به گزارش گروه دانشگاه ایسکانیوز- سارا طاهری؛ بابک نگاهداری رئیس پژوهشگاه و شبکه آزمایشگاهی دانشگاه آزاد اسلامی با حضور در ساختمان مرکز رسانه‌ و نشر علمی دانشگاه آزاد اسلامی از تحریریه باشگاه خبرنگاران دانشجویی ایران (ایسکانیوز) بازدید کرد.

نگاهداری در حاشیه این بازدید در گفت‌و‌گو با خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز از موضوعات مختلفی سخن گفت.

به گفته او در نمایشگاه هفته پژوهش امسال، ۴میلیارد تومان قرارداد بین دانشگاه آزاد اسلامی و سازمان‌ها منعقد شد.

نگاهداری گفت: افرادی که محصولاتی در این نمایشگاه ارائه کرده‌اند و این محصولات آماده تولید انبوه است، می‌توانند طرح تجاری خود را نوشته و به صندوق پژوهش و نوآوری دانشگاه ارسال کنند.

او در بخش دیگری از این گفت‌و‌گو اعلام کرد: معاونت فناوری و نوآوری از حوزه پژوهش و شبکه آزمایشگاهی جدا نشده بلکه مجزا شده است؛ به عبارتی این دو کاملاً در ارتباط و در طول یکدیگر هستند. مجزا شدن نیز به معنای این است که جزء به جزء فعالیت‌ها به صورت دقیق دیده شود.

به گفته نگاهداری قوه قضاییه در نامه‌ای رسمی از دانشگاه آزاد اسلامی خواسته تا مشکلاتشان را در طرح پایش تعریف و احصا کند. او در بخش دیگری از سخنانش اعلام کرد: در دوره جدید، تشویق مقالات در باشگاه پژوهشگران جوان صرفا به مقالاتی داده می‌شود که یک طرح پژوهشی شناسنامه دار و تصویب شده در یک مرجع باشد.

مشروح این گفت‌و‌گو را در زیر می‌خوانید:

رسانه‌ها در پیشبرد اهداف دانشگاه آزاد در حوزه پژوهش چه جایگاهی دارند؟

دانشگاه آزاد اسلامی تمام ظرفیت‌های تبدیل شدن به موثرترین قدرت علمی نقش‌آفرین کشور را دارد؛ امروز که در مجموعه رسانه‌ای دانشگاه آزاد اسلامی توفیق حضور پیدا کردم در جریان ابعاد ژورنالیسم علمی و رسانه‌های علمی توانمند دانشگاه آزاد اسلامی قرار گرفتم.

به نظرم رسانه علمی و روزنامه‌نگاری علمی یکی از اصلی ترین بازوهایی است که می‌تواند به تحقق دانشگاه اجتماعی کمک موثری کرده و در این راستا نقش کلیدی دارد. این نقش نیز در مجموعه ایسکانیوز به درستی دیده شده و روزنامه نگاری علمی و رسانه‌های علمی که مدتی است از سوی دانشگاه آزاد اسلامی دنبال می‌شود نقطه کلیدی و راهبردی است که می‌تواند به تصویرسازی دانشگاه آزاد اسلامی به عنوان یک دانشگاه اجتماعی کمک موثری کند. مهم این است که مدیریت دانشگاه این ظرفیت‌ها را سازماندهی کرده و از هر کدام در جای خود استفاده مناسب کند.

دانشگاه آزاد اسلامی با برخورداری از ۲۴ هزار عضو هیئت علمی اولیه دانشگاه، ۳۴ هزار عضو هیئت علمی همکار، ۵۹ هزار دانشجوی دکترای تخصصی، ۱۱هزار آزمایشگاه و کارگاه و ۱۱۲۵ شرکت در ۱۲۵ سرای نوآوری و مراکز رشد در کنار مجموعه توانایی‌های رسانه‌ای خود و حضور خبرگزاری‌های آنا، ایسکانیوز و روزنامه فرهیختگان توان تبدیل به اولین قدرت علمی با نقش آفرینی اجتماعی را خواهد داشت. علم باید در خدمت رسالت‌های اجتماعی قرار گرفته و ذائقه مردم به حلاوت تولیدات علمی دانشگاه آزاد اسلامی شیرین شود.

