به گزارش گروه بین الملل ایسکانیوز، حداقل دو قرن از هژمونی بریتانیا و آمریکا و یا به عبارت بهتر انگلوساکسون ها بر نظام بین الملل می گذرد. انباشتی از قدرت، مغلوب و یا مرعوب سازی رقبا و مشروعیت زدایی از بازیگران تجدید نظرطلب، تصور و یا اسطوره ای از شکست ناپذیری را برای این دو کشور ایجاد کرده بود که در رفتار سیاسی همواره براساس الگوی فرداست و فرودست و مبتنی بر غرور و تکبر سیاسی عمل می کردند.

اگرچه دگردیسی در نظام جهانی و ظهور بازیگران و قدرت های جدید، اقتدار غرب را کاهش داده است اما لندن و واشنگتن همچنان بر مدار و الگوی سابق رفتار می کنند بنابراین طبیعی بود این بار نیز در قبال ایران از همان مکانیسم های سابق مبتنی بر ارعاب، فشار، تهدید به حمله نظامی و تروریسم اقتصادی استفاده کنند اما به یک باره، معادله بازی تغییر کرد و ایرانی ها با غافلگیر کردن آنان، محافل سیاسی و تصمیم گیری ایالات متحده و انگلیس را در بهت و آشفتگی فرو برده اند.

انگلیس دستپاچه و آشفته

سرابی از توهم و هاله ای از رویا در ابتدا کاخ سفید و بعدها «ساختمان شماره 10 داونینگ استریت» شهر لندن را در برگفته بود. تصور می شد در عرض چند هفته و یا حداکثر چند ماه ایران زیر فشارهای شدید و خردکننده، پرچم سفید تسلیم را به اهتزاز در می آورد و این بار در میز مذاکره، غرب تمامی دستورکارهای خود را بر تهران تحمیل می کند و برای همیشه پرونده ایران و تبدیل شدن این کشور به قدرت هژمون خاورمیانه را مسکوت می سازد.

با این حال ایران تمرکز و آرامش سیاسی خود را از دست نداد و با دقت و هوشمندی کارت ها متعدد خود را به حرکت درآورد. ابتدا با ضرب شست هایی قدرتمند در منطقه، واشنگتن را به هراس انداخت، پس از آن پیشرفته ترین پهپاد آمریکا نیز قربانی «سامانه ضد موشکی خرداد» شد.

به عبارت دیگر ایران معادله بازی با آمریکا و حتی بریتانیا را تغییر داد و ابتکار عمل را در دست گرفت اما لندن و واشنگتن سعی کردند با نمایش های رسانه ای و اقدامات میدانی دیگر، از بار منفی، پیروزی حساب شده ایران بکاهند. بنابراین این بار توقیف ابر نفتکش «گریس 1» را در دستورکار قرار دادند.

آمریکا و انگلیس احساس می کردند با این اقدام آب رفته را به جوی بازمی گردانند و ایران را دوباره در مخمصه استراتژیک قرار می دهند. اما این بار نیز اشتباه محاسباتی غربی ها کار دست آنان داد.

سپاه پاسداران جمهوری اسلامی، در چارچوب موازین حقوق بین الملل، روز جمعه نفتکش انگلیسی «استینا ایمپرو» که در مسیر معکوس در حال ورود به تنگه هرمز و برخورد احتمالی با کشتی‌های دیگر قرار داشت، توقیف کرد. تهران با این اقدام دوباره توانمندی فوق العاده خود را به رخ کشید و نشان داد غربی ها دیگر بازیگران بلامنازع جهان نیستند و قدرت های نوظهور دیر یا زود آنان را با چالش های جدی مواجه می کنند.

اقرار دردناک به افول

شاید تا پیش از مقابله با ایران، غرب و به ویژه بریتانیا همواره افول قدرتش را انکار می کرد و با مجموعه ای از ابزارها همچنان از خود یک ببر قدرتمند نشان می داد. اما اقدامات هوشمندانه و حساب شده تهران نشان داد بریتانیا و حتی آمریکا ببر کاغذی هستند و جهان جدید، جهانی پر از محدودیت برای آنان خواهد در حالی که امکاناتشان نیز به شدت کاهش پیدا کرده است.

این مساله به خوبی در اظهارات مقامات عالی رتبه بریتانیایی نیز بازتاب پیدا کرد. «توبیاس الوود»، معاون وزیر دفاع بریتانیا با اقرار به کوچک بودن نیروی دریایی کشورش تاکید کرد نمی توانیم از منافع خود در همه جهان حفاظت کنیم. همین اظهارات توسط «لین دانکن اسمیت»، رهبر سابق حزب محافظه کار نیز تکرار شد. وی برای اولین بار از «ناکامی عمده» بریتانیا در تقابل با ایران خبر داد.

اما از همه تامل برانگیزتر اظهارات وزیر دادگستری بریتانیا بود. «ریچارد برگن» با انتقاد از دولت محافظه کار «ترزا می» نقش بریتانیا را به «وردست» آمریکا تقلیل داد و این را به عنوان آبروریزی برای لندن قلمداد کرد.

به نظر می رسد اکنون انگلیسی ها با یک حساب سرانگشتی به این نقطه نظر رسیده اند که هرگونه تقابل با ایران برای آنان فاجعه بار خواهد بود به ویژه آنکه، ایران در چهار دهه گذشته به صورت تدریجی و مرحله به مرحله در راس موازنه قوای خاورمیانه قرار گرفته است اما نمی دانند چگونه خود را از مخمصه ایجاد شده نجات دهند و این بزرگترین دشواره را برای راهبرد سیاست خارجی این کشور ایجاد کرده است.

سخن آخر

تقابل با ایران به منجلابی برای سیاست خارجی بریتانیا تبدیل شده است آنان امیداور بودند با دنباله روی از آمریکا از منافع مادی همسویی با دونالد ترامپ برخوردار شوند همچنین از این رهگذر به عنوان ابزاری برای برجسته کردن جایگاه از دست رفته خود در نظام جهانی استفاده کنند.

اما گویا بریتانیایی ها آنچنان در روزهای خوش گذشته و نوستالوژی دیروز غرق شده اند که از واقعیت های امروز غافل شده اند. بنابراین با یک اشتباه محاسباتی وارد تقابل با یک قدرت نوظهور و سلطه سیتز شدند.

لندن نه راه پس دارد و نه راه پیش. ابزارهای محدودی برای تقابل و یا تحت فشار قرار دادن ایران در اختیار دارد و عمو سام نیز خود گرفتار بازی هوشمندانه تهران شده است بنابراین نمی تواند بر روی کمک های آن نیز حساب کند.

نظر به آنچه گفته شد یک معادله معکوس شگل گرفته است بریتانیا محدودیت های ساختاری بسیاری دارد و امکانات محدودی نیز در اختیار دارد و این نیز دقیقا بر خلاف وضعیت امروزی ایران است.

به نظر می رسد عقلایی ترین تصمیم گیری برای لندن این باشد با پایان دادن به خباثت های سیاسی، از رویارویی با تهران اجتناب کند و امیدوار باشد از این طریق ایران به عنوان مهمترین و قدرتمندترین بازیگر خاورمیانه جدید از تنبیه لندن در منطقه خودداری کند.