به گزارش ایسکانیوز، ولیعهد تازه کار و جاه طلب عربستان که چهار سال پیش با غرور از پایان چند هفته ای بحران یمن خبر می داد اکنون نه تنها در این مناقشه موفقیتی کسب نکرده است بلکه آتش جنگ با عبور از دروازه های عربستان، عمق خاک این کشور را تهدید می کند این مسئله بیش از آنکه با واقعیت تطابق داشته باشد بیشتر به یک رویا شبیه بود، رویایی که هوشمندی و اراده یمنی ها آن را تحقق بخشید.

انصارالله با تجهیزاتی ساده اما با اراده‌­ای پولادین در ابتدا نقشه های عربستان در یمن را نقش برآب کرد؛ اما این پایان ماجرا نبود بلکه پس از آن فاز جدید رویارویی با عربستان در شهرهای این کشور کلید خورد. فاز جدیدی که نبرد پهپادی و ضربه زنی هوشمندانه در بطن آن قرار دارد حمله به نجران و خطوط انتقال نفت شرکت آرامکو نیز جلوه هایی از تغییر معادله این بحران را به نمایش گذاشت.

زمین‌گیر شدن آل سعود در خانه

نیروهای مردمی یمن که مدتهاست موقعیت خود را داخل این کشور تثبیت کرده ­اند درصدد پایان فشارهای عربستان و تثبیت موقعیت خود در عرصه منطقه ای هستند. این موضوع نیازمند تحت فشار قرار دادن عربستان در خود این کشور بود به تعبیری دیگر تئوریسن های انصارالله به این نتیجه رسیده اند که همبستگی مثبتی در میان کاهش فشار بر مردم یمن با افزایش فشار بر عربستان وجود دارد.

این برداشت جدید در اواخر اردیبهشت ماه به صورت تجربی مورد آزمایش قرار گرفت. هفت پهپاد با طی کردن صدها کیلومتر در ارتفاع کم سامانه‌های دفاع هوایی عربستان را فریب داده و دو ایستگاه بزرگ پمپاژ نفت متعلق به شرکت «آرامکو» را هدف قرار دادند و انتقال نفت از آن را متوقف کردند. پس از چهار سال بزرگ‌ترین شُک منطقه ای در بحران یمن به عربستان وارد شد.

عربستان از شُک اول خارج نشده بود که یک شک سه مرحله ای دیگر آنان را در بهت فرو برد. در عرض هفتاد و دو ساعت و از طریق پهپاد «قاصف کی۲» یمنی ها سه بار منطقه نجران در جنوب عربستان را بمباران کردند. بمباران یمنی ها به حدی دقیق بود که «سامانه موشکی پاتریوت» عربستان که قرار بود موشک و پهپاد شکار کند نیز طعمه آتش شد.

این حملات جدید گویای یک واقعیت بود که ساختار دفاعی عربستان مقهور ظرافت های نظامی و بازی هوشمندانه حوثی ها شده است؛ زیرا به رغم آنکه حملات یک منطقه از خاک عربستان را مورد هدف قرار داده بود اما در هر سه حمله سامانه دفاعی سعودی ها از ردیابی و نابودی پهپادهای انصارالله عاجز بود.

گذار از حالت تدافعی به تهاجمی

استراتژی جنگی انصارالله تا پیش از این بر مقابله با سعودی ها در خاک یمن و همچنین بمباران موشکی محدود می شد. آنان با استفاده از همین موشک ها ۲۱۸ هدف را در عمق خاک عربستان را بمباران کرده بودند؛ اما در راستای متنوع سازی سبد مقابله با عربستان و فشار حداکثری بر این کشور کارت استفاده از پهپادها نیز به راهبرد یمنی های اضافه شد. این مسئله نشان می دهد سعودی ها از این به بعد از وضعیت تهاجمی به حالت تدافعی خواهند افتاد و دیگر ابتکار عمل این جنگ را از دست می دهند.

اکنون و در راستای استراتژی جدید جنگ یمن تمامی مناطق استراتژیک عربستان در تیررس حملات پهپادی قرار دارند. در همین ارتباط یکی از مقامات عالی رتبه انقلاب یمن از مشخص کردن 300 هدف استراتژیک در داخل خاک عربستان و امارات خبر داد. اهدافی که قرار است در صورت ادامه جنگ نابود شوند. این سخنان حاوی پیام های دردناکی برای سعودی است به ویژه آنکه در چهار سال گذشته آنان 52 هزار یمنی را قربانی سیاست های جنگ طلبانه خود کرده اند؛ بنابراین این احتمال وجود دارد با تغییر توازن جنگ یمنی ها انتقام سختی از آل سعود بگیرند.