اگر این ظرفیت‌ها هم‌افزایی شده و همه ارکان دانشگاه آزاد اسلامی از حوزه پژوهش و فناوری تا آموزشی در کنار یکدیگر قرار گیرند، نقش رسانه‌ای دانشگاه را به درستی درک کنند و از ظرفیت‌های زیاد این رسانه‌ها استفاده درست شود مطمئنم تبدیل شدن به قدرت علمی اول کشور توسط دانشگاه آزاد اسلامی دور نیست. بنابراین می‌توان در این راستا هدف‌گذاری کرد و با آن رسید.

چند روز پیش، از به‌روزرسانی آیین‌نامه عضویت دانشجویی و دانش‌آموزی باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان صحبت کرده بودید؛ در ارتباط با تغییرات آن توضیح دهید.

رویکرد باشگاه پژوهشگران و نخبگان جوان در دوره جدید از حمایت محوری به فعالیت محوری تغییر پیدا کرده است. وقتی فعالیت محوری رویکرد اصلی باشگاه قرار می گیرد، به تناسب آن باید در نوع عضوگیری باشگاه نیز تغییراتی ایجاد کنیم تا متناسب با فعالیت محوری باشگاه باشد؛ بنابراین آیین‌نامه عضویت را به گونه‌ای تغییر خواهیم داد تا استعداد‌های بیشتری از جامعه نخبگانی دانشگاه آزاد اسلامی را پوشش داده تا وارد باشگاه شده و در جریان فعالیت‌هایی مسابقات علمی، حضور در انجمن‌های علمی، انجام طرح‌های پژوهشی قرار گرفته تا استعدادهای آنها بروز پیدا کند و بتوانیم شاخص ترین افراد را شناسایی کنیم.

اگر در گذشته مبنای عضوگیری یک جدول امتیازات بود که هر دانشجویی باید مجموعه‌ای از این امتیازات را کسب می‌کرد تا عضو باشگاه شود؛ اما این عضو‌گیری الان بر اساس الگوی نخبگی است. این الگوی نخبگی می‌تواند در انواع و اقسام باشد، به طور مثال می‌گوییم برخی از افراد نخبه یادگیری، برخی نخبه اجتماعی، برخی نقطه عاطفی و احساسی، برخی نخبه کار و کارآفرینی و برخی نیز نخبه خلاقیت هستند؛ بنابراین این آیین‌نامه را به گونه‌ای طراحی کردیم و هر فردی که در یکی از این حوزه‌ها از خود استعدادهای نشان داده و فعالیت‌های موثری انجام داده است در باشگاه را به روی او باز کردیم. این افراد با استفاده از امکانات و برنامه‌ریزی‌های باشگاه در زمینه توانمندسازی تخصصی در مسابقات و فعالیت‌های انجمنی می‌توانند بیش از گذشته استعدادهای‌های خود را بروز داده و و نخبگی آنها بروز و ظهور بیشتری پیدا کند. این تغییر اصلی و رویکرد در عضوگیری است. یعنی کسب مجموعه‌ای از امتیازات برای احراز عضویت و نشان دادن یا بروز نوعی از نخبه در سوابق فرد، ملاک عضو‌گیری ما خواهد بود.

در عضو‌گیری دانش‌آموزی چه تغییراتی ایجاد شده است؟

قبلا آیین‌نامه عضویت باشگاه بیشتر عضوگیری دانشجویی را مبنا قرار داده بود؛ اما در آیین‌نامه جدید عضوگیری دانش آموزی به عنوان فصل دوم اضافه شده است‌. به عبارتی باشگاه هم استعدادهای برتر و نخبگان دانشجویی و هم دانش آموزی را پوشش می‌دهد. در حال حاضر بیش از ۱۱ هزار عضو فعال دانشجویی و بیش از ۱۱ هزار عضو دانش آموزی در این باشگاه حضور دارند. این افراد در قالب فعالیت‌های سه گانه عضویت در تیم‌های تخصصی برای حضور در مسابقات، عضویت و فعالیت در انجمن‌های علمی و انجام طرح‌های پژوهشی در واحدهای مختلف درگیر هستند.

