به گزارش گروه بین الملل ایسکانیوز، تروئیکای اروپایی از زمان خروج یکجانبه ایالات متحده از برجام در ظاهر بر تحقق مطالبات مشروع ایران تاکید دارد و در همین راستا از باقی ماندن تهران در این معاهده بین المللی حمایت کرده است. با این حال تاکنون دیپلماسی سه کشور اروپایی نه تنها تغییر در سیاست های کلان آمریکا ایجاد نکرده بلکه آنان هیچ گام عملی چندانی نیز برای دستیابی ایران به مزایای برجام برنداشته اند.

همین مساله باعث تغییر رویکرد ایران از «صبر استراتژیک» به سمت خروج مرحله به مرحله از برجام شد. در دو گام قبلی سیاست خروج تدریجی باعث تحرک بیشتر دستگاه دیپلماسی اروپایی ها، میانجی گری جدید فرانسه و همزمان بیم آمریکا شد. با این حال روند جدید نیز تغییر آنچنانی در مسیر فروش و انتقال درآمدهای نفتی و پایان تروریسم اقتصادی علیه ایران نداشته است.

اکنون فرانسوی ها گام هایی برای ایجاد یک خط اعتباری جدید برداشته اند تا تهران را از گام سوم کاهش تعهدات منصرف سازند. اما هیچ گونه شواهدی مبنی بر موفقیت دیپلماسی فرانسه وجود ندارد. بنابراین خواهیم پرسید آیا دیپلماسی پاریس می تواند در 24 ساعت آینده این معادله را تغییر دهد یا ایران بازهم از موضع قدرت گام دیگری برای تحت فشار قرار دادن آمریکا برخواهد داشت؟

کارت های ضعیف اروپا

از اجلاس گروه هفت در «بیاریتز» فرانسه تاکنون جسته و گریخته گزارش و خبرهایی از میانجی گری فرانسه برای دور جدیدی از مذاکرات و پایان دادن به تنش های منتشر می شود. حتی کار تا جایی پیش رفت که «امانوئل مکرون» از احتمال دیدار روسای جمهور ایران و ایالات متحده در حاشیه اجلاس آتی مجمع عمومی سازمان ملل خبر داد.

این روند در روزهای گذشته تسریع بیشتری پیدا کرده و «ژان کلود لودریان» وزیر امور خارجه فرانسه تاکید کرد که پیشنهاد ما این است که یک خط اعتباری نفتی ایجاد کنیم و در ازای آن ایران به برجام باگردد، امنیت خلیج فارس حفظ و درهای مذاکره درخصوص امنیت منطقه‌ای و برنامه هسته‌ای ایران پس از سال 2025 گشوده شود.

براساس این طرح و در چارچوب اینستکس قرار است یک خط اعتباری حدود ۱۵ میلیارد دلار برای مدت چهار ماه یعنی تا پایان سال میلادی در میان ایران و کشورهای اروپایی برقرار شود.

تا اینجای کار فرانسوی ها تا اندازه ای مستقل عمل می کردند و به نظر می رسید می خواهند در ورای سیاست های آمریکا به یک راه حل میانی متمرکز شوند. با این حال این برداشت خوشبینانه با سخنان وزیر خارجه فرانسه به سراب تبدیل شدند.

لودریان در ادامه پروژه میانجی گری این کشور تاکید کرد که تمامی این مسائل منوط به اعمال مجدد معافیت‌های نفتی از سوی ترامپ است. بنابراین مشخص می شود فرانسوی ها کاخ سفید به عنوان متغییر مستقل و تاثیر گذار در نظر می گیرند و تمامی این فرآیند را به نظر مثبت واشنگتن منتهی می کنند.

در همین ارتباط وزیر امور خارجه کشورمان تاکید کرد اینکه فرانسه یا اروپا برای انجام اقداماتشان نیاز به مجوز از آمریکا دارند قابل فهم است، اما از نظر ما باعث تاسف است.

اروپایی ها در یک سال گذشته نشان داده اند اراده و تمایل لازم برای درپیش گرفتن سیاست مستقلی از آمریکا را ندارد و به رغم تمایزات تاکتیکی، همسویی استراتژیکی در میان آنان علیه ایران وجود دارد.

دوگانه کاهش و یا عدم کاهش تعهدات؟

ایران در قبال برجام تاکنون از دو سیاست سود برده است. نخست بر صبر استراتژیک تاکید کرد تا از این مسیر به راستی آزمایی تعهدات کشورهای اروپایی و میزان فشارهای ایالات متحده پی ببرد. پس از این سیاست کاهش تعهدات براساس بندهای 26 و 36 توافق هسته و در راستای فشار بر اروپایی ها و حتی ایالات متحده کلید خورد.

