به گزارش گروه دانشگاه ایسکانیوز، انگار مسئولان اجرایی دست روی دست گذاشته‌اند و هر کس بار سنگین اجرای آن را به دوش ارگان دیگر می‌اندازد. به همین خاطر رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار خود با جوانان نخبه از اجرا نشدن سند راهبردی امور نخبگان و تعلل مسئولان امور اجرایی گله‌مند بودند. بعد از شکایت مقام معظم رهبری به این موضوع، رسانه‌ها و کاربران فضای مجازی هم نسبت به این موضوع واکنش نشان دادند. در مورد اینکه سند راهبردی امور نخبگان چیست و با اجرای آن قرار بود چه اتفاقاتی در بحث پژوهشی کشور محقق شود را در این گزارش پیشرفت می‌خوانید.
تاکید رهبری به تشکیل بنیاد
بهمن ماه سال 89 بود که جلسه‌ای در محضر مقام معظم رهبری و با حضور روسای سه قوه مقننه، مجریه و قضاییه و تعدادی از وزرا و اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی برگزار شد. در این نشست دغدغه‌ها و چالش‌های بنیاد ملی نخبگان مطرح شد. حضرت آیت الله خامنه‌ای فرمودند: «خوب است بنیادی تشکیل شود تا مسائل نخبگان را به صورت خاص پیگیری کند.» ایشان تاکید کردند که این بنیاد زیر نظر یک وزارتخانه نباشد، بلکه در تشکیلات ریاست جمهوری باشد تا به امکانات کشور دسترسی بهتری داشته باشد.»
بعد از بیانات رهبری در اواخر دولت هشتم گفت وگوهایی در دولت انجام شد و پیش‌نویس اساسنامه بنیاد را تهیه کردند. در اسفند ماه سال 90 بنیاد ملی نخبگان نسخه قابل قبولی از این سند را به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارسال کرد و در کمیسیون‌های مختلف مطرح شد که در فروردین 1391 شورای عالی انقلاب فرهنگی وظیفه مطالعه دقیق این سند را به شورای معین واگذار کرد. طی شش ماه از فروردین تا مهر ماه 91، این شورا جلساتی را به بررسی سند اختصاص داد و بعد از اعمال برخی تغییرات جزئی سند راهبردی کشور در امور نخبگان در مهر ماه 1391 به تصویب رسید و در آبان ماه همان سال توسط رئیس جمهوری و رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی ابلاغ شد. در دوره اول، معاون رئیس جمهور ریاست بنیاد را به عهده داشت بعد از آن واعظ زاده، لطف خواه و ستاری معاونت علمی فناوری و ریاست بنیاد را به عهده گرفتند. براساس این سند سازمان‌های مختلف از وظایف خود آگاه و یک هم اندیشی بین دستگاه‌ها ایجاد می‌شود که برقراری ارتباط برعهده بنیاد ملی نخبگان است.
همه نهادها ملزم به اجرای سند هستند
آنطور که معلوم است بعد از گذشت هشت سال هنوز برنامه مدونی برای اجرای سند راهبردی امور نخبگان در دست نیست و باید منتظر بمانیم تا ببینم بعد از تاکید مقام معظم رهبری به اجرا شدن کامل سند چه اتفاقی خواهد افتاد. رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار خود با جمع نخبگان همه نهادهای مربوط را ملزم به اجرای سند ملی راهبردی نخبگان کرد‌ه‌اند. چرا که به گفته ایشان اگر از لحاظ علمی پیشرفت کنیم، تهدید دشمنانِ تمدنی و سیاسی و اقتصادی ما دائمی نخواهد بود و کاهش خواهد یافت. بنیاد علمی نخبگان همراه با معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، حوزۀ علمیه، وزارت آموزش و پرورش، فرهنگستان‌های چهارگانۀ جمهوری اسلامی، وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، وزارت کشور، سازمان صداوسیما و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مسئولیت اجرای این سند را برعهده دارند.»
سندی که کامل اجرا نشد
دیدار اخیر رهبر معظم انقلاب اسلامی با جمعی از نخبگان تلنگری به بنیاد امور نخبگان زد. حضرت آیت الله خامنه‌ای گلایه‌‌ای نسبت به اجرا نشدن کامل سند ملی امور نخبگان داشتند. ایشان در بخشی از سخنان خود این سند را موجب رفع بسیاری از مشکلات در زمینه پیشرفت علمی، تجاری‌سازی محصولات علمی و فناوری و حل سایر مشکلات بخش علمی خواندند و فرمودند: «بنیاد نخبگان موظف است به سند ملی امور نخبگان بپردازد و شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز باید با به‌روزرسانی و تحقق، این سند را مطالبه و دنبال کند.»
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با تأکید بر اجرای کامل سند بسیار ارزشمند نقشه علمی کشور افزودند: «حضور نخبگان جوان در عرصه علوم انسانی موجب می‌شود پرورش اندام علمی کشور به‌صورت متناسب صورت گیرد، نه اینکه یک بخش فوق‌العاده قوی باشد و بخشی دیگر ضعیف و کم‌جان.» اما اینکه چرا تمام ارگان‌ها برای پیشرفت این سند دست به کار نشده‌اند گله‌ای است که حضرت آیت الله خامنه‌ای عنوان کردند.
