ملاک اصلی انتخاب رشته، محل تلاقی استعداد و علاقه است/ داوطلبان خطوط قرمز را بشناسند

متخصص مشاوره و برنامه‌ریزی تحصیلی گفت: ملاک اصلی انتخاب رشته، محل تلاقی استعداد و علاقه است و داوطلبان باید رشته‌ای را انتخاب کنند که در آن هم استعداد و هم به آن علاقه دارند.

به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز، مهلت انتخاب رشته برای داوطلبان مجاز در کنکور 98 تا ساعت 24 شنبه 26 مردادماه تمدید شده و داوطلبانی که تاکنون انتخاب رشته نکرده‌اند، فرصتی دوباره برای تعیین آینده تحصیلی خود دارند. همچنین سری دوم اصلاحات دفترچه راهنمای انتخاب رشته پنج‌شنبه 24 مردادماه منتشر شده که یکی‌دیگر از دلایل تمدید فرصت انتخاب رشته محسوب می‌شود. 832 هزار و 289 داوطلب مجاز به انتخاب رشته هستند که جمع زیادی از آنها رویای تحصیل در دانشگاه‌های بزرگ را در سر می‌پرورانند. محمدامین برجعلی، مشاور و برنامه‌ریز شناخته‌شده که سابقه مشاوره به رتبه‌های تک‌رقمی کنکور را دارد، در گفت‌وگو با ایسکانیوز، از لزوم توجه به دو شاخصه مهم در هنگام انتخاب رشته سخن گفت و به خانواده‌ها توصیه کرد به علاقه فرزندان خود توجه کنند.

توصیه اصلی شما به داوطلبان مجاز به انتخاب رشته به‌ویژه رتبه‌های برتر چیست؟ از آنها می‌خواهید چه مواردی را اولویت قرار دهند؟

همیشه به بچه‌ها می‌گویم ملاک اصلی انتخاب رشته، محل تلاقی استعداد و علاقه است و داوطلبان باید رشته‌ای را انتخاب کنند که به آن هم استعداد و هم علاقه دارند. به طور مثال، فردی به فوتبال علاقه‌مند است؛ اما 130 کیلوگرم وزن دارد، طبیعتاً او استعداد بازی ندارد. از طرفی ممکن است شخصی در ریاضیات، دارای استعداد بوده، اما هیچ علاقه‌ای به این رشته نداشته باشد، پس در این عرصه موفق نخواهد شد؛ بنابراین داوطلبان باید محل تلاقی استعداد و علاقه خود را شناسایی کنند.

ترجیح کلمه‌ای بسیار کلیدی است. به‌طور مثال فردی هم به پزشکی و هم به دندان‌پزشکی علاقه دارد؛ اما پزشکی تهران را به دندان‌پزشکی اصفهان ترجیح می‌دهد. ترجیح به موارد مختلفی از جمله جغرافیا، خانواده، شرایط مالی، اختصاص خوابگاه، امکانات دانشگاه و غیره بستگی دارد. فهرست انتخاب رشته فقط باید براساس «ترجیح» تنظیم شود

افراد بسیاری هستند که بعد از پایان دوران تحصیل و حتی جست‌وجوی شغل هنوز نمی‌دانند به چه رشته‌ای علاقه دارند. چگونه می‌توان به کشف محل تلاقی استعداد و علاقه رسید؟

داوطلبان باید در طول سالیان تحصیل، استعداد خود را کشف کنند و اگر هنوز نمی‌دانند در چه حوزه‌ای استعداد دارند، می‌توانند از تست‌های استعدادسنجی معتبر استفاده کنند. علاقه نیز با مطالعه درباره رشته‌ها شناسایی می‌شود. داوطلبان باید رشته‌ها را بشناسند، چارت‌های درسی را مطالعه کنند و حتی به دانشگاه‌ها سر بزنند و با دانشجویان و استادان رشته‌های مختلف صحبتی داشته باشند تا علاقه خود را کشف کنند. محل تلاقی استعداد و علاقه، بهترین انتخابی است که داوطلبان می‌توانند داشته باشند.

یکی از چالش‌های متقاضیان ورود به دانشگاه، اولویت‌بندی رشته‌ها و دانشگاه‌هاست. در واقع بسیاری از داوطلبان نمی‌دانند چگونه فهرست رشته‌های مورد علاقه خود را رتبه‌بندی کنند.

گاهی اوقات داوطلبان می‌پرسند فهرست انتخاب رشته خود را چگونه بچینیم تا شانس قبولی ما بالاتر برود؟ آنها می‌گویند که نمی‌خواهیم به استعداد و علاقه خود توجهی داشته باشیم؛ اما داوطلبان باید بدانند بالا و پایین کردن انتخاب‌ها تأثیری در شانس قبولی آنها ندارد و انتخاب‌ها باید به‌گونه‌ای چیده شود که براساس ترجیح فردی باشد.

