هجدهمین قسمت از برنامه «شب معماری» چهارشنبه 6 آذر ماه با موضوع «احیای خانه ایرانی» و حضور جاسم غضبانپور، عکاس و هومن بالازاده، معمار روی آنتن شبکه چهارم سیما رفت.

*باید ذائقه مردم را تغییر دهیم

هومن بالازاده اهمیت خانه گفت: خانه به عنوان اولین تجربه انسان از جهان هستی تلقی شده که انسان از این نقطه شروع به ارتباط گیری با جهان و عالم مادی می کند و این باعث می شود تا ما خانه را به عنوان مکانی امن نگاه کرده و به آن پناه می بریم و تلاش می کنیم تا آن را از دنیای بیرون خانه جدا کنیم.

او ادامه داد: البته باید به این مسئله توجه شود که خانه از سرپناه جدا است، چرا که سرپناه درباره نیازهای اولیه انسان صحبت می کند اما خانه کیفیت های والاتری را به انسان ارائه می دهد و دقیقا به خاطر همین است معماری به میان می آید و درباره این کیفیت ها فضاسازی می کند.

این معمار تصریح کرد: وقتی از خانه ایرانی صحبت می کنیم باید ببنیم که کدام دوره زمانی مدنظرمان است. در حقیقت ما در هر زمان و مکان با مشخصه های خاص به آن دوران روبه رو هستیم و خانه از جغرافیایش جدا نیست، چرا که خانه بنا شده در گیلان با آنچه در منطقه کویری بوده کاملا متفاوت است و علاوه بر آن گذشت زمان باعث تغییر ساختارها در خانه ها شده است.

بالازاده گفت: فرق خانه های سنتی ایران در این است که توانسته اند نوع تغییر جغرافیا و فرهنگ را با خواست های انسانی یکسان کنند و این دانش به جایی رسیده که حتی توانستیم آن را به خارج از مرزهای ایران نیز توسعه داده و در اصل صاحب سبک شده ایم.

این معمار بیان داشت: اگر بخواهیم تقسیم بندی از جنس تغییر خانه انجام دهیم و اشتراکات خانه ایرانی را بازخوانی کنیم می توانیم به وجود حیاط، ارتباط خانه با نور و گردش هوا، ارتباطش با انسان به عنوان مصرف کننده و ... اشاره کنیم. البته نمی توان فراموش کرد که هر چه به دورانی نزدیک تر می شویم که انسان به مقوله تراکم جمعیت می رسد، شاهد از دست رفتن کیفیت در خانه ها هستیم و باید به تبعات این مسئله توجه شود؛ چرا که فاصله گرفتن از طبیعت، نبود نور کافی ، استفاده از مصالح اشتباه و ... بر سلامت انسان اثرگذار است.

او گفت: اگر به دوره معاصر نگاه کنیم برگردان ارتباط خانه ها با طبیعت و مشخصه هایی که از آن اسم بردیم، بسیار اهمیت دارد و باید بگوییم که ما دستاوردهای ارزشمندی را طی دهه ها و صدهای گذشته زندگی در ایران کسب کردیم تا جایی که به تعادل بین اقلیم، فرهنگ و انسان رسیدیم و طبیعتا زمانی که این تعادل را برهم بزنیم کل ساختار از بین خواهد رفت.

بالازاده گفت:هر چه معماران بتوانند الگوهای جدیدی را ارائه دهند، ذائقه مردم نیز رشد خواهد کرد و موضوع مهم این است که بتوانیم ذائقه شناسی کنیم،درست است که شاید دیگر فضاهای گذشته در خانه در زمان امروز کارآیی نداشته باشند، اما باید نیاز انسان امروزی در حوزه سکونت بررسی شود.

این معمار خاطر نشان کرد: درست است که سفارش دهنده ساخت بنایی، یک نفر است اما ما باید به الگویی متناسب با نیاز امروز برسیم، موضوعی که در گذشته نیز وجود داشته هر چند که سلایق انسان ها با یکدیگر متفاوت است، اما بایستی در کلیت ساخت خانه به یک الگوی واحد برسیم و هدف اصلی معماری نیز این است که چطور در محدودیت ها به ایجاد راهکار برسیم.

*عناصر نقش زیادی در خانه ایرانی داشته‌اند

غضبانپور در این برنامه با اشاره به اهمیت خانه گفت: یکی از نکاتی که باید درباره خانه های قدیمی بگویم اینکه وقتی قرار است از یک بنای قدیمی عکاسی کنیم به حدی زمان کم است که نمی توان تجهیزات عکاسی رابه صورت کامل نصب کرد و به همین دلیل تلاش مان این است که به شیوه ژورنالیستی اما با نگاه معمارانه به بنا نگاه کنیم که ماحصل آن را نیز در مجموعه های عکاسی می بینیم.

او درباره خانه ایرانی ادامه داد: زمانی که از کوچه و پس کوچه های کاشان و ... عبور می کنیم به بنایی می رسیم که تنها یک دیوار و در بلند دارد اما زمانی که این در باز می شود گویی وارد یک بهشت می شویم و با عناصر مختلف روبه رو هستیم، همین عناصر اهمیت خانه ایرانی را نشان می دهد، در مجموعه عکس هایم نیز تلاش کردم تا اهمیت و چرایی وجود این عناصر را نشان دهم.

این عکاس تصریح کرد: در کشورمان خانه ها بر اساس اشل انسانی تعریف شده و این مقوله را در معماری کویری که عناصر مختلفی از حوض گرفته تا ایینه کاری و ... دارند به شدت می بینیم.

غضبانپور گفت: هر دوره تاریخی بار فرهنگی و معنای خاص به خودش را دارد و قطعا معماری زمان قاجار با دوره پهلوی و زندیه متفاوت از یکدیگر و دارای تعاریف خاص به خودشان هستند. همچنین فرهنگ هر دوره باعث تغییر المان های درون خانه ها شده است.

این عکاس درباره مجموعه عکس «زندگی جدید- کالبد قدیم» و رضایت انسان امروز از تجربه خانه های امروزی گفت: یکی از اتفاقات خوبی که بعد از انتشار این مجموعه افتاد این بود که بسیاری از بناهای قدیمی را با تغییر کاربری به خانه های بوم گردی، هتل، رستوارن و .... تبدیل کردند و نباید این را فراموش کرد که معماری سنتی مشکلاتی دارد که یکی از آنها این است که بر اساس نیازهای امروز ساخته نشده اند. در حقیقت در این مجموعه دیدیم که می توان معماری امروز مدرن را با معماری سنتی ترکیب از بنای جدید استفاده کرد.

او با تاکید بر اینکه باید فرهنگ سفارش دهنده خانه ها را بالا ببریم، اظهار داشت: این کار باید تا جایی ادامه پیدا کنند که جامعه به این درک برسد نمی خواهد دیگر در قوطی کبریت های امروزی زندگی کند و متاسفانه اکثر خانه های ما نقش قوطی کبریت را دارند و اگر بتوانیم این فرهنگ را تغییر دهیم اتفاقات زیبایی رخ خواهد داد.

انتهای پیام/