به گزارش گروه بین الملل ایسکانیوز، برخی از پرونده های جنجالی پس از مدتی و با گذشت زمان اهمیت و اعتبار سابق خود را از دست می دهند و مورد بی مهری رسانه ها، نهادها و مراکز سیاسی قرار می گیرند. دسته ای از دولت ها نیز با عطف به همین الگو و خرید زمان، برای به حاشیه راندن این پرونده ها تلاش می کنند. به تعبیر دیگر دولت ها با بهره گیری از عنصر «فراموشی»، طرد و مسکوت گذاشتن این مسائل را در دستور کار قرار می دهند.

با این حال یک پدیده فاجعه آمیز یا همان قتل جمال خاشقجی روزنامه نگار منتقد سعودی به رغم سرمایه گذاری های کلان برای به حاشیه راندنش همچنان و با گذشت زمان اهمیت خود را حفظ کرده است و همچون یک کابوس دامنه دار مقامات عالی رتبه دولت عربستان را تهدید می کند.

اکنون و با گذشت یک سال از این جنایت، عربستان همچنان از مدیریت این بحران ناتوان است و سخنان اخیر ولیعهد این کشور نیز ابعاد جدیدی به این مساله بخشید. در چنین شرایطی خواهیم پرسید قتل خاشقجی چه تبعاتی برای عربستان در پی داشت و تا کجا سایه تهدیدش ساختار قدرت و حاکمیت ریاض را تهدید می کند؟

شکست عربستان

عربستان سعودی با روی کارآمدن «محمد بن سلمان» در ابتدا به عنوان وزیر دفاع و بعدها ولیعهد سیاست های جدیدی در داخل و خارج در پیش گرفت. این کشور با سیاستی تهاجمی و در عین جاه طلبانه وارد بازی پیچیده قدرت و سیاست کلان در خاورمیانه شد. در عرصه داخلی نیز اصلاحات اجتماعی به اجرا درآمدند. ولیعهد عربستان از این رهگذر به نماد تجدد و پیشرفت در غرب تبدیل شد.

بسیاری با خوشبینی از موفقیت این سیاست ها در میان و بلند مدت خبر می دادند اما به تدریج حنای بن سلمان رنگ خودش را از دست داد. سیاست های منطقه ایش به سد محکم رقبا برخورد و یکی پس از دیگری به درو کردن شکست پرداخت.

به رغم این واقعیت ها همچنان ماشین جاه طلبی های ولیعهد به کار خود ادامه می داد. تا اینکه در روز 2 اکتبر بزرگترین شُک سیاسی به ریاض وارد شد. جمال خاشقجی ستون نویس روزنامه واشنگتن پست پس از ورود به کنسولگری عربستان در استانبول ناپدید شد.

پس از مدتی ابهام درباره این قضیه، رسانه‌های دولتی عربستان سعودی روز ۲۰ اکتبر گزارش دادند، خاشقجی در جریان درگیری با کارکنان کنسولگری جان خود از دست داده است.

بلافاصله این موضوع به تیتر اول رسانه های جهانی، خطابه روسای جمهور و نخست وزیر کشورها و اعتراضات بین المللی تبدیل شد.

مدیریت این بحران توسط عربستان نیز ابعاد جدیدی به آن بخشید. به تعبیری دیگر ابتدا سعودی ها از خارج شدن خاشقجی از ساختمان کنسولگری خبر دادند. بعدها از کشته شدن او گفتند و پس از اندکی از جنازه کشته شده او اظهار بی اطلاعی کردند و تاکنون و به رغم گذشت یک سال همچنان از تحویل جسد او طفره می روند.

در این میان انگشت اتهام نیز به سمت و سوی ولیعهد نشانه گرفته شد. وی هرگونه دخالت در این ماجر را رد کرد اما به رغم این وی همچنان به عنوان قوی ترین مظنون این پرونده شناخته می شود. این مساله را نیز باید در نظر داشت قتل خاشقجی موجب خشم و نفرت جهانی نسبت به مقام‌های سعودی شد و لطمه بزرگی به وجهه بن سلمان و برنامه‌های بلندپروازانه وی برای رشد و پیشرفت اقتصادی و اجتماعی عربستان وارد کرد.

وی از آن موقع تاکنون هیچ سفری به آمریکا یا اروپا نداشته است و تصویر او به عنوان یک مصلح اجتماعی و سیاسی به یک قاتل بالفطره تغییر یافت.