اشتغال دانشجویان در صنایع محلی

یکی از بحث‌هایی که این روزها در دانشگاه آزاد اسلامی مطرح شده در خصوص اشتغال و ورود به بازار کار است. در باشگاه پژوهشگران چه برنامه ای برای هدایت نخبگان و دانشجویان برای ورود به بازار کار دارید؟

زمانی مسئولان دانشگاه آزاد اسلامی رسالت و ماموریت اصلی دانشگاه را صرفاً افزایش دانش، سواد و آگاهی می‌دانستند و صراحتاً اعلام می‌کردند دانشگاه هیچ مسئولیتی در قبال مشکلات جامعه اعم از اشتغال ندارد؛ اما در دوره مدیریت جدید دانشگاه این رویکرد کاملاً تغییر کرده است. وقتی دانشگاه آزاد را به‌عنوان یک دانشگاه اجتماعی از مردم برای مردم تعریف می‌کنیم، چنین دانشگاهی نمی‌تواند نسبت به مشکلات و مسائل جامعه و مردم بی تفاوت باشد، در نتیجه حل مسائل جامعه به عنوان یک دانشگاه مسئله محور ماموریت اصلی دانشگاه آزاد اسلامی است. یکی از این مسائل موضوع اشتغال بوده که گریبانگیر نسل جوان به ویژه دانش آموختگان است. دانشگاه آزاد اسلامی مجموعه رویکردهایی را در حوزه‌های مختلف برای ارتقای امکان اشتغال فارغ التحصیلان فراهم کرده که ترجمه آن در حوزه آموزش این است که دانشگاه در یک سال گذشته در رشته‌های خود بازآرایی انجام داده و این رشته‌ها در هر حوزه‌ای متناسب با اقتصاد شهری و صنایع محلی آن شهر تعریف شوند.

بر اساس این رویکرد، امکان اشتغال افرادی که در آن شهر در دانشگاه آزاد اسلامی تحصیل کرده و فارغ‌التحصیل می‌شوند در صنایع محلی بیشتر فراهم می‌شود. کار دومی که دانشگاه در آموزش انجام داده توسعه آموزش‌های مهارتی است. بسیاری می‌گویند دانش‌آموختگان دانشگاه‌ها از مهارت‌های لازم برای حضور در بازار کار برخوردار نیستند؛ در نتیجه دانشگاه آزاد با راه‌اندازی معاونت‌های آموزشی عمومی و مهارتی و مدارس عالی مهارتی می‌خواهد آموزش‌های مهارتی را تحقق بخشد تا با تدابیر آموزشی امکان اشتغال فارغ‌التحصیلان بیشتر فراهم شود.

در حوزه پژوهش و فناوری نیز طرح پایش اجرا می‌شود. بر اساس این طرح، دانشجویان پایان نامه‌های خود را بر اساس نیازهای صنایع مختلف تعریف می‌کنند. این موضوع دو فایده به همراه دارد؛ اول این که وقتی در راستای نیاز یک صنعت پایان نامه دانشجویی تعریف می‌شود به طور ملموس ارتباط دانشجو در حین اجرای پایان نامه با صنعت بیشتر برقرار خواهد شد. چرا که دانشجو در راستای آن مشکل، تحقیق می‌کند و برقراری ارتباط با صنعت و سازمان مطمئناً ضریب احتمال این که دانشجو در آن سازمان مشغول به کار شود را بیشتر می کند. همچنین اگر موضوع پایان‌نامه، تحقیقی باشد که نیاز سازمان را مرتفع کند بنابراین این سازمان بهترین کسی خواهد بود که در زمان نیاز به جذب نیرو، دانشجویی را جذب کند که نیازهای او را مرتفع کرده است.

همچنین دانشگاه‌های جوار صنعت را نیز تعریف کرده‌ایم تا ارتباط صنعت با دانشجو بیشتر شود. در حوزه فناوری نیز شرکت‌های دانش بنیان، در قالب سراهای نوآوری را ساماندهی کرده و صندوق پژوهش و و فناوری راه اندازی شد تا از این شرکت‌ها حمایت کرده و اشتغال دانش بنیان دانشجویان خود را در قالب شرکت‌های دانش بنیان بالا ببرد. باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان نیز اشتغال را هدف‌گیری کرده و طی توافقی که با معاونت فناوری و نوآوری دانشگاه صورت داده است قرار است به دانشجویانی که رتبه برتر را در مسابقات علمی و فناوری و اندیشه ورزی کسب کرده باشند، در اعطای فضای کاری و استقرار شرکتی که از این تیم حاصل شود تسهیلات ویژه‌ای ارائه شود. همچنین تخفیفاتی را نیز در نظر گرفته و شرایطی را مهیا می‌کند تا تیم‌های برتر در مسابقات علم و فناوری و اندیشه ورزی باشگاه در آنجا استقرار پیدا کرده و به عنوان شرکت دانش بنیان فعالیت کنند.

