به گزارش گروه دانشگاه ایسکانیوز به نقل از مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی، سعیدرضا عاملی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی به مناسبت هفته پژوهش در محل پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی به ارائه سخنرانی پرداخت.
عاملی با اشاره به اینکه نیازمند تلاش در مسیر واقعگرایی هستیم و دانش نیازمند به علاقه و اشتغال است، خاطرنشان کرد: اگر دانش، مهر و محبتی که متعلق به حوزه دانشی است را نداشته باشد، نمیتواند به موفقیت دست پیدا کند.
وی با اشاره به نگاه دستهای کثیف تیلور افزود: منطق خرد ارتباطی اشتغال و درگیر شدن است تا بتوان به حاق واقعیت و لایههای دانشی آن دست پیدا کرد.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: همواره باید با نگاه به گذشته در حوزه علم و دانش، امروزمان را برای دستیابی به افقهای آینده مدیریت کنیم.
عصبیتهای ناشی از علم ویرانگر است
وی افزود: عصبیتهای جاهلانه را میتوان با تحقق ارتباطات بین فرهنگی کاهش داد؛ چراکه از جهل برآمده است و با رفع جهل، واقعیتها پذیرفته میشود.
عاملی در ادامه گفت: عصبیتهای ناشی از علم ویرانگر است و شدیداً انکار را به همراه میآورد. شما نگاه کنید نزدیک به 15 قرن نظریه ثابت بودن زمین کلودیوس تولمی که در 140 بعد از میلاد مطرح شد بر جهان حاکم بود و در 1543 میلادی، نیکلاس کپرنیک نظریه خورشیدمحوری را طرح کرد و اساس نظریه تولمی را زیر سؤال برد. در مقابل نظریه کپرنیک، نزدیک به دو قرن مقاومت شد. اینجا حوزه علم است و مقاومتهای پذیرش نظریههای جدید بخشی از روند توسعه علمی بوده است.
وی افزود: بسیاری از اوقات تلاش کردهایم که عصبیتهای خود را به هستی تحمیل کنیم، حال آنکه در واقعیت چنین مقولهای وجود ندارد یا این بازنمایی همه واقعیت نخواهد بود.
استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران با اشاره به اینکه فهم همواره موانع اختلالی دارد، خاطرنشان کرد: در حوزه علم و دانش میتوان چهار تجربه را متمایز کرد که در قالب پارادایم یا الگووارههای علم طرح شده است.
وی با تبیین نخستین تجربه چهارگانه علم و دانش گفت: از زمانی که علوم تجربی و تفکر دکارتی وارد حوزه دانشی شد، با غلبه گفتمانی خود عرصه دانش را در مسیری معین محدود کرد و همین نگاه تجربی وارد علوم انسانی شد.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: قطعیت یک عامل و به انحصار درآوردن عِلّی در پیمایشها و تحقیقات علوم انسانی که در قالب «مطالعات تأثیری» از آن سخن گفته شده، جایگاهی ندارد و در نهایت میتوان گفت بین دو پدیده رابطهای معنادار وجود دارد؛ نه آنکه بهقطع بتوان یک پدیده را عامل پدیده دیگری دانست.
وی با اشاره به سه تجربه دانشی دیگر تحت عنوان مطالعات بینرشتهای، شبیهسازی هستی و دانش یکپارچه، ابعاد دیگری از نگاههای علمی را تبیین کرد و در تبیین دانش یکپارچه گفت: دانش یکپارچه بعد از دهه 1980 غلبه گفتمانی پیدا کرد که معتقد است رشتههای دانشی باید به صورت چند رشتهای و با تعامل یکدیگر به پاسخ پرسشها اقدام کنند.
علوم انسانی در کشور ما سالها تحقیر شد
عاملی ادامه داد: در کشور ما علوم انسانی سالها تحقیر شد و نسبت به آن نوعی سطحینگری وجود داشت که با غلبه دانش یکپارچه ابهت علوم تجربی و جنبه تکنگاری علوم تجربی شکسته شد و نیازمندی علوم به یکدیگر با رویکرد بینرشتهای و دانش یکپارچه، روح و جان جدیدی گرفت.
