به گزارش گروه بین‌الملل ایسکانیوز، چند روز پس از شروع عملیات «چشمه صلح» در شمال شرق سوریه، ترکیه و ایالات متحده به یک توافق آتش‌بس 5 روزه دست یافتند مبنی براینکه نیروهای سوریه دمکراتیک از این منطقه خارج شوند و در عوض آنکارا نیز کارزار نظامی خود را متوقف سازد. بخش دیگری از این توافق به ایجاد یک منطقه امن در شمال شرق سوریه به عمق 20 کیلومتر و در جوار مرزهای جنوبی ترکیه بازمی‌گردد.

به نظر می رسد ترکیه از این توافق خشنود است و در ظاهر با ترکیبی از دیپلماسی و عملیات نظامی به اهداف خود رسیده است؛ اما در مقابل مجموعه ای از پارامترها و متغیرها اصل این توافق، آینده آن و اهداف آنکارا را زیر سوال می برد و احتمال محقق شدن آن را کاهش می دهد.

در این میان خواهیم پرسید منازعه بزرگ شمال شرق سوریه به کجا خواهد رسید و چه چالش هایی توافق ایالات متحده و ترکیه را زیر سوال می برند؟

توافقی با متنی مبهم

«مایکل پنس»، معاون رئیس جمهور آمریکا که برای راضی کردن ترکیه به توقف عملیات نظامی اش به آنکارا رفته بود پس از مذاکرات «رجب طیب اردوغان» در یک کنفرانس خبری در محل سفارت آمریکا در آنکارا اعلام کرد که ترکیه با هدف خروج نیروهای سوریه دمکراتیک، عملیات نظامی خود را در سوریه به مدت 120 ساعت به حالت تعلیق درآورد.

بلافاصله متن سیزده ماده ای توافق دو طرف منتشر شد. در این متن با اشاره به خروج نیروهای کرد به تشکیل یک منطقه امن هم اشاره شده است. اگرچه در این توافق عمق این منطقه امن 20 مایل یا نزدیک به 32 کیلومتر گزارش شده است؛ اما هیچ اشاره ای به طول این منطقه نشده است.

به عبارت دیگر معلوم نیست در سراسر مرزهای جنوبی ترکیه با سوریه این منطقه امن تشکیل خواهد شد یا تنها در دو شهر «تل ابیض» و «راس العین» که در روزهای گذشته محل درگیری نیروهای ترکیه با سوریه بوده است. اگر گزینه اول صادق باشد، کردها باید تمام شمال سوریه را تخلیه کنند و حداقل در 540 کیلومتر و به عمق 32 کیلومتر یک منطقه امن تحت نظارت ترکیه تشکیل شود.

در صورتی که گزینه دوم هم صادق باشد تنها در یک کریدور به طول صد کیلومتر این منطقه تشکیل خواهد شد. در این باره «مظلوم کوبانی»، یکی از فرماندهان نیروهای دموکراتیک سوریه اعلام کرد، نیروهای کرد توافق با ترکیه را قبول کرده‌اند و هر آنچه لازم باشد برای به ثمر نشاندن آن انجام می‌دهند.

مظلوم کوبانی گفته آنها آتش‌بس در شهرهای راس‌العین و تل الابیض را رعایت خواهند کرد هر چند تصریح کرده که ما درباره (آتش‌بس) در دیگر شهرها و مناطق صحبتی نکرده‌ایم. همین مساله ابهام این توافق را دو چندان خواهد کرد و ضریب موفقیت آن را نیز به شدت کاهش خواهد دارد.

در همین ارتباط «آلدار خلیل»، یکی دیگر از رهبران برجسته کرد نیز در اظهارات تلویزیونی از توافق صورت گرفته و توقف درگیری‌ها استقبال کرد؛ اما در عین حال گفت، کردها در برابر هر حمله‌ای از خود دفاع خواهند کرد. خلیل افزود، رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه خواهان نفوذ تا عمق ۳۲ کیلومتری در سوریه است و ما قبلا این شروط را رد کردیم.

مخالفت شدید دولت مرکزی سوریه

بلافاصله پس از این توافق «بثینه شعبان» مشاور سیاسی و رسانه‌ای رئیس‌جمهوری سوریه آن را «مبهم و ناقص» توصیف کرد.

شعبان تاکید کرد «دستیابی به توافق به معنای آن نیست که این توافق در راستای منافع سوریه است و یا سوریه با آن موافقت خواهد کرد. این موضع همچنین در مورد روسیه نیز صدق می‌کند».

