محمدرضا پاکدل رئیس دانشکده معماری و هنر دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز در گفت‌‌و‌‌‌گو با خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز، درباره وضعیت هنر معماری اسلامی در دانشگاه آزاد گفت: برای توسعه و توجه بیشتر به معماری اسلامی باید مبانی نظری معماری اسلامی تدوین کنیم و تا‌کنون کتاب‌‌‌ها و مقالات موثری در این حوزه منتشر شده است تا طراحان با استفاده از این نظریات، طراحی‌‌‌های لازم را انجام دهند. در حال حاضر، استادان به‌‌‌‌‌‌نامی در حوزه معماری اسلامی داریم؛ اما برای اینکه بتوانیم نظریات استادان این رشته را در قالب طرح‌‌‌های مختلف پیاده کنیم نیازمند قوانین مدونی در این حوزه هستیم.

وی تشریح کرد: برای پیاده‌‌‌‌سازی و توسعه طرح‌‌‌‌‌‌های معماری اسلامی باید قوانین موجود در شهرداری تغییر کند و به جای جایگزینی سبک معماری غربی توجه بیشتری به معماری و هنر اسلامی در ساختمان‌‌‌سازی ما شود. در معماری که بر مبنای سبک زندگی اسلامی بنیان‌‌‌گذاری شده است توجه به نور آفتاب حائز اهمیت بوده و هیچ کس حق ندارد همسایه خودش را از نور آفتاب محروم کند. این در شرایطی است که در سبک زندگی امروز و طراحی ساختمان‌‌‌‌‌‌ها بر مبنای معماری غربی و ساخت ساختمان‌‌‌هایی بلند قد و طویل همسایه‌‌‌ها از نور آفتاب محرومند؛ اما در معماری اسلامی این امر وجود ندارد.

رئیس دانشکده معماری و هنر دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز در ادامه درباره اثرات معماری اسلامی بر غرب خاطرنشان کرد: برخی از تاثیرات معماری اسلامی بر غرب شامل قوس‌‌ها که قوس‌‌های نوک تیز معماری گوتیک از قوس‌‌های اسلامی تاثیر پذیرفته، گنبدها که در معماری اسلامی قرن هفتم ظهور یافتند و اولین گنبد در این سبک در اورشلیم است و احتمال دارد که جهان غرب از روش ساخت چنین گنبدی تاثیر پذیرفته باشد. تزئینات و هنرهای بصری و استفاده از موزاییک‌‌‌های رنگی و طلایی، کاشی‌‌های ستاره‌‌ای هشت پر و شش پر و نوارهای رنگی بر روی قوس‌‌ها و دیوارها در مساجد اسلامی نیز می‌‌‌تواند الهام‌‌‌بخش بناهای رنسانسی باشد.

پاکدل درباره بزرگترین چالش موجود در نحوه ارائه معماری اسلامی در دانشگاه‌‌‌‌‌‌‌‌ها اظهار کرد: متاسفانه در دانشگاه‌‌‌های ما معماری اسلامی در حد یک درس دو واحدی و آشنایی با معماری تاریخ اسلامی ارائه می‌‌‌شود. در دانشگاه آزاد، واحدهایی هم که خواهان برگزاری دوره‌‌‌‌‌‌های معماری اسلامی در مقاطع تحصیلات تکمیلی بودند با عدم موافقت وزارت علوم، موفق به برگزاری این دوره‌‌‌‌ها نشدند. این در شرایطی است که این رشته در دانشگاه‌‌‌های مطرح دنیا در حوره معماری و شهرسازی ارائه می‌‌‌شود. در حال حاضر دانشجویان ما هم در رشته معماری به طور عملی با معماری اسلامی در ساخت و ساز و طراحی ساختمان‌‌ها کاری ندارند.

وی یادآور شد: آنچه مسلم است، معماری اسلامی به طور هم‌زمان باید مدرن باشد؛ به همین دلیل از مصالح مدرن، روش ساخت و سامانه نوین استفاده می‌‌‌کند به نحوی که مصالح سنتی و سامانه‌‌‌های قدیم به روشی خلاق و نوین باید به کار روند تا با اصولی نظیر فرم از عملکرد پیروی می‌‌‌‌‌‌کند، تطبیق یابد و از تفریط و آشفتگی بپرهیزد و سازگار با اصولی نظیر پیچیدگی در نهایت سادگی باشد؛ تا بهینه بودن را در ارتباط با سازه، خدمات و اهداف عملکردی به حداکثر برساند. طراحی این سبک نوین و مدرن با پیشرفت فناوری و جامعه اسلامی مدرن رشد خواهد کرد و معماران مسلمان باید ساختمان‌‌‌هایی را بسازند که متناسب با زمان و درک صحیحی از تاریخ، فرهنگ و بافت محیطی باشد.

رئیس دانشکده معماری و هنر دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز درباره اثربخشی آثار هنری معماری اسلامی در فضای شهری گفت: استفاده از معماری اسلامی در فضای شهری منجر به آرام‌‌‌‌‌‌بخشی در جامعه می‌‌‌شود چون مطابق با فرهنگ و آداب اصیل ایرانی است. تزئینات معماری اسلامی نشانگر تکثیر، نظم، هندسه، قرینگی الگوها و اشکال اسلیمی بوده که متعلق به دنیای استعاره و سمبل است و تاکید بر چیزی همانند الله یا وحدت است.

پاکدل متذکر شد: باغ‌‌‌های اسلامی استعاره‌‌هایی از قرآن است و عناصر اصلی عبارتند از آب و سایه که توسط چهارباغ شاخص شده و الگویی چهارتایی در پیرامون استخر مرکزی یا آب‌‌‌نماست. مسجد در فرم‌‌‌های متعدد از بناهای اصلی این سبک است. سبک، نقشه و تزیینات مسجد وابسته به دوره و مکان ساخت بناست. ویژگی‌‌‌های شاخص مسجد عبارت است از صحن، محراب، شبستان، مناره، گنبد، خوشنویسی برجسته بر روی کتیبه که آیه‌‌‌هایی از قرآن است.

رئیس دانشکده معماری و هنر دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز درباره به‌‌‌کارگیری نظریات نظریه‌‌پردازان معماری اسلامی در ایران تصریح کرد: در حال حاضر، نظریه‌‌پردازان بزرگی در حوزه معماری اسلامی داریم و متاسفانه این نظریات در عمل کارآیی چندانی ندارند. برای ایجاد رشته معماری اسلامی در واحد تبریز با توجه به قدمت تاریخی که در این شهر وجود دارد تقاضای ایجاد این رشته را داشتیم؛ اما تاکنون موفق به ایجاد این رشته در این واحد دانشگاهی نشدیم. اگر معماری اسلامی جایگاه خود را پیدا کند خصوصا در شهرهایی با قدمت تاریخی بالا، دانشجویانی که در این رشته‌‌‌‌ها فارغ‌‌‌التحصیل می‌‌‌‌‌شوند، می‌‌‌‌‌‌توانند نقشی اثرگذار در توسعه این بخش از معماری فراموش شده ایران داشته باشند.

انتهای پیام/