گروه دانشگاه ایسکانیوز، سارا طاهری؛ «مجلات علمی» مهمترین ابزار برای انتشار یافتههای علمی هستند و تحقیقات، مفروضات مشترک و یا دادههای تحقیقاتی ارائه شده در یک مقاله علمی را برای درک روشنی از حقایق و یافتهها، به چالش میکشند. مقالاتی که زمینهساز حل مشکلات جامعه در زمینههای علوم مرتبط خواهند بود؛ بنابراین بسیاری از پژوهشگران تمایل دارند مقالات خود را در مجلات معتبر چاپ کنند. اما سوال اینجاست که اعتبار مجلات چگونه تامین میشود؟ تامین این اعتبار نیاز به چه مقدماتی دارد؟ بیشک حمایتهای تشویقی اهرمی است که مسئولان مجلات را مجاب میکند برای بالا بردن کیفیت مجلات تلاش کنند.
مسئولان دانشگاه آزاد اسلامی مدتی است به این نیاز توجه کردهاند و برای بالا بردن کمیت و کیفیت نشریههای دانشگاه با رعایت استانداردهای ملی و بین المللی، حمایت از دست اندرکاران چاپ و انتشار این مجلات را در دستور کار خود قرار دادهاند. در واقع حمایت از مسئولان نشریات علمی، از اولویتهای راهبردی دانشگاه است. حالا سوال اینجاست که این حمایتها به چه صورت است؟ «حمایتهای مالی» و پرداخت حقالزحمه هیئت تحریریه و عوامل اجرایی و سایر هزینههای انتشار، موضوعی است که این روزها از سوی مسئولان دانشگاه دنبال میشود.
دیروز هم بخشنامه دستورالعمل اجرایی حمایت مالی نشریات علمی دانشگاه آزاد اسلامی از سوی محمد مهدی طهرانچی ابلاغ شد و از این به بعد، میزان تشویقی، مزایای عوامل اجرایی، میزان حقالزحمه آمادهسازی و حقالزحمه عوامل اجرایی نشریات علمی و میزان حقالزحمه داوری مقالههای علمی مورد توجه و بررسی قرار میگیرد.
شاید مهمترین موضوعی که در این بخشنامه دنبال میشود حمایت مالی برای تقویت و توانمندسازی فرآیندهای پژوهشی برای حل نیازهای کشور و فراهم آوردن شرایط مناسب برای پژوهشگران در حوزههای مختلف باشد. هدفی که پژوهشها را به سمت نوآوری و تحقیقات کاربردی هدایت میکند.
اهداف اصلی ابلاغ دستورالعمل اجرایی حمایت مالی نشریات علمی دانشگاه آزاد اسلامی شامل مواردی از جمله ارتقای جایگاه علمی دانشگاه آزاد اسلامی در نظام های رتبهبندی بینالمللی، حرکت در مسیر تبدیل شدن به دانشگاه مولد علم، هدایت پژوهشها به سمت تحقیقات نوین و معرفی دستاوردهای علمی، بهرهمندی از منابع علمی پژوهشی توسط اعضای هیأت علمی، حرکت به سمت ایجاد نظام نشر علمی در سطح ملی و بینالمللی و تسهیل معرفی دستیافتههای پژوهشی دانشجویان است.
بخشنامه پیشین این دانشگاه که در سال 94 ابلاغ و میزان تشویقیها مشخص شده بود؛ بخشنامه ای که امروز ابلاغ شد نسبت به بخشنامه قبلی تغییراتی داشت. این بخشنامه به آییننامه نشریات علمی که در اردیبهشت امسال توسط وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ابلاغ شده بود توجه کرده و نحوه حمایت از دستاندرکاران چاپ و انتشار این نشریات و نحوه پرداخت حق الزحمه هیئت تحریریه و عوامل اجرایی را تعیین کرده است.
میزان تشویقی
بر اساس این بخشنامه، میزان تشویقی به آن دسته از نشریات علمی که مجوز انتشار خود را از سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی دریافت کردند و بتوانند در پایگاههای بینالمللی معتبر نمایش شوند. تعلق میگیرد. همچنین نشریاتی که بتوانند از کمیسیون نشریات علمی وزارت بهداشت رتبه دریافت کنند یا در فرآیند ارزیابی وزارت علوم عنوان مجله علمی را کسب کنند. این تشویقی بر اساس دستورالعمل جشنواره فرهیختگان است.