ترجیح فردی همان تلاقی علاقه و استعداد است؟

ترجیح کلمه‌ای بسیار کلیدی است. به‌طور مثال فردی هم به پزشکی و هم به دندان‌پزشکی علاقه دارد؛ اما پزشکی تهران را به دندان‌پزشکی اصفهان ترجیح می‌دهد. ترجیح به موارد مختلفی از جمله جغرافیا، خانواده، شرایط مالی، اختصاص خوابگاه، امکانات دانشگاه و غیره بستگی دارد. فهرست انتخاب رشته فقط باید براساس «ترجیح» تنظیم شود. اگر داوطلبی در انتخاب نوزدهم خود قبول شد، نباید حسرت انتخاب بیستم را بخورد چون دستگاه بعد از قبولی داوطلب، توقف کرده و سراغ انتخاب‌های بعدی نمی‌رود. داوطلبان هنگام تنظیم فهرست انتخاب رشته بسیار دقت کنند تا انتخاب بالایی مرغوب‌تر از انتخاب پایین‌تر باشد. اگر چنین فهرستی تنظیم کنند، می‌توان گفت انتخاب‌ها به درستی چیده شده است.

مهاجرت، امری بسیار خطیر است و اگر داوطلبی قصد مهاجرت تحصیلی دارد، خانواده باید کنار فرزند خود باشد. مثلاً دانش‌آموزی که از شهری دور از پایتخت برای ادامه تحصیل به تهران سفر می‌کند، به‌یک‌باره با فضایی بسیار بزرگ و آزادی بی‌حدوحصری روبرو می‌شود. خوب است دو تا سه ترم اول، یکی از اعضای خانواده مانند مادر کنار دانشجو باشد.

تعداد قابل توجهی از خانواده‌ها به علاقه و استعداد فرزند خود توجهی ندارند و تمام تمرکز آنها معطوف به شهرت دانشگاه و شأن اجتماعی رشته و آینده شغلی است. آنها را چگونه متقاعد می‌کنید به محل تلاقی علاقه و استعداد فرزند خود اهمیت دهند؟

خانواده‌ها نقشی کلیدی در انتخاب رشته فرزندان خود دارند. داوطلبان در بسته‌های جدا زندگی نکرده و در بستر خانواده رشد کرده‌اند. همیشه برای خانواده‌ها و داوطلبان، دو توصیه دارم؛ به داوطلبان می‌گویم ساختارهای خانوادگی خود را بشناسید و بدانید محدودیت‌های خانواده‌تان چیست. مثلاً خانواده‌ای حساس است که فرزندشان در تهران ادامه تحصیل دهد و به دانشگاه‌های شهرستان نرود. راجع به درستی یا غلطی چنین تصمیمی صحبت نمی‌کنم؛ چون موضوعی درون‌خانوادگی است؛ اما داوطلب باید به این مسئله احترام بگذارد و بداند اکنون زمان تغییر فلسفه خانوادگی نیست. نکته دومی که همیشه با خانواده‌ها مطرح می‌کنم، این است که والدین هم تا حد امکان در انتخاب رشته، انعطاف نشان دهند. به طور مثال اگر خانواده‌ای ساکن تهران با انعطاف می‌تواند فرزندش را برای قبولی در رشته‌ای بهتر راهی کرج کند و از طرفی احساس امنیت نیز برقرار باشد، این اجازه را بدهد. در مجموع داوطلبان خطوط قرمز را بشناسند و خانواد‌ها نیز تا جایی که می‌توانند با فرزندان خود راه بیایند و به آنها حق انتخاب بدهند.

به‌جز علاقه و استعداد، عوامل ثانویه‌ای نیز در انتخاب رشته دخیل است که توجه یا بی‌توجهی نسبت به آنها در رتبه‌های برتر کنکور نمود بیشتری دارد. به‌طور مثال در سال‌های گذشته شاهد بوده‌ایم دانش‌آموزی از روستا یا شهری محروم، رتبه‌ای تک‌رقمی کسب کرده و در یکی از دانشگاه‌های بزرگ پایتخت پذیرفته شده؛ اما به دلیل این‌که آموزش‌های لازم برای زندگی مستقل و مواجهه با اتفاقات کلان‌شهر را نداشته، دچار آسیب‌های اجتماعی جدی شده و تا مرز انصراف و اخراج پیش رفته است.