جمهوری اسلامی ایران در روز 18 اردیبهشت ایران گام نخست کاهش تعهدات برجامی را برداشت و مرز تعیین شده ۳۰۰ کیلوگرم ذخیره اورانیوم غنی شده را پشت سر گذاشت.

بعدها در دومین گام و در روز ۱۶ تیرماه تهران سطح غنی‌سازی را از سطح ۳.۶۷ درصد به ۴.۵ درصد رساند. این دو گام تغییرات بسیاری در تلاش های دیپلماتیک تروئیکای اروپایی ایجاد کرد و آمریکا نیز که تمام کارت های خود علیه ایران را به کار گرفته بود از این اقدامات بیمناک شد زیرا دیگری کارتی برای منصرف سازی تهران در اختیار نداشت.

به عبارت بهتر پس از این دو گام آمریکا و اروپا مجبور به پذیرش واقعیت هایی در قبال ایران شدند. اما گویا این تغییرات هیچ تناسبی با تعهدات آنان در قبال برجام و منافع مشروع ایران ندارد. به همین دلیل می توان پیش کرد روند کاهش تعهدات ایران باتوجه به عدم تغییر استراتژیک آمریکا و بی ارادگی اروپا همچنان ادامه خواهد یافت.

در همین ارتباط معاون سیاسی وزرات خارجه با تاکید بر عدم مذاکره درمورد خطوط قرمان کشورمان اعلام کرد کرد جمهوری اسلامی ایران تنها در صورتی به اجرای کامل برجام بر می گردد که قادر به فروش نفت خود و دسترسی و عواید ناشی از آن به صورت کاملا قابل استفاده و بدون هرگونه محدودیتی باشد.

«عباس عراقچی» تاکید کرد بعید می داند کشورهای اروپایی تا قبل از ۱۶ شهریور بتوانند گام موثری بردارند بنابراین مرحله سوم کاهش تعهدات از سوی ایران در تاریخ مزبور آغاز خواهد شد. این مرحله شامل بخش مهمی از تعهدات ایران خواهد بود که در زمان خود اعلام خواهد شد. همین مساله توسط وزیر خارجه و رئیس جمهور کشورمان نیز مورد تائید قرار گرفت.

پیش به سوی گام سوم

به نظر می رسد جمهوری اسلامی ایران با پایان مهلت دو ماهه کنونی، دور جدید کاهش تعهدات برجامی اش را اعلام خواهد کرد و بسته های پیشنهادی تروئیکای اروپایی به ویژه فرانسه حداقل در کوتاه مدت نمی تواند نظر تهران را جلب و جنبه عملیاتی پیدا کند. شاید این تحلیل بدبینانه به نظر به رسد اما تطابق عمیق و دقیقی با واقعیت های دارد.

در ابتدا احتمال پذیرش این بسته پیشنهادی فرانسه توسط آمریکا ضعیف است و حتی اگر مورد پذیرش قرار گیرد کاخ سفید مشتاق است مسائلی همچون برنامه موشکی، نفوذ منطقه ای، ... بخشی از دستور کار مذاکرات های آتی باشند. در حالی که جمهوری اسلامی ایران این موضوعات را به عنوان خط قرمز و مذاکره ناپذیر توصیف کرده است.

همچنین واقعیت های منطقه ای و بین المللی نیز این فرصت را در اختیار اروپا و آمریکا قرار نمی دهد تا از موضع قدرت با ایران مذاکره کنند. ایران در چند ماه گذشته و با استفاده از کارت های متعدد، خود را به عنوان یکی از مهمترین قطب های قدرت خاورمیانه به آمریکا و متحدانش تحمیل کرده است.

در عرصه بین المللی نیز هژمونی رو به افول آمریکا و حمایت روسیه و چین از ایران نیز قدرت مانور و توان چانه غربی ها را کاهش داده است. به عبارت بهتر شرایط منطقه ای و بین المللی به جای محدودیت، فرصت های تاریخی بزرگی در اختیار ایران قرار داده است.

باتوجه به این شرایط و بدون وجود یک چشم انداز روشن مبتنی بر تامین منافع مشروع ایران، نه تنها میانجی گری فرانسه منتجی به نتیجه نخواهد شد بلکه مسیر کاهش تعهدات برجامی تهران نیز ادامه خواهد یافت.