در مرکز جذب اعضای هیات علمی نیز مذاکراتی صورت گرفت و در آیین‌نامه تسهیلات نیز این موضوع به صراحت مطرح شده است. مرکز جذب اعضای هیات علمی پذیرفته که پژوهشگران جوان و نخبگان، در جذب هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی از اولویت بیشتری برخوردار باشند.

این اولویت به چه معناست؟

اولویت به این معناست که این افراد امتیاز بیشتری دارند؛ در واقع ضریبی به امتیاز کسانی که عضو باشگاه پژوهشگران جوان هستند و سوابق برتری دارند اختصاص داده می‌شود. مذاکراتی با حوزه انتصابات نیز انجام داده‌ایم تا افراد برتر در حوزه‌های باشگاه که ویژگی‌های مدیریتی و توانمندی‌های خاص دارند برای جذب به عنوان مدیر، سهم و ضریب بیشتری داشته باشند. بنابراین سه برنامه در باشگاه پژوهشگران جوان دنبال می‌شود؛ اول استقرار به عنوان شرکت دانش بنیان در سراهای نوآوری دانشگاه، دوم اولویت دادن به اعضای باشگاه برای جذب هیئت علمی و سوم اولویت دادن به آنها برای انتخاب به عنوان مدیران دانشگاهی.

از طرح پایش صحبت کردید؛ آیا برای تسریع در اجرای طرح پایش به استان‌ها کمک کرده اید تا بتوانند نظام موضوعات خود را احصا کنند؟

برخی از استان ها نظام موضوعات خود را تعریف کرده که در سامانه نیز وارد شده اند؛ در حال حاضر بیش از ۱۰ هزار نظام موضوع در سامانه احصا شده و از این مقطع به بعد این الزام ایجاد خواهد شد تا استان‌ها هر چه سریعتر نظام موضوعات خود را مشخص کنند. البته برخی از استان‌ها طرح پایش خود را هنوز تعیین نکردند که در حال پیگیری آن هستیم.

در حال حاضر اقبال خوبی از سوی سازمان‌ها نیز صورت گرفته است؛ به طور مثال قوه قضاییه نامه رسمی به دانشگاه آزاد اسلامی داده و از دانشگاه خواسته تا مشکلاتشان را در طرح پایش تعریف و احصا کنیم. تعریف موضوعات پایان‌نامه، بر اساس نیازهای کشور یک فناوری بوده که بومی و انحصاری دانشگاه آزاد اسلامی است. سازمان‌ها این موضوع را فهمیده و به ما مراجعه کرده تا نیازهای آنها را به عنوان برنامه پایش اضافه کنیم.

چرا نظام موضوعات در طرح پایش کلی بیان شده است؟

چالش‌ها کلی است اما در نهایت به ۱۰هزار عنوان رسیده است؛ به طور مثال در صنعت چرم کفش تبریز بیش از ۲۰۰۰‌نظام موضوع دیده شد. البته هر کاری که برای اولین بار انجام شود نقایصی خواهد داشت و ما با بازخوردهایی که از دانشجویان و استادان خواهیم گرفت تلاش می‌کنیم مشکلات را حل کنیم. امید داریم وزارت علوم و وزارت بهداشت نیز این الگو را استفاده کرده تا نیاز‌محوری و تقاضا‌محوری الگوی تحقیقات آن‌ها شود.

برنامه شما برای انجمن‌ها چیست؟ چرا یک اتحادیه برای انجمن‌ها در دانشگاه وجود ندارد؟ اگر بخواهید این انجمن‌ها را ارزیابی کنید شاخص‌های ارزیابی چه خواهد بود؟

قرار است در آیین نامه انجمن‌ها بازنگری انجام دهیم که این بازنگری در حال انجام است؛ اما نهایی نشده و در حال حاضر یک دستورالعمل ارزیابی انجمن‌ها را ایجاد کردیم. رویکردمان در دانشگاه آزاد اسلامی در تمام حوزه‌ها چه در مراکز تحقیقاتی و انجمن های علمی این است که سخت‌گیری نکنیم. به عبارتی برای صدور مجوز شروع فعالیت ها سخت گیری نمی‌کنیم اما حتماً ارزیابی عملکرد را انجام خواهیم داد. بنده دستورالعملی برای ارزیابی عملکرد باشگاه‌ها آماده کرده که تصویب و ابلاغ نیز شد. همچنین یک دستورالعمل برای ارزیابی مراکز خدمات آزمایشگاهی و یک دستورالعمل نیز برای ارزیابی عملکرد مراکز رشد و سراهای نوآوری تهیه و ابلاغ شد.