متأسفانه این موضوع وجود دارد و اتفاقاً اولیا نقش بسیار پررنگی در این بین دارند. والدین به‌خوبی فرزندان خود را می‌شناسند و به همین دلیل برای داوطلبانی که از دوران نوجوانی روی توسعه توانایی زندگی اجتماعی آنها فعالیتی صورت نگرفته، باید دست به عصا انتخاب رشته کرد. از طرفی مهاجرت، امری بسیار خطیر است و اگر داوطلبی قصد مهاجرت تحصیلی دارد، خانواده باید کنار فرزند خود باشد. مثلاً دانش‌آموزی که از شهری دور از پایتخت برای ادامه تحصیل به تهران سفر می‌کند، به‌یک‌باره با فضایی بسیار بزرگ و آزادی بی‌حدوحصری روبرو می‌شود. خوب است دو تا سه ترم اول، یکی از اعضای خانواده مانند مادر کنار دانشجو باشد یا حداقل هفته‌ای یکی، دو روز به او سر بزند تا در جریان امور قرار بگیرد و ناگهان بعد از یک یا دو سال از اتفاقات عجیب و غریب، سورپرایز نشود.

در سال‌های اخیر انتخاب رشته مجازی در اینترنت به وفور دیده می‌شود و حتی برخی سایت‌ها، نرم‌افزارهایی تبلیغ می‌کنند که امکان انتخاب رشته آنلاین را فراهم می‌کند. آیا داوطلبان ورود به دانشگاه می‌توانند تعیین سرنوشت تحصیلی خود را به این نرم‌افزارها بسپارند؟

این نرم‌افزارها قابل اعتماد نیستند؛ چون هیچ‌کدام از آنها بانک اطلاعاتی (database) کاملی ندارند. بانک اطلاعاتی سازمان سنجش آموزش کشور، محرمانه است که به هیچ عنوان منتشر نمی‌شود. از سوی دیگر انتخاب رشته، پدیده‌ای انسانی است. هر اندازه فهرست رشته‌ها را وارد نرم‌افزار کنید، الگوریتم انتخاب رشته بسیار پیچیده است و کمتر برنامه‌نویسی می‌تواند چنین الگوریتمی را تهیه و تدوین کند. در فرایند انتخاب رشته باید به احساسات، عواطف، فیزیک، محل زندگی، بافت خانوادگی و موارد بسیار دیگری توجه کرد و هیچ‌کدام از نرم‌افزارها چنین اقدامی را برای داوطلب و خانواده او انجام نمی‌دهد.

شما سابقه مشاوره به رتبه‌های تک‌رقمی کنکور را دارید. توصیه خاصی به این دسته از داوطلبان دارید؟

رتبه‌های تک‌رقمی واقعاً انتخاب رشته می‌کنند، در حالی که بسیاری از داوطلبان «اجبار رشته» می‌کنند و رشته‌هایی که باید در آنها قبول شوند برای آنها انتخاب می‌شود؛ اما دست داوطلبان تک‌رقمی باز است تا هر انتخابی می‌خواهند را داشته باشند. رتبه‌های برتر نباید اسیر جوسازی‌ها و فضاسازی‌های جامعه و مُد روز شوند و باید رشته‌ای که دوست دارند را انتخاب کنند. آنها به درون خود مراجعه کنند و ببیند به چه رشته‌ای علاقه و در چه حوزه‌ای استعداد دارند و مطمئن باشند در آن عرصه خواهد درخشید.

امسال رتبه نخست گروه زبان در مصاحبه‌ای اعلام کرد تمایل به ادامه تحصیل در رشته فیزیک دارد. به نظر شما باید به نظر او احترام گذاشت یا ترغیبش کرد در بهترین رشته و دانشگاه گروه خود تحصیل کند؟

سال گذشته نیز رتبه دوم گروه علوم انسانی در رشته تربیت دبیری ادامه تحصیل داد و به جنجال‌ها و هیاهوها توجهی نداشت که چرا رشته حقوق دانشگاه پایتخت را انتخاب نکرده است. او پاسخ داد که دوست دارم در روستای محل زندگی خود، دبیر باشم و با شغل مقدس معلمی به مردمم خدمت کنم. تصمیم او اصلاً اشتباه نبوده و ما هم نباید اسیر جوسازی شویم. به رتبه‌های تک‌رقمی کنکور توصیه می‌کنم که اگر به طور مثال تشویق به تحصیل در رشته پزشکی می‌شوند؛ اما به رشته‌های تحقیقی مانند زیست‌فناوری علاقه دارند، رشته مورد علاقه خود را انتخاب کنند؛ چون یکی از رشته‌های روز دنیاست و می‌تواند علاقه‌اش را نیز ارضا کند. اگر این داوطلب حس بدی نسبت به خون داشته باشد، نمی‌تواند در پزشکی موفق شود. همچنین رتبه تک‌رقمی گروه علوم ریاضی و فنی برای مشاوره نزد من آمد که به‌جای مهندسی کامپیوتر، رشته فیزیک را انتخاب کرد؛ چون عاشق این رشته بود.

انتهای پیام/

کد خبر: 1024830

وب گردی

وب گردی