به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز، حجت الاسلام حسن خیری رئیس پژوهشکده علوم اجتماعی و انقلاب اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی عصر امروز در نشست تخصصی بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی با عنوان «عاملیت و ساختار در نظام انقلاب» اظهار کرد: در نظام اسلامی توجه به عاملیت اجتماعی به عنوان یک اصل مطرح می شود، چرا که موضوع آرمان گرایی در آن مطرح است و همواره می توان پویا و متعهد بود. آرمانگرایی در بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی به عنوان رویکردی مهم برای رسیدن به تمدن اسلامی مطرح شده است.
وی افزود: امتیاز انقلاب اسلامی نسبت به سایر انقلاب ها، وجود رهبری و ولایت فقیه است که نقش هدایت گری را ایفا می کند؛ در واقع نقش رهبری متحول سازی و بهتر شدن و نظارت بر جریان های مختلف است.
خیری ادامه داد: رهبر اسلامی متوجه است که نهادها خاصیت چسبندگی دارند و روح آن ها نسبت به پوچی سوق پیدا کرده اند؛ این خاصیت در نظام اسلامی وجود دارد که با نقش رهبری تحقق پیدا خواهد کرد. بیشتر رهبران جهان، آن چیزی که برایشان اهمیت دارد تسبیق است و دارای روحیه محافظه کارانه هستند. اما رهبر دینی به راه توجه دارد و به ضمام داری توجه چندانی نمی کند.
رئیس پژوهشکده علوم اجتماعی دانشگاه آزاد تصریح کرد: الگوی اسلامی از لحاظ عاملیت و ساختارگرایی، یک الگوی تلفیقی است؛ نمونه ساختار گرایی اسلام، توجه به حق الله و حق الناس است. در واقع حق الناس اموری است که امر آن بر عهده فرد قرار دارد اما حق الله حقوقی است که ناظر به مصالح عمومی است. در واقع حقی است که مربوط به اجتماع است.
وی با اشاره به عناصر حق الله گفت: برخی حق الله را بر مبنای ۵ عنصر دانسته اند که شامل دین، مال، جان، عقل و ناموس می شود؛ اجتماع باید پاکدامن باشد لذا حد نصاب نظم اجتماعی در نظام اسلامی، رعایت حدود و حد نصابی است که بر این ۵ عنصر استوار است.
خیری درباره اهمیت حجاب در نظام اسلامی خاطر نشان کرد: حجاب جزو حدود حق الله است که مربوط به اجتماع می شود؛ لذا می توانیم بگوییم که نظام اسلامی ساختار گراست و مطابق قانون و ضوابط عمل می کند. ما در جامع اسلامی ساختارگرا هستیم و بر اساس قوانین و ضوابطی عمل می کنیم که ممکن است تعبدی باشد. قاعده حفظ نظام، اصلی است که در این حوزه قرار دارد.
وی اذعان داشت: فرق تشیع با سلفی گری در این موضوع است در سلفیت صرفا به ساختارها توجه می شود؛ اما در فقه شیعی به صورت عقلانی عمل می شود. به عنوان مثال در قاعده امر به معروف و نهی از منکر نمی توانیم تعبدی عمل کنیم بلکه در شرایط مختلف باید عملکرد متفاوت داشته باشیم.
رئیس پژوهشکده علوم اجتماعی دانشگاه آزاد با بیان این که انقلاب اسلامی نیز ساختارهای گوناگونی درست کرده و قانون از اهمیت بالایی برخودار است گفت: در جمهوری اسلامی هنوز ساختارها کامل نشده است. ساختارها گرایش به ثبات دارند و نمی توانیم صرفا با ساختارها به پیشرفت برسیم؛ اما روحیه انقلابی تحول خواه است و نمی تواند ثابت باشد و به همین دلیل با این روحیه می توانیم پیشرفت کنیم.
خیری تاکید کرد: رمز موفقیت ما در دفاع مقدس این بود که مردم وارد صحنه شدند؛ به همین دلیل عاملان اجتماعی نقش مهمی را در نظام اسلامی ایفا می کنند و نقش ساختارها به تنهایی کافی نیست؛ عاملیتی که در تشکل های اسلامی شکل می گیرد با مرام حزبی متفاوت است. مرام حزبی اجازه نمی دهد که به راحتی در برابر اشتباه رئیس حزب بایستیم.
وی اضافه کرد: اما عاملان اجتماعی اسلامی، بر مبنای رابطه امام و امت شکل گرفته و هر فعالیتی با اعتقاد قلبی انجام می شود؛ انقلاب اسلامی نظام اخلاقی را بر مبنای ساختارها و قوانین تولید می کند. ایجاد نظم اجتماعی بر پایه قانون و حدود قرار دارد اما پایه و اساس آن اخلاق است. به همین دلیل، ظرفیت عاملیت اجتماعی انقلاب اسلامی، موجب شکست انقلاب های مخملی و کودتا در ایران شده است.
رئیس پژوهشکده علوم اجتماعی و انقلاب اسلامی یادآور شد: در مواقع حساس، متوجه می شویم که نقش ساختارها نسبت به عاملان اجتماعی بسیار کمرنگ تر است؛ در این زمان با یک تعریف جدیدی از نخبگان مواجه می شویم. نخبگان در نظام اسلامی لزوما به این معنی نیست که هادی مردم اند، بلکه مردم خود هادی هستند. در واقع راهبرد اصلی، اهتمام بیشتر به رابطه امام و امت است.
خیری با اشاره رابطه مردم با ولی فقیه گفت: مردم در نظام اسلامی به دلیل این که ولی فقیه نائب امام زمان(عج) است به حرف های او گوش فرامی دهند؛ عاملان اجتماعی نقش تعیین کننده ای را در نظام اسلامی ایفا می کنند و رابطه امام و امت در آن صدق می کند. در نظام اسلامی، ادبیاتی مانند عملکرد بسیجی، ولایت مومنانه، بصیرت افزایی، عملکرد عمار گونه، کرسی های آزادی اندیشی و... بر مبنای عاملیت اجتماعی و ساختار شکل گرفته است.
وی افزود: باید به تفاوت تکلیف عاملان اجتماعی توجه شود؛ یعنی اگر پذیرفتیم که باید عقلانی عمل کنیم، باید بپذیریم که در شرایط مختلف تکالیف متعدد داریم. در زمانی وظیفه رهبری سکوت است اما وظیفه عامل اجتماعی سکوت نیست و باید عملکرد آتش به اختیار داشته باشد.
خیری تصریح کرد: روشنفکران سکولار اتکا به یک ساختار یا پایگاه ندارند و لذا جامع خود را بی کاشانه و سرپناه می کنند؛ اما اعتقادات روشنفکران دینی دارای منشا و خواستگاه قابل اتکا است. در واقع عاملان اجتماعی باید حرفی را بزنند که متکی به یک ساختار درست و دقیق باشد.
رئیس پژوهشکده علوم اجتماعی و انقلاب اسلامی در پایان گفت: فکر و اراده عاملان اجتماعی آینده کشور را می سازد و تاریخ ساز است؛ به همین دلیل باید برای بقا نظام اسلامی از عاملان اجتماعی بهره کافی را برد و با بصیرت افزایی، از ضربه دشمنان به آن ها جلوگیری کرد. توسعه انسانی جزو مهم ترین تاکیدات مقام معظم رهبری است که در حوزه عاملان اجتماعی قرار دارد.
انتهای پیام/