هیئت رئیسه دانشگاه از ما درخواست کرد که ارزیابی عملکردی برای روسای واحدها نیز داشته باشیم. بنابراین آنچه در این دستورالعمل‌های ارزیابی مدنظر قرار گرفته تمرکز بر خروجی‌ها و اثربخشی اقدامات است؛ در واقع ما تنها روی خروجی‌ها و اثربخشی فعالیت‌ها تمرکز خواهیم کرد. نکته دوم حق مدیریت مسئولان هر یک از این مراکز، اعم از مرکز تحقیقات مراکز آزمایشگاهی و مراکز رشد گرفته می‌شود و از این به بعد بر اساس رتبه ای که در ارزیابی عملکرد به دست می آورند، مد‌نظر قرار خواهد گرفت. در این زمینه نیز تعارف نیز نداریم. در نشست راهبردی مناطق نیز اعلام کردیم که اگر یک سال بعد، در ارزیابی مشخص شد عملکرد آن‌ها مشکلاتی داشته است به همان راحتی که مجوز را صادر کردیم به همین راحتی نیز مجوز را باطل می‌کنیم؛ بنابراین مبنای ما سختگیری در صدور مجوز نیست ولی دقت‌نظر در ارزیابی دقیق عملکرد است. در انجمن‌ها نیز به همین صورت آیین نامه آن در حال تهیه است و به محض‌ تهیه ابلاغ خواهد شد.

برای ۲۳۰۰ انجمن علمی هم آیا لغو مجوز خواهید داشت؟

واقعیت این است که ۲۳۰۰ انجمن علمی وجود داشت؛ اما برنامه‌ریزی راهبردی و درستی برای این انجمن ها نبود. به طور مثال در سه سال گذشته هیچ جلسه‌ای برای صدور مجوز انجمن‌ها برگزار نشده بود؛ اما هفته گذشته جلسه‌ای در این خصوص برگزار و با ۲۶ مجوز موافقت و با برخی مجوزها نیز مخالفت شد. در رویکرد جدید برنامه ریزی، جهت گیری و ارزیابی کرده و یک ساماندهی مرکزی را روی انجمن‌ها انجام خواهیم داد. ما اولین ارزیابی آیین نامه را آغاز کردیم تا مبنای عمل باشد.

آیین نامه تشویق مقالات را بازنگری کردیم

چند روز پیش با یکی از پژوهشگرانی که در جشنواره فرهیختگان به عنوان پژوهشگر برتر شناخته شده بود صحبت کردم؛ به گفته او اگر یک استاد، پژوهشی با دانشجوی خود انجام دهد به او تشویقی مقالات تعلق می گیرد و اگر بر اساس تجربیات خود یک مقاله را نوشته و پژوهشی انجام دهد، تشویقی مقالات به او تعلق نمی گیرد. این قانون هنوز هم اجرا می شود؟ تشویق مقالات استادان به چه صورت است؟

آیین نامه تشویق مقالات را بازنگری کردیم که به تصویب هیئت رئیسه رسید و در آستانه ابلاغ است. آنچه در تشویق مقالات در آیین نامه جدید مبنا قرار دادیم چند نکته بارز دارد که در این هفته نیز ابلاغ خواهد شد. در ابتدا تشویق پلکانی را در آیین نامه جدید حاکم کردیم؛ در تشویق پلکانی اعلام می‌کنیم اگر مقاله شما در راستای رفع نیازهای کشور و بر اساس پایش باشد به طور مثال ۱۵ درصد به تشویق شما اضافه خواهد شد. اگر به جای یک مقاله سه مقاله در یک زمینه تحقیقاتی بنویسید باز هم چند درصد تشویق به مقاله شما اضافه خواهد شد؛ اما اگر یک کار بین المللی و یا همکاری بین المللی با سایر مراکز تحقیقاتی معتبر دنیا داشته باشید ضریب تشویقی بیشتر به شما تعلق خواهد گرفت.

