به گزارش گروه علم و فناوری ایسکانیوز، وسایل ارتباط جمعی و رسانه ها از جمله نهادهای هستند که در گسترش و ترویج علم و فناوری نقش زیادی دارند. عمومی سازی و قابل فهم کردن علم برای افراد عادی از دیگر کارکردهای رسانه برای این حوزه است. عباس اسدی، دانشیار و عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی در گفتگو باخبرنگار ایسکانیوز مفهوم روزنامه نگاری علم را توضیح داده و وضعیت این نوع از روزنامه‌نگاری را در جهان و ایران بررسی کرد.
در همین ارتباط عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی در توضیح روزنامه نگاری علم گفت: روزنامه‌نگاری علم یکی از شاخه های روزنامه نگاری است که به صورت تخصصی در حوزه های علمی ورود پیدا می کند و به مسائل و پیشرفت های علمی می پردازد، مطالبی را منتشر کرده و پیشرفت های علمی را به مخاطبان خود معرفی می کند.
اسدی افزود: روزنامه نگاری علم در بسیاری از دانشگاه های جهان تدریس می شود. مثلا حوزه‌هایی مانند محیط زیست، پزشکی و سلامت جزو روزنامه نگاری علم هستند که به دانشگاه های غربی ورود پیدا کرده اند. با اینکه دسته بندی درستی از روزنامه نگاری علم وجود ندارد؛ اما این بخش ها را در چارچوب های مدنظر خود قرار می دهند. در حالت کلی همین که این موضوعات مورد توجه قرار می گیرد، روزنامه نگاری علم گفته می‌شود.
وی با اشاره به وضعیت این نوع از روزنامه نگاری در ایران بیان کرد: روزنامه نگاری علم در ایران تازه مورد توجه قرار گرفته و در گذشته به این صورت مد نظر نبود. اگرچه مباحث مربوط به علم و پیشرفت علوم به صورت خبرهای کوتاه در برخی از صفحات مطبوعات منتشر می شد، ولی امروزه گستردگی این نوع از روزنامه نگاری زیاد بوده و حتی برخی از دانشجویان در این حوزه پایان نامه نیز می نویسند. به طور کلی این نوع از روزنامه نگاری در کشور ما ناشناخته است و در چارت‌های درسی و دانشگاهی ما هنوز وجود ندارد.
اسدی با اشاره به اینکه روزنامه نگاری علم با روزنامه نگاری علمی تفاوت دارد، افزود: هر روزنامه نگاری می‌تواند علمی باشد؛ ولی هر روزنامه نگاری، روزنامه نگاری علم نیست. یعنی یک رابطه جزء به کل دارد. روزنامه نگاری علمی یعنی روزنامه نگاری آکادمیک که اصول و چارچوب های آکادمیک را مورد توجه قرار می دهد. این نوع از روزنامه نگاری با روزنامه نگاری تجربی و پشت میزی متفاوت است؛ اما روزنامه نگاری علم بیشتر در حوزه های تخصصی فعالیت دارد و پیشرفت و تحولات مربوط به حوزه های گوناگون علم را در بر می‌گیرد. مانند پزشکی، زیست شناختی، فضایی، محیط زیست و ... .
عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی با تاکید براین نکته که تاثیر و نقش روزنامه نگاری علم را در گسترش و عمومی کردن علم مهم می داند، اظهار داشت : روزنامه نگاری علم در شناساندن علوم جدید نقش زیادی دارد؛ اما در بعضی از حوزه ها که می تواند برای عموم کارساز باشد، عملکرد مطلوبی نداشته است. وقتی ما از روزنامه نگاری علم سخن می گوییم باید شرایط و ویژگی های خاص خود را داشته باشد و در آن شرایط کار کند. ممکن است روزنامه نگاری علم در یک کشور وجود داشته باشد؛ ولی به طور مناسب تاثیرگذار نباشد. ما نباید مخاطبان این نوع روزنامه نگاری را فقط متخصصان بدانیم، بلکه عموم نیز دریافت کننده اطلاعات آن هستند.
وی افزود: روزنامه نگاری علم به دلیل این که با تکنولوژی و فناوری های نوین مرتبط است، کسی که در این حوزه کار می کند و تخصص خودش را مشخص می کند و در آن تخصص می ماند، بهره مناسب را از آن خواهد برد؛ اما روزنامه نگاران و خبرنگاران در کشور ما با پیشرفت فناوری ها حرکت نمی کنند و خود را با این فضا انطباق نمی دهند. اگر خبرنگاران بتوانند از آخرین تحولات این حوزه اطلاع پیدا کنند و آنها را دنبال کنند، می توانند از ظرفیت روزنامه نگاری علم استفاده کنند. در حالت کلی اگر خبرنگاران این حوزه از قافله عقب بیفتند، نمی توانند از تکنیک ها و ابعاد روزنامه نگاری علم استفاده کنند.
استاد دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به اینکه خبرنگاران حوزه علم و فناوری در کشور ما شاخص های مدنظر حوزه روزنامه نگاری علم را ندارند، تاکید کرد: متاسفانه خبرنگارانی که دارای شاخص های روزنامه نگاری علم باشند، خیلی کم است؛ یعنی کسانی که در روزنامه نگاری علم فعالیت می کنند، علاوه بر اینکه باید در آن حوزه متخصص و صاحب نظر باشند، باید فنون روزنامه نگاری حرفه ای را یاد بگیرند. به عبارتی باید بتوانند با استفاده از مبانی روزنامه نگاری حرفه ای، مباحث تخصصی را مطرح کنند. در کشور ما متاسفانه خبرنگاران به سرعت حوزه تخصصی خود را تغییر می دهند و فردی که امروز در سلامت کار می کند فردا به دیگر بخش ها می رود.
وی در پایان گفت: در حالت کلی روزنامه نگاری علم یعنی اینکه خبرنگار در دو حوزه عملکرد خوبی داشته باشد؛ اول اینکه در آن حوزه تخصص لازم را کسب کند و دوم اینکه در حوزه روزنامه نگاری و ژورنالیسم توانایی لازم را داشته باشد. کسی که در حوزه پزشکی می خواهد فعالیت کند باید حتما در پزشکی متخصص و صاحب نظر باشد؛ بنابراین یک روزنامه نگار معمولی نمی تواند بگوید که من یک روزنامه نگار علم هستم.
انتهای پیام/