ایشان در بخشی دیگر از سخنان خود می فرمایند: «از یک طرف مسئولان باید جدی‌تر به‌دنبال تعامل با نخبگان و ارائه خدمات و رفع موانع کار آنان باشند و از طرف دیگر نخبگان نیز باید همه ظرفیت‌های خود را در اختیار پیشرفت کشور قرار دهند.»
نیم نگاهی به سند راهبردی کشور در امور نخبگان
شاید برایتان جالب باشد که بدانید این سند چیست و چه رویکردی دارد. سند راهبردی کشور در امور نخبگان مشتمل بر ۷ فصل، ۹ راهبرد ملی و ۶۸ اقدام ملی است. این سند مهم با اهدافی چون حمایت ویژه از نخبگان و تلاش برای استفاده بیشتر از این سرمایه‌های عظیم انسانی در پیشرفت کشور و تقسیم کار ملی در زمینه امور نخبگان تدوین شده است. در فصل اول سند ذیل عنوان «تعاریف مفاهیمِ مرتبط با نخبگی»، مفاهیمِ به‌کاررفته در سند معنا شده‌اند که عبارت‌اند از: نخبه، صاحب استعداد برتر، فعالیت نخبگانی، گروه نخبه، گروه صاحب استعداد برتر، اجتماع نخبگانی و نظام نخبگانی.
همچنین بخش‌های ذیل اهداف کلان در فصل دوم سند راهبردی نخبگان اینگونه تشریح می‌شود:
«ایجاد زمینه‌های شناسایی، رشد و شکوفایی حداکثری استعدادهای فردی و گروهی و ارتقای ابعاد معنوی و دینی آنها»، «تحقق نظام جامع «اخلاق نخبگی» مبتنی بر آموزه‌های اسلامی و تلاش برای ترویج آن، به‌منظور رشد اخلاقی و معرفتی اجتماع نخبگانی و مصون‌سازی آنان»، «رفع موانع فعالیت‌های نخبگانی، افزایش ظرفیت اجتماع نخبگانی و فرصت‌سازی مناسب بر اساس اصول عدالت و انصاف»، «وسعت بخشیدن به دایره نخبگی و بهره‌گیری حداکثری از توان اجتماع نخبگانی در مدیریت تحولات کشور در سطح ملی و بین‌المللی»، «مدیریت هدفمند گردش نخبگان و پیش‌گیری از خروج نخبگان از چرخه خدمت به جامعه»، «تبیین و تنظیم مسئولیت‌ها و حقوق متقابل اجتماع نخبگانی و جامعه و افزایش حس دلبستگی ملی آنان در چارچوب گفتمان نظام اسلامی»، «زمینه‌سازی شناخت و همکاری متقابل نخبگان مسلمان در سراسر جهان به‌منظور تحقق بین‌الملل اسلامی و برپایی تمدن نوین اسلامی» و «جذب نخبگان در سطح جهانی»فصل سوم این سند ذیل عنوان راهبردهای کلان و اقدام‌های ملی اینگونه مطرح می‌شود: «استقرار نظام شناسایی و هدایت اجتماعات نخبگانی»، «توانمندسازی اجتماعات نخبگانی در چارچوب گفتمان اسلامی- ایرانی»، «زمینه‌سازی برای اثرگذاری افراد و گروه‌های نخبه در جامعه» و «ارتقای نظام سیاست‌گذاری و مدیریت امور نخبگان».
رعایت اصل 44 قانون اساسی
مهر ماه هر سال رهبر معظم انقلاب اسلامی با جوانان نخبه، دانشجویان و دانش آموزان دیدار می‌کنند. در این دیدار نخبه‌های علمی کشور از دغدغه‌هایشان می گویند و رهنمودهایی از حضرت آیت الله خامنه‌ای دریافت می‌کنند. این بار یکی از جوانان نخبه به دغدغه‌ای اشاره کرد که گله رهبر فرزانه انقلاب نیز بود. در این دیدار رهبر انقلاب اسلامی با اشاره به سخنان یکی از جوانان نخبه که معتقد بود اجرای نامناسب اصل ۴۴ و خصوصی‌سازی، ناشی از ابلاغیه سیاست‌های کلی است، گفتند: « در قضیه اصل ۴۴، تفسیریه، علت نتیجه نامناسب آن نیست بلکه علت اصلی، عملکردها است و من همواره مهم‌ترین منتقد آن عملکردها بوده‌ام و در بسیاری از موارد هم در مقابل اشکال‌ها ایستاده و آنها را باز گردانده‌ام.» حضرت آیت الله خامنه‌ای تأکید کردند: آن تفسیر یک نیاز قطعی کشور بود و در همان زمان بسیاری از اساتید و کارشناسان اقتصادی بر ضرورت چنین تفسیری برای اصل ۴۴ تأکید داشتند اما متأسفانه دولت‌ها در این خصوص خوب عمل نکردند و من دائماً پیگیر این موضوع هستم.»
