به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز- ندافراهانی- ارتباط دانشگاه با صنعت و ورود دانشگاه به صنایع مختلف یکی از عوامل مهم توسعه در کشورهای پیشرفته دنیا محسوب می‌شود. صنعت می‌تواند دانشگاهیان را با مهارت‌های نوین آشنا و فرصت تجربه‌های عملی را برای آن‌ها فراهم کند در مقابل دانشگاه نیز می‌تواند دانش روز را در اختیار صنایع گذاشته و در جذب نخبگان دانشگاهی در صنعت کمک کند. اگر کشوری بخواهد به توسعه و خودکفایی در رونق تولید دست یابد، بدون تردید باید توجه ویژه‌ای به ارتباط میان دانشگاه و صنعت داشته باشد.

دانشگاه آزاد اسلامی نیز با توجه به ظرفیت‌های بسیاری که دارد و وجود بخشی مختص به ارتباط دانشگاه با صنعت، گام‌های استواری را در رفع موانع ارتباط میان این دو نهاد برداشته است. در برخی از واحدهای دانشگاهی این ورود دانشگاه به صنعت و همکاری متقابل میان این دو، منجر به تولید محصولات دانش‌بنیانی شده که سرآغاز خودکفایی کشور و آشتی میان دانشگاه صنعت بوده است.

باشگاه خبرنگاران دانشجویی ایران (ایسکانیوز) برای بررسی عملکرد ارتباط دانشگاه با صنعت در دانشگاه آزاد طی نشستی با حضور داوود ثمری مدیرکل مراکز تحقیقاتی و ارتباط با صنعت دانشگاه آزاد اسلامی به موضوعات مختلف از افزایش مراکز رشد تا بررسی موانع تجاری‌‌سازی محصولات دانش‌‌بنیان در دانشگاه آزاد پرداخته است. مشروح گفت‌‌‌‌‌و‌‌‌‌‌گو در زیر آمده است:

ایسکانیوز: امور دانش‌‌بنیان، مراکز رشد و پارک‌های علم‌و‌فناوری چقدر در کاهش وابستگی دانشگاه آزاد به شهریه و کسب درآمدهای غیر شهریه‌ای نقش دارند؟

ثمری: دانشگاه آزاد اسلامی در طی 37 سال فعالیت خود سهم عظیمی در گسترش آموزش عالی و کسب تحصیلات عالیه در کشور داشته است. اگر بخواهیم برای حضور و ورود این دانشگاه به بخش پژوهش و ارتباط با صنعت سهمی قائل شویم به جرئت می توانیم بگوییم این دانشگاه در دهه‌ای قرار دارد که توجه به پژوهش و امور فناوری سرلوحه کار قرار گرفته است و اگر در بهترین دانشگاه‌های دنیا بیشترین بخش درآمدزایی مرتبط به فروش فناور‌‌های دانش‌بنیان آنهاست ما هم باید به عنوان بزرگ‌ترین دانشگاه کشور وابستگی خود به شهریه را از طریق تولیدات دانش‌بنیان کم کنیم.

در دانشگاه آزاد هم با توجه با اینکه بیش از یک میلیون و دویست هزار دانشجو و 25 هزار عضو هیئت علمی ثابت داریم جامعه هدف بزرگی وجود دارد که باید از این ظرفیت‌‌ها به بهترین شکل ممکن استفاده کرد. خصوصا در مقطع تحصیلات تکمیلی که نزدیک به نیم میلیون دانشجو در این مقاطع داریم. همه این موارد قابلیت‌های خوبی در بدنه دانشگاه آزاد برای پیشبرد اهداف پژوهشی و فناورانه است که می‌توان از آن استفاده کرد.

توجه به مقوله فناوری در دانشگاه آزاد از دهه نود شروع شده و بیشترین حجم توسعه مراکز رشد و هسته‌های فناور را در همین سال‌های اخیر داشتیم و توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان در کلیه واحدهای دانشگاهی به عنوان رویکردی اساسی مورد توجه قرار گرفته است.

ایسکانیوز: تجاری سازی محصولات دانش بنیان در دانشگاه آزاد به چه صورت است و موانع این امر چیست؟

ثمری: بیش از هزار هسته، واحد و شرکت دانش‌بنیان در دانشگاه آزاد داریم که در قالب 130 مرکز رشد در سراسر کشور مشغول به فعالیت هستند؛ همچنین پارک علم و فناوری مستقر در تهران که به دنبال گسترش پردیس‌‌های تخصصی خود بوده در مجموعه دانشگاه آزاد وجود دارد و زیرساخت‌های لازم برای تجاری‌سازی محصولات دانش‌بنیان در حال آماده‌سازی است.