مزایای عوامل اجرایی میزان حقالزحمه آمادهسازی و حقالزحمه عوامل اجرایی نشریات علمی
مزایا و حقالزحمه عوامل اجرایی نشریات علمی مورد تایید دانشگاه آزاد اسلامی باید پس از انتشار هر شماره از مجله پرداخت شود. بر این اساس مدیران مسئولان نشریات علمی پس از انتشار نشریه موضوع را به معاون پژوهشی واحدها اعلام کرده و معاونت یاد شده اقدامات لازم برای پرداخت حق الزحمه را انجام خواهند داد.
منظور از انتشار به موقع، انتشار نشریه در پایان هر دوره است و به مجلاتی که انتشار به موقع نداشته باشند، حق الزحمه مدیر مسئول، سردبیر و مدیر داخلی تعلق نمیگیرد. نکته مهم اینکه پرداخت به موقع حق الزحمه ترجیحا همراه با حقوق ماهانه یعنی کارانه پژوهشی مورد تاکید است؛ ولی اگر تمام حق الزحمه حسابرس مدیرمسئول واریز شود او مسئولیت پرداخت به سایرین را برعهده خواهد داشت.
میزان حق الزحمه آماده سازی و حق الزحمه عوامل اجرایی نشریات علمی
رتبه نشریه |
زبان نشریه |
ضریب حق الزحمه برای انتشار هر شماره |
فاقد عنوان نشریه علمی از وزارت علوم یا رتبه علمی از وزارت بهداشت |
فارسی |
0/5 |
غیرفارسی |
0/6 |
|
دارای عنوان نشریه علمی از وزارت علوم یا رتبه علمی از وزارت بهداشت |
فارسی |
0/7 |
غیرفارسی |
0/8 |
|
نمایه در پایگاه clarivate Analytics |
فارسی و غیر فارسی |
1 |
میزان حقالزحمه داوری مقالههای علمی
میزان هزینه داوری مقالههای علمی با توجه به رتبه های علمی آنان پرداخت خواهد شد. در جدول زیر میزان هزینههای داوری مشخص شده است.
درجه علمی |
مقالههای جدید ارسال شده |
مقالههای داوری دوباره |
استاد |
1/000/000 ریال |
250/000 ریال |
دانشیار |
900/000ریال |
225/000 ریال |
استادیار |
800/000 ریال |
200/000 ریال |
بخشی از هزینههای داوری و انتشار مقاله از نویسنده مسئول مقاله دریافت و در کد حسابداری درآمدهای غیر شهریه ای با عنوان مجله های علمی واریز میشود. مبلغ یک میلیون و 500 هزار ریال در در زمان دریافت مقاله و 3 میلیون و 500 هزار ریال از مقالات پذیرش شده دریافت میشود.
تشویق برای انتشار منظم مقالات
برای آگاهی از اهداف این بخشنامه و جزئیات آن به سراغ علی جهان مدیرکل امور کتابخانهها، مجلات، انتشارات علمی و علم سنجی پژوهشگاه و شبکه آزمایشگاهی دانشگاه آزاد اسلامی رفتیم. جهان در گفت و گو با خبرنگار دانشگاه ایسکانیوز گفت: بهدنبال این هستیم تا مسئولان مجلات را تشویق کنیم تا نسبت به انتشار منظم مقالات دقت بیشتری داشته باشند؛ این موضوع کمک میکند تا مجلات مسیر ارتقا را بهتر طی کنند.
نکته دیگری که دانشگاه آزاد اسلامی دنبال میکند حضور موثر اعضای هیات علمی در هدایت امور مجلات است. موضوعی که جهان نیز به آن اشاره کرد و توضیح داد: استفاده موثر از حضور اعضای هیات علمی در مجلات و خدماتی که میتوانند در حوزه نشریات و مجلات ارائه دهند موضوعی است که در این بخشنامه مورد تاکید قرار گرفته است. در این راستا کاهش موظف تدریس و معادلسازی حضور برای عوامل اجرایی مجلات و داوران در نظر گرفته شده است.
به گفته او؛ بحث حق الزحمه مسئولان مجلات، کلیدی ترین موضوع در این بخشنامه است و توجه ویژه ای به نقش محوری مدیرمسئول شده است.