ببر کاغذی هویدا می شود

در طول چهار سال گذشته عربستان هیچ گاه به اندازه امروز تحت فشار نبوده است ماشین جنگی این کشور نه تنها در یمن دست آوردی نداشته است بلکه اکنون باید منتظر نابودی زیرساخت های استراتژیک و اهداف راهبردی اش نیز باشد؛ اما چرا ارتش عربستان در گرداب یمن فرو رفت؟ چه دلایلی این ماشین نظامی بزرگ را به دست‌مایه سخره و طنز کارشناسان نظامی و رسانه ها تبدیل کرد؟

ارتش عربستان به عنوان یکی از پرخرج‌ترین ارتش های جهان شناخته می شود. بر طبق گزارش­‌های موسسه «تحقیقات بین‌المللی صلح استکهلم» عربستان در سال 2018 بودجه نظامی این کشور چیزی در حدود 69.4 میلیارد دلار بوده است و به این ترتیب پس از آمریکا و چین در رتبه سوم جهان قرار می­‌گیرد. سعودی ها در زمینه وارد تسلیحات نیز رتبه دوم جهان را به اختصاص داده اند. این در حالی است که براساس گزارش‌های کارشناسان صنایع نظامی، تولید پهپادهای یمنی نزدیک به ۳۰۰ تا ۱۰۰۰ دلار هزینه دارد.

سیستم نظامی عربستان همچون سایر کشورهای پادشاهی و غیردمکراتیک براساس شایسته سالاری نظامی سربازان و افسران شکل نگرفته بلکه سرسپردگی به خاندان آل سعود هسته اصلی این ارتش را شکل می­‌دهد. براین اساس اعضای خاندان سلطنتی که گاهاً حتی هیچ گونه تجربه نظامی ندارند در راس هرم نظامی و امنیتی قرار می­گیرند.

از طرفی دیگر ارتش عربستان از سال 1991 در هیچ جنگی حضور نداشته و فاقد هرگونه تجربه و مهارت نظامی است. ضعف انسانی سعودی‌­ها و ناتوانی مدیریتی آنان در آموزش نظامی، دولت را دست به دامن نیروهای مزدور کرده است. اکنون نیروهای اجیرشده از سودان، سنگال، سومالی، کلمبیا... در یمن مشغول جنگ هستند.

همچنین به لحاظ ساختاری و ایدئولوژیکی ریاض همواره خود را در قالب چتر حمایتی آمریکا تعریف کرده؛ بنابراین از وابستگی شدیدی به واشنگتن رنج می برد. وابستگی به آمریکا به حدی است که در صورت عدم حمایت کاخ سفید سوخت گیری مجدد هوایی در آسمان یمن و بازتامین قطعات برای ریاض امکان‌پذیر نیست.

ویتنام و یمن دو روی یک سکه

در راستای تبیین جامع­‌تر ضعف نظامی عربستان نظر دو کارشناس مسائل شبه جزیره را جویا شدیم. موفقیت در یک نبرد به پارمترهایی همچون تجربه جنگی، شناخت دشمن و توان ارادی سربازان مرتبط است؛ اما سعودی­‌ها ناتوان از درک این مسائل هستند و تصور می کنند با اتکا به غرب و تجهیزات نظامی مدرن می‌­توانند معادلات این جنگ را رقم بزنند. این بخشی از سخنان «سید داوود سید افقهی» کارشناس مسائل خاورمیانه بود. سید افقهی براین باور است نیروهای نظامی یمن با تغییر سبک نبرد و تبدیل آن به یک «جنگ نامتقارن» عملا ابتکار عمل را از عربستان سلب کرده اند.

در مقابل «صباح زنگنه» کارشناس مسائل عربستان معتقد است رژیم آل­‌سعود با یک سری ضعف های ساختاری و غیر قابل علاج در زمینه های عملیاتی، میدانی و مدیریتی روبرو است. این ضعف‌­ها در نهایت عربستان را فلج می­‌کنند. زنگنه مدعی است آمریکا بزرگ‌ترین شکست تاریخی خود را در ویتنام متحمل شده و به نظر می رسد این مسئله برای عربستان نیز در یمن تکرار خواهد شد.

سخن آخر

مقامات سیاسی و نظامی عربستان پیش از شروع جنگ یمن برآوردهای خوش بینانه ای از آن داشتند. آنان که روی ماشین نظامی بزرگ خود، حمایت های غرب و ضعف یمنی های سرمایه گذاری کرده بودند به یک باره با واقعیت های عینی میدان نبرد روبرو شدند. واقعیت هایی که اکنون عربستان را زمین گیر کرده‌اند و تجربه ویتنام و افغانستان را جلوی چشمان مقامات سعودی تداعی می کند.

این در حالی است که اگر آمریکا و شوروی با عقب نشینی از ویتنام و افغانستان خود را از گرداب این دو کشور خارج کردند عربستان با خروج از یمن نمی تواند شبح جنگ را از خود دور کند؛ زیرا یمنی ها به هوشمندی نبرد را وارد عمق خاک این کشور کرده­ اند.

مشهور است که نویسنده نام‌آشنای جهان عرب «محمد حسنین هیکل» سال‌ها پیش از مرگش پیش‌بینی کرده بود عربستان با یمن وارد جنگ می شود و در این نبرد غرق خواهد شد. اکنون این پیش‌بینی بیش از هر زمان دیگری به واقعیت نزدیک‌تر است.