به گزارش گروه بازرگانی ایسکانیوز، انسان‌ها هر کدام برای خود چیزی ارزشمند دارند، چیزی که بدون آن تقریبا زندگی برایشان غیرممکن است. این چیز می‌تواند یک وسیله، یک انسان دیگر، یک مفهوم انتزاعی یا حتی یک اتفاق باشد. این چیزها گاهی برای هر انسان متفاوت و گاهی بین تمامی انسان‌ها یکی است. درست مانند اکسیژن که هر انسانی به آن نیازمند است.

درست مانند تاریخ. تاریخ آیینه آینده انسان‌ها محسوب می‌شود. تاریخ چیزی است که حاصل گذشته را به او نشان می‌دهد و زندگی بدون این حاصل تقریبا غیرممکن است. درک این موضوع از راه منطقی و ریاضی کاملا ساده است. تصور کنید که شما چندین معادله دارید و برای پاسخ هر معادله نیاز به جواب معادله قبلی دارید، بنابراین جواب و حاصل معادله قبلی برای شما و حل مسئله شما مهم و ضروری است. ضرورت تاریخ برای زندگی انسان‌ها نیز دقیقا به این قدر و ارزش است.

با این حال تاریخ را از همان ابتدای خلقت نشناختیم. از همان ابتدا با تاریخ سروکار نداشتیم. با این که زندگی بشری به آن وابسته بود، تا جایی از زندگیمان آن را نمی‌دیدیم. درست تا لحظه اختراع خط. در حقیقت تاریخ با تمام بزرگی و ابهت و اهمیتی که دارد، خود به خط وابسته است. خط یعنی همان قلم و قلم در نهایت یعنی همان کتاب. وقتی اولین خطوط با معنی نوشته شد، انسان درپی این شد که یافته‌ها و داشته‌های خود را ثبت کند و این ثبت، تولد اولین علم را جشن گرفت.

از این رو برعکس چیزی که به نظر می‌آید کتاب علمی، قدیمی ترین و حتی اولین نوع سبک نوشتاری محسوب می‌شود. نوع ادبی که همزمان با تاریخ متولد شد و به نوعی شاید بتوان گفت که تاریخ با تمام ابهت و عظمت خود در حقیقت همان علمی است که از دل خطوط کج و با معنی خارج شد و اولین ژانر و کتاب علمی انسان‌ها لقب گرفت.

کتاب علمی، مجموعه ای از داشته های بشری

داستان تولد ژانر علمی، گرچه یک داستان هیجان انگیز و شاید دور از ذهن است اما صحبت از آن هنوز راه دراز دارد. برای دانستن این که کتاب علمی دقیقا و عمیقا چه می‌خواهد بگوید و اصلا چیست بهتر است کمی در واژه علم و علوم بیشتر دقیق شد. شاید در ابتدا تصور کنیم که مسلما می‌دانیم علم چیست و بهتر از آن، می‌فهمیم که کتاب علمی چیست. راحت می‌توان گفت که کتاب علمی، نوشته‌ای است که معمولا توسط دانشمند یا ادیبی نگارش شده است و این نگارش به دور از هرگونه زیبایی‌های ادبی، سعی در مواجه کردن مخاطب خود با واقعیات منطقی ( یا فرا منطقی ) را دارد.

این تعریف گرچه درست و منطقی به نظر می‌رسد اما هنوز نمی‌تواند واژه علم را تعریف کند. تا وقتی ما نتوانیم این واژه را درست تعریف کنیم و آن را درست بفهمیم، مسلما نمی‌توانیم رفتار درستی دربرابر آن داشته باشیم و بعضا به دلیل همین عدم درک درست، آن را خشک و بی روح می‌دانیم. با کمی دقت در صحبت‌های بند قبلی می‌توان علم را این گونه تعریف کرد که حاصل تمام داشته‌های بشری در بخش‌های مختلف یا در مجموعه کلی بخش‌ها را علم گویند.

البته علم با دانش گرچه بسیار نزدیک است اما تفاوت‌های ریزی نیز دارد که ما در اینجا از آن صرف نظر می‌کنیم و با کمی اغماض هر دو آن را یکی می‌دانیم. در کلام بهتر، علم را می‌توان مجموعه تمام تفکرهای انسان‌ها دانست که در طول زمان‌های مختلف به آن اضافه شده است. حال این سخن در کنار سخن جامعه شناسی که می‌گفت: «به تعداد انسان‌های روی کره خاکی، جهان وجود دارد»، قرار دهیم، به این نتیجه می‌رسیم که علم، دنیایی است بزرگ و گسترده که حاصل تمام دنیاهای انسان‌های سازنده آن است. بنابراین وقتی یک کتاب علمی را مطالعه می‌کنیم، در حقیقت جهانی را نگاه می‌کنیم که حاصل چندین دنیای مختلف است.

رنگارنگ‌ترین ژانر ادبی

کلیه مطالب بالا را اگر کنار هم گذاشت و این نکته را به آن اضافه کرد که اگر انسان‌ها و دنیایشان را هرکدام، یک رنگ دانست، هیچ نوشته‌ای نمی‌تواند بیش از یک رنگ داشته باشد. چرا که حاصل ذهن تنها یک انسان است. اما سبک علمی درست برخلاف آن است. همانطور که گفته شد ذات علم در این است که چندین دنیای مختلف را در خود مجموع کند.

بنابراین هر کتاب علمی، نوشته هر دانشمند و ادیبی که باشد، با خود دنیایی از رنگ‌ها را همراه می‌آورد، دنیایی از رنگ‌های مختلف در حوزه‌ای خاص. کافی است کمی چشمانتان را باز کنید و بدانید دوست دارید رنگ ذهنتان به کدام قسمت از علم اضافه شود و از کدام قسمت علم رنگی نو به خود بگیرد. خوشبختانه در ایران، همانند جهان، کتاب علمی توانسته جای خود را از همان ابتدا به خوبی باز کند و حتی در این اوضاع نابسامان مطالعه، علوم و خواندن آنها از ارج و قرب خوبی برخوردار باشد.

اما باید قبول کرد بسیاری از کتاب‌های علمی وارد ایران نمی‌شوند و اگر بشنوند و ترجمه شوند به علت حجم بالای آن، به طبع گران‌تر هم هستند که البته ارزش آن را دارند. با این حال دنیای نوین و دنیای ارتباطات تا حدودی مشکل را حل کرده است. یکی از راه‌حل های آن، به وجود آمدن بسترهای مختلفی چون سایت و اپلیکیشن کتابچین و دانلود کتاب علمی از طریق آن بوده که توانسته بخش مهمی از نیازهای عموم مردم را پاسخ دهد.

با این حال در اینجا خواستیم کمی دقیق‌تر و عمیق‌تر نسبت به یک موضوعی که شاید به نظر بدیهی می‌آید نگاه کرد. اما یادتان باشد، مشکلی که موضوعات و مسائل بدیهی دارند این است که در جلوی چشمان ما حضور دارند اما دیده نمی‌شوند. ما خواستیم تا قدیمی ترین و شاید اصلی ترین موضوع بدیهی زندگی خود را بار دیگر بیان کنیم و طوری دیگر به آن نگاه کنیم.

انتهای پیام/