پرداخت کارانه پژوهشی در فیش حقوق مسئولان مجلات
آن طور که او میگوید با پیشنهاد دکتر نگاهداری معاونت محترم پژوهشی دانشگاه و موافقت ریاست عالیه دانشگاه دکتر طهرانچی، پیش از این تاکید شده بود که این حمایتهای مالی در قالب کارانه پژوهشی باشد. او در این باره توضیح داد: تلاش داریم تا حق الزحمهها به عنوان کارانه پژوهشی در فیش حقوقی مسئولان مجلات در نظر گرفته شود. به عبارتی این کارانه در فیش حقوقی آنها دیده شده تا پرداختها منظم تر باشد. پرداختها نیز متفاوت خواهد بود چرا که مجلات رتبه های مختلفی دارند؛ بنابراین متناسب با سطح هرکدام از نشریات و مجلات کارانه پرداخت میشود.
مدیرکل امور کتابخانه ها، مجلات، انتشارات علمی و علم سنجی پژوهشگاه و شبکه آزمایشگاهی دانشگاه آزاد اسلامی معتقد است نشریات و مجلات علمی در پیشبرد پژوهشها نقش بسیار موثری دارند چرا که مجلات دانشگاه آزاد در مدت اخیر رشد بسیار چشمگیری داشتند. او در این باره اظهار کرد: در حال حاضر بسیاری از مجلات دانشگاه آزاد اسلامی در حال نمایه شدن در اسکوپوس (SCOPUS) هستند که این موضوع نشان دهنده رشد قابل ملاحظه در حوزه نشریات علمی است. طبیعتاً هر چه سطح مجلاتی که دانشجویان در آن مقاله چاپ میکنند بالاتر باشد، یافته های علمی در سطح وسیع تری پخش شده و تاثیرگذاری بیشتر و بهتر خواهد شد. اینها نکاتی است که بر تعاملات علمی دانشگاه و همچنین استنادات تاثیرگذار است.
جهان گفت: در طرح پایش موضوعاتی در راستای اولویتهای منطقه ای کشور تعریف و نظام موضوعات پایان نامهها در حال شکل گیری است؛ با راهبری جناب آقای دکتر نگاهداری معاونت محترم دانشگاه، گام بعدی مجلات خواهد بود. در واقع پیگیری کردیم تا اگر روی موضوع و زمینه خاصی مجله کم داریم در آن حوزه مجلاتی ایجاد شود. این موضوع فقط در بحث مجلات نیست و در همایشها نیز به این نکته توجه شده است؛ در حال حاضر به هر استان چند موضوع برای برگزاری کنفرانس و با نگاه به برنامه علمی آن استان تخصیص داده شده است.
مدیرکل امور کتابخانهها، مجلات، انتشارات علمی و علم سنجی پژوهشگاه و شبکه آزمایشگاهی دانشگاه آزاد اسلامی تاکید کرد: به عنوان سازمان مرکزی در روند اجرای این بخشنامه نظارت خواهیم داشت و اگر حق الزحمه ای پرداخت نشده باشد روند پرداخت آن پیگیری خواهد شد.
او در پایان تصریح کرد: اخیراً وزارت علوم شیوه نامه ارزیابی و رتبه بندی نشریات علمی را منتشر ابلاغ کرد. این بخشنامه نیز در این راستا تنظیم شد تا مجلات علمی دانشگاه آزاد اسلامی بصورت سیستماتیک و با محوریت شورای پژوهشی استانها، با انگیزه به این سمت و سو حرکت کند.
ساماندهی و توسعه نشریات علمی
نشریات علمی در دانشگاه آزاد اسلامی جایگاه ویژهای دارد و دکتر محمد طهرانچی رئیس این دانشگاه نیز چندی پیش در سخنان خود بر ایجاد نظام نشر علمی در سطح ملی و بین المللی تاکید کرد. به همین دلیل بود که کمیسیون انتشارات و اسناد علمی، وضع فعلی نشریات موجود را بررسی کرد و طرح ساماندهی و توسعه نشریات علمی دانشگاه را اجرا کرد. طبق آیین نامه جدید، نشریات مذکور با دریافت مبلغی برای چاپ مقالات به طور خودگران اداره خواهند شد.
در حال حاضر برای تقویت مجلات دانشگاه آزاد اسلامی، ۳۸۷ مجله دانشگاه برای چاپ مقالات مستخرج از رسالههای دکتری ساماندهی شده اند. ارتقای جایگاه علمی دانشگاه در نظام های رتبهبندی بین المللی، حرکت در مسیر تبدیل شدن به دانشگاه مولد علم، هدایت پژوهشها به سمت تحقیقات نوین، معرفی دستاوردهای علمی و در نهایت بهرهمندی از منابع علمی پژوهشی توسط اعضای هیئت علمی موضوعاتی است که میتوان انتظار داشت با اجرایی کردن این بخشنامه به آن رسید.