح دیده می‌شود.

اهمیت جایگاه دانشگاه و بهره‌مندی از نیروی متخصص در کمک به حل مسائل جامعه به اندازه‌ای مهم است که در بحران اخیر، تشکیل هیئت ویژه بررسی سیلاب‌ها به دستور ریاست جمهوری به رئیس دانشگاه تهران سپرده می‌شود تا با بهره‌مندی از نیروهای متخصص، به حل بحران موجود کمک کرده و با ارائه راهکارهای علمی از وقوع مجدد، از چنین بحران‌هایی جلوگیری کنند.

انتهای پیام/