تجاری‌سازی زمانی اتفاق می‌افتد که محصول اولیه و صنعتی که متقاضی آن محصول باشد همچنین آدم‌‌هایی که این محصول اولیه را تبدیل به محصول نیمه‌صنعتی و صنعتی کنند را داشته باشیم تا از این طریق محصولاتی را تولید و به بازار عرضه کنیم.

شرکت‌های دانش‌بنیان، حلقه اتصال میان دانشگاه و صنعت است

سال‌هاست که نبود ارتباط مناسب میان دانشگاه و صنعت مورد بحث بوده و دانشگاهیان و صنایع مختلف دلایل خاص خود را دارند و این اعتماد متقابل آن‌طور که باید شکل نگرفته است. بدون شک، حلقه اتصال میان دانشگاه و صنعت، شرکت‌های دانش بنیان است؛ زیرا درک دانشگاه به واسطه دانش‌بنیان و درک صنایع به واسطه شرکت بودن و تشخیص نیاز بازار در این شرکت‌ها وجود دارد. اگر شرکت‌های دانش‌بنیان توسعه یابد مباحث‌ تجاری‌سازی هم رونق بسیاری خواهد یافت و تنها راه‌اندازی شرکت‌های دانش‌بنیان کفایت نمی‌کند. این شرکت‌ها نیاز به پشتیبانی، توانمند شدن و شمردن موارد مورد نیاز دانشگاه و صنعت دارند که باید مورد حمایت دانشگاه قرار گیرند؛ بنابراین باید در مراکز تحقیقاتی فعالیت‌هایی را انجام دهیم که خروجی آن متصل به مباحث فناوری باشد که منجر به تمایل شرکت‌های دانش‌بنیان به این امور می‌شود.

ایسکانیوز: فعالیت مراکز رشد واحدهای مختلف دانشگاه آزاد در زمینه تولید محصولات دانش‌بنیان به چه صورت است؟

ثمری: درحال حاضر، مشکلاتی را در تجاری‌سازی محصولات دانش‌بنیان دانشگاه آزاد داریم که با وجود ایراداتی که بر آن وارد است دانشگاه عملا نمی‌تواند حمایت‌های جدی از این شرکت‌ها داشته باشد. بر همین مبنا صندوق پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد مصوب شده که در این صندوق سرمایه اولیه می‌تواند در خدمت استارت‌آپ‌ها، شرکت‌های دانش‌بنیان و اعضای هئیت علمی قرار گیرد.

سال 97، موافقتنامه‌ای با واحدهای استانی منعقد کردیم و براساس نظر هیئت امنا قرار شد از منظر پژوهش 50 میلیارد تومان درآمد داشته باشیم و برخی از واحدها مثل واحد نجف آباد دو برابر میزان پیش‌بینی شده در این زمینه درآمد‌زایی داشتند.

مراکز رشد در شهرستان‌‌ها فعال‌تر از تهران بودند

فعالیت مراکز رشد در شهرستان‌ها با توجه به کاهش دانشجو به نسبت واحدهای تهران و به منظور افزایش درآمد چشمگیرتر بوده و واحدهای علوم و تحقیقات، شهر قدس، تهران شمال و بقیه واحدهای استان تهران هم در زمینه ایجاد مراکز رشد و توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان فعالیت‌هایی را آغاز کردند.

هرجایی که رئیس واحد دانشگاهی توجه به امور پژوهشی داشته و صرفا دیدگاه آموزش محور نداشته است، موفق‌تر بودیم چون این دیدگاه دانشگاه را توسعه می‌دهد. در برخی از واحدها این توجه به امور پژوهشی و دانش‌بنیان در حوزه برون دانشگاهی به صورتی است که خود رئیس واحد پروژه را تحویل گرفته و به جریان می‌اندازد مثل واحد نجف آباد، که متاسفانه مواردی از این دست در کل واحدهای دانشگاهی کم است و درصددیم تا در هدف‌بندی جدید دانشگاه آزاد؛ توسعه امور دانش‌بنیان کلیه واحدها را به این سمت بکشانیم.

ایسکانیوز: تامین بودجه پژوهش در دانشگاه آزاد به چه صورت است؟

ثمری: در سال 98 در برنامه بودجه 5 ماهه که موافقت‌نامه‌ها را با استان‌ها مبادله کردیم به بحث‌های درآمدی در زمینه پژوهش تاکید داشتیم که این امر را در برنامه‌های خود قرار دادیم و یکی از برنامه‌های امسال، براساس دستور دکتر طهرانچی اختصاص شهریه بودجه متغیر دانشجویان کارشناسی ارشد به امور پژوهشی است که باید در بین واحدهای دانشگاهی توزیع شود و در واحدهایی که با مشکل بودجه مواجه هستند و حتی برای برای پرداخت حقوق کارکنان بودجه لازم را ندارند، بودجه پژوهش فریز شده و از منبع دیگری حقوق کارکنان پرداخت می‌شود.