سالگرد غم انگیز

اگرچه سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا و کارشناسان سازمان ملل متحد در بررسی‌های خود به این نتیجه رسیده‌اند که بن سلمان، ولیعهد عربستان در قتل خاشقجی نقش داشته اما ولیعهد اتهام صدور دستور قتل این روزنامه‌نگار را رد کرده است.

به رغم این واقعیت ها انتظار می رفت بن سلمان همچنان نقش خود در این پرونده را انکار کند اما در سالگر این فاجعه وی سیاست دیگری در پیش گرفت. وی به تازگی در مصاحبه‌ای با شبکه «پی بی اس» اعلام کرد مسئولیت قتل خاشقجی را می‌پذیرد.

ولیعهد عربستن در گفت و گو با شبکه آمریکایی «پی بی اس» تاکید کرد «من مسئولیت کامل این ماجرا را می پذیرم زیرا تحت زمامداری من انجام شده است».

در بخش دیگری از این مستند، بن سلمان در پاسخ به سوال خبرنگار درباره چگونگی امکان وقوع این قتل بدون اطلاع او می گوید کشور ما ۲۰ میلیون جمعیت دارد و از این میان ۳ میلیون نفر برای دولت کار می‌کنند.

در ادامه مجری پی‌بی‌اس از ولیعهد عربستان پرسید که آیا قاتلان می‌توانند جنگنده‌های خصوصی دولت را مورد استفاده قرار دهند. محمد بن سلمان در پاسخ گفت من مقام‌ها و وزرایی دارم که امور را دنبال می‌کنند و آنها مسئول هستند. آنها مجوز انجام چنین کاری را دارند. بسیاری این سخنان را به عنوان پذیرش تلویحی قتل خاشقجی توسط ولیعهد عربستان ارزیابی کرده اند.

در همین راستا «آگنس کالامارد»، گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد در امور قتل‌های فراقانونی در سخنانی به مناسبت سالگر قتل این روزنامه نگار در استانبول اعلام کرد که ولیعهد سعودی به دولتی بودن قتل خاشقچی اعتراف کرده است.

کالامارد تاکید کرد تحقیقات مستقل نشان می‌دهد «شواهد موثقی» در مورد ارتباط بن سلمان با قتل خاشقچی وجود دارد.

گزارشگر ویژه سازمان ملل در عین حال از ولیعهد سعودی به دلیل تلاش برای دور کردن خود از این جنایت انتقاد کرده و آن را «مسأله‌دار» نامید و افزود او میان خود و این جنایت فاصله زیادی ایجاد می‌کند.

کالامارد همچنین از «آنتونیو گوترش» دبیرکل سازمان ملل خواسته است که تحقیقات مستقلی را درباره قتل خاشقچی انجام دهد.

همزمان با این تحولات، مراسم های بزرگی در شهرهای مختلف جهان برای سالگرد این فاجعه برگزار شد. حتی رهبران مختلف جهان نیز به آن واکنش نشان دادند. در این «نانسی پلوسی»، رئیس مجلس نمایندگان آمریکا ضمن «غمگین» توصیف کردن قتل خاشقجی دولت «دونالد ترامپ»، را به هم‌نشینی با کسانی متهم کرد که وی را به قتل رساندند.

پذیرش تلویحی این جنایت توسط ولیعهد عربستان، برگزاری مراسم های گسترده جهانی در این زمینه، واکنش رهبران جهانی همگی نشان از آن دارد که ریاض پس از یک سال همچنان با پس لرزه های شدید این بحران دست به گریبان است و این موضوع همچنان از اهمیت فوق العاده ای برای افکار عمومی جهانی برخوردار است.

به تعبیر دیگر تا زمانی که این مساله به نتایج نهایی و محکمه پسند خود نرسد دولت عربستان نمی تواند با خرید زمان و مسکوت گذاشتن آن، خود را از زیر آوار این پرونده فجیع نجات دهد.

بنابراین سعودی ها یا باید به طور رسمی انجام این جنایت را برعهده بگیرند و پذیرای تبعات منفی و گسترده آن باشند یا اینکه همچون یک زخم سرباز همیشه با آن دست و پنجه نرم کنند و هر از گاهی بخشی از اعتبار ناچیز خود را به واسطه آن از دست بدهند.