با این آیین‌نامه، هدایت محتوایی به سمت کیفی‌تر شدن کارهای علمی اعضای هیات علمی را دنبال می‌کنیم. آنچه در تشویق مقالات حذف کردیم، تشویق مقالاتی بوده که به شیوه گذشته در باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان صورت می‌گرفت. در طبق آیین‌نامه قبلی هر دانشجو از هر دانشگاهی اگر تنها یک مقاله مروری می‌نوشت به او تشویقی تعلق می‌گرفت و این در حالی بود که نظارت کافی روی این دست از مقالات وجود نداشت و دانشجویان از سایر دانشگاه‌ها دقت لازم را در کاری که به نام دانشگاه آزاد اسلامی چاپ می‌شد، نداشتند. این موضوع منشأ بروز یک سری تخلفات علمی و پژوهشی شده بود که در دوره جدید این روند را جمع کردیم. در این دوره، تشویق مقالات در باشگاه پژوهشگران جوان صرفا به مقالاتی داده می‌شود که یک طرح پژوهشی شناسنامه دار و تصویب شده در یک مرجعی باشد و مقاله علاوه بر موظفی طرح پژوهشی خود، در ارتباط با یک طرح پژوهشی انجام شده صورت گیرد.

زمانی که معاونت تحقیقات، فناوری و نوآوری در دانشگاه ایجاد شد، این ابهام نیز به وجود آمد که ایجاد این معاونت در کنار پژوهشگاه و شبکه آزمایشگاهی نوعی موازی کاری ایجاد می کند. آیا واقعا این موازی‌کاری وجود دارد؟ وظایف 2 معاونت به خوبی تفکیک شده است؟

معاونت فناوری و نوآوری از حوزه پژوهش و پژوهش و شبکه آزمایشگاهی جدا نشده بلکه مجزا شده است؛ به عبارتی این دو کاملاً در ارتباط و در طول یکدیگر هستند. مجزا شدن نیز به معنای این است که جزء به جزء فعالیت‌ها به صورت دقیق دیده شود. حوزه فناوری و نوآوری نسبت به حوزه پژوهش، حوزه جدیدتری است و معمولاً حوزه‌های جدید تحت‌الشعاع‌های حوزه‌های قدیم تر قرار می‌گیرند؛ دانشگاه آزاد اسلامی با توجه به گستردگی خود و با توجه به اهمیتی که به حوزه فناوری و نوآوری در دوره جدید می‌دهد، تدبیری اندیشید تا در واحدهای مختلف، فعالیت‌های نوآورانه تحت‌الشعاع فعالیت‌های رایج و مرسوم ریشه دار قرار نگیرد؛ بنابراین یک معاونت مجزا برای این موضوع دیده شد تا خروجی‌های موفق ‌باشگاه، ورودی‌های شرکت‌های معاونت فناوری و نوآوری شود.

در حوزه پژوهش و فناوری نیز این دو در طول یکدیگر هستند و در بسیاری مواقع ما آیین‌نامه‌هایی را مشترکی را با یکدیگر تنظیم می‌کنیم. بنابراین این دو از هم جدا نیست بلکه مجزاست و مجزا شدن نیز به دلیل تخصصی‌تر کردن فعالیت‌هایی است که در این دو حوزه انجام می‌شود.

فکر نمی‌کنید دانشگاه از حوزه پژوهش‌محور خیلی زود‌ گذر کرد؟

خیر. در پژوهشگاه فناوری تا 4TRL تعریف شده است. تقسیمی که صورت گرفته به این صورت است که حوزه فناوری تا TRL4 تعریف شده؛ یعنی تولید نمونه محصولات اولیه که در آزمایشگاه‌ها و مراکز تحقیقات صورت می‌گیرد در پژوهشگاه خواهد بود و بعد از آن اگر این محصولات به مرحله تجاری رسید تا TRL ۵ و ۹ در معاونت فناوری صورت می‌گیرد.

نمایشگاه هفته پژوهش را چطور دیدید؟ آیا برای تجاری سازی محصولات دانشگاه آزاد اسلامی برنامه‌ای دارید؟

درنمایشگاه ملی دستاوردهای هفته پژوهش و فناوری غرفه دانشگاه آزاد اسلامی به عنوان غرفه برتر شناخته شد. این افتخاری برای دانشگاه است که نتیجه کار همه فعالان عرصه پژوهش و فناوری در آن دیده شد که در سه روز در قالب یک نمایشگاه در معرض دید قرار گرفت. کسب رتبه اول یک پیام به همراه خود دارد؛ اینکه عزم دانشگاه آزاد اسلامی جدی است که حوزه فناوری را در دوره جدید بیش از گذشته مورد توجه قرار دهد. حضور غرور آفرین پژوهشگران و فناوران دانشگاه و کسب رتبه برتر نشان از این عزم جدی دانشگاه دارد.