شعبان با اشاره به این‌که توافق مذکور دارای ابهاماتی است، خاطرنشان کرد که این ابهام در توافق تعجب‌آور نیست؛ زیرا معلوم شد که تمامی اظهارات ترکیه و آمریکا درباره «منطقه امن» و توافق فی‌مابین «دقیق نبوده است».

پس از این نیز بشار اسد،‌ رئیس‌جمهوری سوریه در دیدار با «الکساندر لاورنتیف» فرستاده ویژه رئیس جمهوری روسیه در امور سوریه تاکید کرد که در مرحله کنونی و آتی باید بر توقف تجاوز ترکیه و خروج نیروهای ترکیه‌ای، آمریکایی و نیروهایی که به صورت غیر قانونی در سوریه حضور دارند،‌ تمرکز کرد.

وی تاکید کرد که این نیروها بر اساس حقوق بین‌الملل و منشورهای بین‌المللی، اشغالگر هستند و ملت سوریه حق دارند با تمامی ابزارهای موجود، در برابر آن مقاومت کنند. هیات روس نیز ضمن اعلام حمایت ثابت از حاکمیت و تمامیت ارضی سوریه، اعلام کرد که مسکو مخالف هر گونه اقدام یا گامی است که این حاکمیت را نقض کند، باعث پیچیدگی وضعیت شود و بر تلاش‌های پایان دادن به جنگ سوریه تاثیر بگذارد.

کارشناسان براین باور هستند با مخالفت شدید دولت مرکزی سوریه و روسیه این توافق نمی تواند در بلند به حیات خود ادامه دهد.

مخالفت‌ها‌ی داخلی در آمریکا

روند مخالفت با این توافق تنها به کردها، دولت مرکزی سوریه و روسیه ختم نشد بلکه در داخل آمریکا نیز موجب بروز یک موج بزرگ نارضایتی شده است.

دموکرات‌های ارشد کنگره آمریکا و تعدادی از جمهوری‌خواهان از توافق آتش‌بس پنج روزه‌ای که دولت آمریکا با ترکیه برای شمال سوریه منعقد کرد، انتقاد کردند.

«نانسی پلوسی»، رئیس دموکرات مجلس نمایندگان آمریکا و «چاک شومر»، رهبر اقلیت سنای این کشور در پی اعلام توافقنامه آتش‌بس پنج روزه منعقد شده بین ترکیه و آمریکا در شمال سوریه در بیانیه‌ای گفتند، این توافق یک «توافق آتش‌بس ساختگی» است که نشان می‌دهد دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا دست به تلاش‌های بی‌هدف می‌زند.

شومر و پلوسی در ادامه خاطرنشان کردند، ترکیه در این توافق هیچ چیز را تسلیم نکرد در حالی که ترامپ به اردوغان همه چیز را داد.

آنها عنوان کردند، این توافق به اعتبار آمریکا آسیب وارد کرده و سبب می‌شود هزاران تن از زندانی‌های داعشی، در دستان دولت‌های ترکیه و سوریه باشند و این یک تهدید امنیتی علیه آمریکا خواهد بود.

این دو دموکرات ارشد کنگره آمریکا همچنین گفتند، آمریکا و هم‌پیمانانش شایسته برخورداری از یک رهبری هوشمندانه، قدرتمند و عاقلانه از جانب واشنگتن هستند.

همچنین «میت رامنی»، سناتور جمهوریخواه آمریکایی گفت، تصمیم ترامپ برای رها کردن هم‌پیمانان کردش در سوریه مثل یک «لکه خون» در کتاب‌های تاریخ آمریکا به جا می‌ماند.

«مارکو روبیو»، سناتور جمهوری‌خواه دیگر نیز انتقادهای مشابهی را از این توافق آتش‌بس مطرح کرده و تاکید کرد که این توافق به جز اینکه به کردها این شانس را داده تا منطقه را ترک کرده و هدف قتل عام قرار نگیرند؛ اما هیچ تغییر دیگری در دیگر مسائلی که من نگرانشان هستم به وجود نیاورده است.

به نظر می رسد این توافق که تنها در راستای منافع ترکیه و نمایش های رسانه ای ترامپ تدوین شده است با اما و اگرهای متعددی روبرو است و پس از پایان مهلت آتش‌بس موج جدید نارضایتی کردها، دولت مرکزی سوریه و همچنین منتقدان قدرتمند ترامپ در آمریکا آن را زمین‌گیر خواهد کرد.