وی افزود: دانش یکپارچه با ایجاد مفهوم (Integrative Marketing Communication) IMC در زمینه بازاریابی ظهور پیدا کرد. در واقع بازاریابها متوجه شدند در فضای رقابتی و تنوع کالاها برای فروش بیشتر، توجه به عوامل متنوعتر و بهرهگیری از دانش های متنوع را نیاز دارند؛ بنابراین در پرتو بازاریابی ارتباطی یکپارچه به سراغ فهم ماهیت بازار و نیازهای بازار رفتند.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به الگوواره شبیهسازی هستی گفت: با تمرکز روی بحث شبیهسازی هستی (Bio- Mimetic) که درون علوم تجربی به وجود آمد، علت رفتن به سمت شبیهسازی هستی، شکستهای علوم تجربی بود. در واقع یافتههای علوم تجربی به قول پوپر از همان آغاز موضوع ابطالپذیری است؛ بنابراین دانشمندان بهدنبال روش یا روشهایی بودند که خطای آن تحقیق را کاهش دهد؛ بنابراین به سراغ درک قاعدهها و قوانین هستی و شبیهسازی آنها رفتند.
وی افزود: این شکست در علوم تجربی منجر به تلاش برای دریافت قواعد هستی شد تا براساس قوانین تکوینی عالم طبیعت بتوان قواعد ثابت را کشف کرد.
استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران ادامه داد: باید پذیرفت که خالق هستی، تدبیری را برای عالم هستی در نظر گرفته است و قانون هستی نیز در راستای همان تکوین الهی بوده و در واقع شبیه سازی هستی، نوعی نزدیک شدن به منطق الهی در خلق هستی است.
وی افزود: با مسیری در علم حرکت کردهایم که در نهایت بر این امر اذعان شده که فهم پدیدهها نیازمند فهم چند رشتهای برای درک واقعیتها است و برای درک واقعیتها باید روشی را اتخاذ کرد که ما را به واقعیت نزدیک کند.
عاملی در تبیین چهارمین تجربه تاریخی مسیر علم و دانش گفت: در دانش جدید وقتی به علم و فناوری جدید ورود پیدا میکنیم، با عرصه متفاوتی روبرو میشویم که به نوعی به وجود آمدن ماهیتی متفاوت از جهان فیزیکی را در قالب جهان مجازی را به همراه آورده است. این وجود، جهان مجازی دارای منطق عددی و تابع منطق ریاضی بوده و براساس مدل کوانتومی تدوین شده است.
استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران خاطرنشان کرد: جهان مجازی این تصور را به همراه آورده که آنچه از ذهن ما میگذرد صرفاً خیال انتزاعی نبوده و میتواند در عالم مجازی تحقق پیدا کند.
علوم انسانی و علوم اجتماعی را باید به عنوان علوم مرکزی جهان قلمداد کرد
وی افزود: امروز بیشتر از گذشته نیازمند درک جامعه هستیم و حتماً علوم انسانی و علوم اجتماعی را باید به عنوان علوم مرکزی جهان قلمداد کرد.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی تأکید کرد: به همان دلیلی که معتقدیم امروز فرهنگ مبناست و اقتصاد و سیاست تابع آن است، علوم انسانی و علوم اجتماعی نیز مبنا بوده و علوم مهندسی و تجربی تابع آن خواهند بود. درک علم نیازمند دانش یکپارچه به نگاه مرکزی به انسان است.
وی با اشاره به تحقیقی که اخیراً توسط مؤسسه پیو (PEW) منتشر شده است گفت: در مصاحبهای که از بین 5 هزار و 500 نفر از افراد جامعه آمریکا به عمل آمده، مشخص شد که نارضایتی اجتماعی از سطح طبقه محروم به سطح طبقه متوسط نیز گسترش یافته است.
عاملی خاطرنشان کرد: علم و دانش اگر با هدف الهی و توحیدی گره نخورد، به درستی رشد نخواهد کرد و نتیجه آن ساخت 12 هزار کلاهک هستهای خواهد بود که میتواند حیات را در کره زمین نابود کند.
وی افزود: نیاز داریم با بازنگری در علوم، مسیر پیش روی علم و دانش را منتهی به سلامت و تعالی انسانی کنیم.
گفتنی است؛ در این مراسم منصور غلامی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری و رضا داوری اردکانی رئیس فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران حضور داشتند.
انتهای پیام/