در دانشگاه آزاد ۹۰۰ محصول ارائه شده بود که به دلیل محدودیت فضا تنها ۱۸۰ محصول برتر ممیزی شده و در غرفه دانشگاه به نمایش گذاشته شد؛ بنابراین آنچه که به بروز و ظهور رسید صرفاً یک پنجم توان فناوری دانشگاه آزاد اسلامی بود اما همین یک پنجم نیز رتبه اول را به خود اختصاص داد. معتقدم اگر از ظرفیت دانشگاه آزاد به درستی استفاده کنیم تحول آفرین خواهد بود. مهمترین درخواستی که در این نمایشگاه مطرح شد این بود که دانشگاه برای محصولات آنها سرمایه گذاری کرده و محصول اولیه آنها تجاری‌سازی شود. بنابراین ما نیز از آنها درخواست کردیم که یک طرح بیزینس پلن نوشته و برای صندوق پژوهش و نوآوری ارسال کنند.

در حال حاضر صندوق پژوهش و نوآوری برای حمایت از این نوع سرمایه‌گذاری‌ها ۲۰۰ میلیارد تومان سرمایه دارد؛ بنابراین قرار شد کسانی که محصولات آماده تولید انبوه داشتند، طرح خود را نوشته و به صندوق ارسال کند. درخواست آن‌ها در صندوق بررسی شده و طرح‌هایی که مصوب شوند و از طرح توجیه اقتصادی خوبی برخوردار باشند از آن ها حمایت خواهد شد.

نکته بارز این نمایشگاه انعقاد ۴ میلیارد تومان قرارداد، بین دانشگاه آزاد اسلامی و سازمان‌ها بود؛ همچنین سازمان‌هایی زیادی نیز با توجه به کیفی بودن محصولات دانشگاه آزاد اسلامی به غرفه دانشگاه مراجعه کرده و نشست‌هایی برگزار شد. آن‌ها اعلام آمادگی کردند که حاضرند در راستای رفع نیازهای خود با دانشگاه آزاد اسلامی وارد قرارداد شوند. بخش عمده‌ای از این قراردادها در آینده نزدیک منعقد خواهد شد، اما آنچه که در عمل رخ داد انعقاد ۴ میلیارد تومان قرارداد در سه روز بود.

در دانشگاه آزاد اسلامی چه برنامه ای برای جلوگیری از تخلفات علمی دارید؟ چرا با تمام برنامه‌هایی که در این سال‌ها صورت گرفت باز هم شاهد تقلب علمی در سطح وسیع هستیم؟

معتقد نیستم که تخلفات علمی به صورت وسیع انجام انجام می‌شود. تخلفات علمی در مقابل حجم بالای تحقیقات ، پژوهش و پایان نامه هایی که در دانشگاه انجام می‌شود بسیار ناچیز است اما چون جامعه علمی بر روی امانت، صداقت و اخلاق پایه ریزی شده است بنابراین کوچکترین تخلفی وسیع دیده می‌شود.

تخلف علمی نیز خواسته دانشگاه آزاد اسلامی نیست اما در دوره جدید تدابیری را اتخاذ کردیم تا این تخلفات علمی به حداقل برسد. اول اینکه کمیته‌های رسیدگی به تخلفات علمی به حوزه بازرسی دانشگاه منتقل شد تا نظارت با دقت بیشتری صورت بگیرد. همچنین جریمه‌های نقدی را نیز مدنظر قرار دادیم چرا که معتقدیم تخلف علمی به اعتبار کل سازمان لطمه وارد می‌کند.

برنامه‌های دانشگاه برای نظارت نظام‌مند بر تحقیقات کاربردی

همچنین برای اینکه کنترل کیفی روی کارهای پایان نامه‌ها و مقالات صورت گیرد، نظام نشر ملی دانشگاه آزاد اسلامی را سازماندهی و هر دانشجو دکتری را موظف کردیم که حتماً یکی از مقالات خود را در ژورنالهای دانشگاه آزاد اسلامی به چاپ برساند. یکی از اهداف این کار، نظارت کیفی و کنترل محتوایی پایان‌نامه‌ها از طریق هیئت تحریریه های نشریات دانشگاه است. یعنی مجموعه داوران دانشگاهی یکبار به صورت متمرکز نظارت را انجام می دهد که همه این‌ها در سامانه نشریات دانشگاه دیده می شود. دانشگاه ۳۸۷ ژورنال دارد که در حال ساماندهی هستیم به این تعداد اضافه شود. در واقع این یک نوع سیستم کنترل توسط هیئت تحریریه مجلات است.