40 درصد تولیدات علمی ایران باتوجه به کسب رتبه شانزدهم دنیا متعلق به دانشگاه آزاد است و پژوهش یک حوزه هزینه‌بر و فناوری یک حوزه درآمدزاست؛ اما ما از حوزه پژوهش هم می‌خواهیم درآمدزایی داشته باشیم.

ایسکانیوز: مشکلات تجاری‌سازی و درآمدزایی از محصولات دانش‌بنیان در دانشگاه آزاد چیست؟

یکی از مشکلات عمده‌ ما در دانشگاه آزاد برای توسعه و درآمدزایی از پژوهش مرتبط به بخشنامه‌های دست و‌پاگیر در دانشگاه است. به عنوان مثال، در قالب آزمایشگاه‌های دانشگاه آزاد یک پورتال جامع ساها داریم که کل کارهای آزمایشگاهی ما درقالب آن پورتال است.

بسیاری از صنایع به دلیل کیفیت مطلوب آزمایشگاه‌های ما خواهان واگذاری پروژه‌‌‌های خود به دانشگاه آزاد هستند؛ اما مشکل اینجاست که بعد از انجام آزمایشات این هزینه باید بعد از صدور فاکتور در جایی پرداخت شود و عدم امکان صدور فاکتور مهم‌ترین مشکل ماست که برای رفع این مشکل، اقداماتی را در زمینه راه‌اندازی مرکز خدمات آزمایشگاهی و تحقیقاتی در واحدهای دانشگاهی انجام دادیم و وظیفه این مرکز که در شیوه‌نامه آن قید شده است تسهیل موارد مالی و حقوقی، صدور ضمانت‌نامه که در حوزه پژوهش با آن درگیر هستیم خواهد بود.

تعیین کد اقتصادی جداگانه برای هر استان/ درآمد آزمایشگاه ساها دانشگاه آزاد متصل به خانواده این دانشگاه است

بعد از ابلاغ این شیوه‌نامه یا از کد اقتصادی سازمان مرکزی استفاده خواهد شد یا یک کد جداگانه برای هر استان در نظر گرفته می‌شود تا بحث چرخش درآمد در چرخه اقتصادی کشور را راحت‌تر داشته باشیم و به این ترتیب بسیاری از مشکلات فروش محصولات دانش‌بنیان ما حل خواهد شد. کد اقتصادی جداگانه مشکلات خاص خودش را هم دارد، مثلا وقتی یک واحدی در سطح استان بدهی داشته باشد برای دیگر واحدها هم مشکلاتی را به وجود می‌آورد که البته مزایایی هم دارد. اگر قرار است در دانشگاه تعاملات فناورانه داشته باشیم باید زیر ساخت‌ها را آماده کنیم در غیر اینصورت یک خدمات آزمایشگاهی هم نمی‌توانیم ارائه دهیم. در حال حاضر، درآمد آزمایشگاه ساها دانشگاه آزاد متصل به دانشجویان و اعضای هئیت علمی دانشگاه آزاد یا دانشگاه‌های دیگر است که نیازمند فاکتور رسمی نیستند.

در حوزه تجاری‌سازی تفاوت معنا‌داری با دیگر دانشگاه‌ها نداریم؛ اما انتظار ما از دانشگاه آزاد به عنوان یک دانشگاه غیردولتی در توسعه امور پژوهشی و تجاری‌سازی محصولات دانش‌بنیان، عدم وجود بروکراسی و بخشنامه‌های دست‌و‌پاگیر است؛ اما متاسفانه همچنان با بخشنامه‌ها و آیین‌نامه‌های دست‌و‌پاگیر در این خصوص مواجه‌ایم.

پیش‌نویس آیین‌نامه معاملاتی پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد به تایید دکتر طهرانچی رسیده است

درحال حاضر، پیش‌نویس آیین‌نامه معاملاتی پژوهش و فناوری را آماده کردیم تا کارهایی که مربوط به پژوهش است وقتی در کمیسیون معاملات می‌رود مشکلی نداشته باشد و این پیش‌نویس، مورد موافقت دکتر طهرانچی قرار گرفته و اتفاق خوبی است که پژوهش و فناوری خودش یک کمیسیون معاملات جدا متناسب با امور مربوطه داشته باشد که نام آن کمیته تجهیزات و خدمات پژوهشی است. با نهایی شدن این پیش‌نویس و ابلاغ آئین‌نامه مربوط به آن، مشکلات واحدهای دانشگاهی در تجاری‌سازی محصولات دانش‌بنیان از بین می‌رود و در عرصه تجاری‌سازی هم محصولاتی که بیشترین قابلیت عرضه را دارند باید مورد توجه قرار گیرند تا بتوانیم در این زمینه موفق عمل کنیم.

انتهای پیام/