نظام کنترل علمی از طریق کمیته‌های علمی کنگره‌های علمی یکی دیگر از ابزارهای نظارت است. هر دانشجوی دکترا را موظف کردیم، قبل از دفاع یک ارائه علمی از پایان نامه خود در یک سمینار و همایش دانشگاه داشته باشد. همایش‌ها را نیز بین استان‌ها با توجه به توانمندی و ظرفیت آن‌ها تقسیم کردیم؛ هر استانی متولی برگزاری دو کنگره علمی است و دانشجویان دکتری باید حتما قبل از دفاع یک ارائه علمی در سمینار داشته باشند. بنابر این یک بار کمیته علمی آن سمینار و یک بار هیئت تحریریه ژورنال‌های دانشگاه آن‌ها را ارزیابی خواهد کرد.

این دو سیستم، نظام نظارت نظام مند است در کنار نظارتی که استاد راهنما به صورت فردی باید انجام دهد. بنابراین سه نظام نظارتی در دوره جدید شکل گرفته است؛ اول نظام نظارتی استاد راهنما و دانشجو، نظام نظارتی نشریات علمی دانشگاه و نظام نظارتی کنگره های علمی دانشگاه.

در کنار این نظام‌های نظارتی، تمام واحدها را الزام کردیم تا از سامانه مشابهت یاب که واحد نجف‌آباد آن را طراحی کرده برای جلوگیری از تخلفات علمی استفاده کنند. در کنار این سه نظام نظارتی، جریمه نقدی رسیدگی به پرونده در بازرسی دانشگاه تحت کمیته انتظامی اساتید در دانشگاه فعال است.

یکی از گلایه دانشجویان عدم دسترسی به منابع و پایگاه‌های بین المللی است برای تسهیل دسترسی دانشجویان به این پایگاه‌ها چه برنامه‌ای دارید؟

دانشگاه با مجموعه‌های مثل الزویر و اشپرینگر قراردادهایی داشته و از آن ها منابع را گرفته و در اختیار دانشجویان قرار داده است. در دوره جدید به دلیل تحریم‌های ظالمانه استکبار جهانی به حوزه علمی نیز گسترش پیدا کرده است. بنابراین در حال حاضر در انتقال وجه مالی لازم برای این شرکتها دچار مشکل هستیم؛ مذاکراتی با مجموعه اشپرینگر و و الزویر انجام داده و پرداخت‌هایی نیز صورت گرفت. همچنین تدابیری انجام شده تا انتقال وجه را انجام داده تا دوباره از خدمات این مجموعه‌ها برای دانشگاه استفاده کنیم. تفاهم‌نامه‌ای نیز با ISC (پایگاه استنادی علوم جهان اسلام) منعقد شده تا امکان دسترسی پژوهشگران دانشگاه از منابع علمی این پایگاه تسهیل شود.

رتبه علمی دانشگاه آزاد در پایگاه علمی ESI در یک سال اخیر چه تغییری داشته است؟

نمی توان رتبه واحدی را برای دانشگاه اعلام کرد؛ نظام های رتبه بندی متعددی در دنیا مشغول به فعالیت هستند که دانشگاه آزاد در برخی از این نظام‌ها در بین دانشگاه‌های کشور اول شده است. دانشگاه آزاد ماموریتی را به پژوهشگاه و شبکه آزمایشگاهی دانشگاه محول کرده مبنی بر این که در رتبه بندی‌های جهانی حضور موثر داشته باشد. بنابراین در حال ارتباط گیری با این مراکز هستیم تا اطلاعات دانشگاه را در اختیار آنها قرار دهیم.

در لیگ علم و فناوری دانشگاه در چه وضعیتی هستیم؟

۳۰ لیگ را برنامه‌ریزی کردیم که توسط ۳۰ استان اجرا شود؛ هر استان متولی برگزاری یک لیگ است. مسابقات نیز در حوزه علمی پژوهشی ، فناوری و اندیشه ورزی است. از این ۳۰ لیگ پروپزال‌های ۲۸ مسابقه ارسال شده و در حال اجرا شدن است. مسابقه به صورت ملی برگزار می‌شود و برای تیم‌های تخصصی که برای مسابقات حاضر شده و به مسابقات بین المللی اعزام شوند، تسهیلات و حمایت های ویژه ارائه خواهد شد.

انتهای پیام/