به گزارش گروه دانشگاه ایسکانیوز، قدرت و استقلال کشور بر تولید علم و فناوری استوار است و بیشک یکی از شاخصهای تولید علم و فناوری، فعالیتهای پژوهشی است. شاید به همین دلیل است که دانشگاهها تمام هم و غم خود را بر توسعه فعالیتهای پژوهشی گذاشتهاند.
دانشگاه آزاد اسلامی در رویکرد جدید خود به فعالیتهای پژوهشی بیش از گذشته بها میدهد؛ چراکه مدیران آن معتقدند تا زمانی که پژوهش و تحقیقات در دانشگاهها کمرنگ باشد، شتاب رشد علمی پایین میآید. به همین دلیل است که هر سال بخشی از بودجه دانشگاه به امر پژوهش اختصاص پیدا میکند؛ اما در این میان مشکلی اساسی وجود دارد؛ عدم انطباق طرحهای تحقیقاتی با نیازهای کشور همان مشکلی است که مدیران دانشگاه آزاد اسلامی این روزها به آن توجه کردهاند. شاید اختصاص منابع زیادی برای انجام طرحهای مختلف تحقیقاتی موضوعی باشد که بسیاری از مشکلات کشور را حل کند، اما در سالهای اخیر با توجه به مشکلات اقتصادی و محدودیت منابع، ضرورت ارتقای بهرهوری و نیز انطباق طرحهای تحقیقاتی با نیازهای اصلی کشور بیش از پیش نمایان شده است.
کارشناسان آموزش عالی کشور بر این باورند که ظرفیتهای بزرگ علمی، فکری و تجهیزاتی که در مراکز علمی کشور موجود است باید در راستای حل مسائل جامعه به کار گرفته شود؛ چرا که برازنده نیست دانشگاهی در رتبههای خوب علمی در دنیا حضور داشته باشد و بروندادهای علمی قابل توجه و در سطح رقابت با مراکز علمی بزرگ داشته باشد، اما در رفع مشکلاتی که گریبانگیر جامعه است نتواند نقشی ایفا کند. پراکندهکاری، انجام پژوهشهای موازی و عدم انطباق طرحهای تحقیقاتی با نیازها و اولویتهای اصلی کشور این روزها از معضلاتی است که منجر به اتلاف منابع و توان علمی میشود.
مسئولان دانشگاه آزاد اسلامی برای رفع این مشکل سال گذشته طرح پایش (پژوهش اثرگذار شبکهای دانشگاه آزاد اسلامی) را راه اندازی کردند. دانشگاه آزاد اسلامی در این طرح نیازهای جامعه را بررسی کرده و با استفاده از گروهها و تیمهای علمی خود، بخشی از مشکلات را حل میکنند. پایاننامه دانشجویان نیز بر اساس رفع نیازهای جامعه نوشته میشود؛ اما برای این که این طرح موفق شود نیازمند چه چیزی هستیم؟ ایجاد بسترهایی از جمله واحدهای پژوهشی و ایجاد شبکههای آن جزو ضروریات موفقیت این طرح است. تشکیل شبکه مراکز علمی و تحقیقاتی فعال در حوزههای مرتبط با یکدیگر در قالب کنسرسیوم میتواند با هماهنگی، برنامهریزی و اشتراکگذاری توان علمی موجب همافزایی و رشد و شتاب هر چه بیشتر در مسیر رفع نیازهای تحقیقاتی جامعه شود.
نکته دیگر این که واحدهای مختلف دانشگاه آزاد اسلامی باید با یکدیگر هماهنگ شود تا هم تقسیم کار صورت گیرد و هم از موازیکاری جلوگیری شود. برای رفع این نیاز، تشکیل کنسرسیومی مشتمل بر واحدهای فعال دانشگاه آزاد اسلامی در حوزه واحدهای پژوهشی مورد توجه مدیران دانشگاه آزاد اسلامی قرار گرفت. اساساً نهادی با نام کنسرسیوم زمانی ضرورت پیدا می کند که پروژهای تحت نظر، بسیار فراتر از سطح توانمندی هر یک از واحدهای دانشگاهی و در حیطه فعالیت های فرا سازمانی دسته بندی شوند. در این صورت است که همکاری و تلاش گروهی واحدهای مختلف دانشگاهی اجتناب ناپذیر خواهد بود.
در همین راستا بابک نگاهداری معاون دانشگاه و رئیس پژوهشگاه و شبکه آزمایشگاهی دانشگاه آزاد اسلامی دیروز شیوهنامه «ساختار و وظایف کنسرسیوم واحدهای پژوهشی» را ابلاغ کرد. در واقع برای همسوسازی پتانسیلهای موجود در حوزه واحدهای پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی با هدف اجرای پروژههای کلان ملی مربوطه و برطرف کردن نیازهای اساسی کشور در این زمینهها، کنسرسیوم واحدهای پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی در زمینه های تخصصی مختلف تشکیل میشود.
واحدهای پژوهشی
بر اساس این بخشنامه واحدهای پژوهشی به ساختارهای علمی و تابع واحدهای مختلف دانشگاه آزاد اسلامی گفته میشود. این مراکز موظفاند با مشارکت در کنسرسیوم واحدهای پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی با رویکرد درآمد زایی به روشهای مختلف از جمله انجام طرحهای تحقیقاتی ملی و بین المللی اقدام کنند.
کنسرسیوم
کنسرسیوم به ساختارهای مبتنی بر توافقات به عمل آمده بین نهادهای رسمی ثبت شده علمی، تولیدی و یا اقتصادی اطلاق میشود که متناسب با توان فنی خود برای پیگیری اهداف تعیین شده، ایجاد میشوند. اعضای کنسرسیوم برای به دست آوردن بالاترین میزان سهم از بازار، تمام امکانات و توانمندیهای خود را در قالب تفاهمنامههای بینابین به اشتراک گذاشته و متناسب با آورده تعیین شده در هنگام عقد تفاهم نامه در سود و یا زیان انجام فعالیت های مرتبط با هدف مشارکت می کنند.
دبیرخانه کنسرسیومهای واحدهای پژوهشی
بر اساس این شیوه نامه یک دبیرخانه کنسرسیومهای واحدهای پژوهشی نیز تشکیل خواهد شد. این دبیرخانه به منظور رصد توانمندیها و قابلیتهای واحدهای پژوهشی و معرفی متقابل آنها به یکدیگر و نیز پشتیبانی معنوی و سیاستگذارانه از اقدامات درآمدزای این واحدها به مخاطبان خارجی ایجاد میشود. محل آن در اداره کل پژوهشکدهها و مراکز تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی است و اعضای هر کنسرسیوم باید از مصوبات دبیرخانه تبعیت کنند.
تفاهمنامه
تفاهمنامه اصلیترین سند برای انجام فعالیتهای مشترک واحدهای پژوهشی در قالب کنسرسیوم است که اصول کلی آن از سوی دبیرخانه ابلاغ میشود. نکته مهم این که اعضای هر کنسرسیوم برای بهره مندی از مزایای انجام فعالیتهای درآمدزا و اقتصاد دانش بنیان در کنسرسیوم، متعهد به رعایت اصول کلی حاکم بر تفاهم نامه هستند.
اهداف؛ پرهیز از موازیکاری در واحدهای پژوهشی
اما شاید مهمترین موضوعی که در شیوه نامه ساختار و وظایف کنسرسیوم واحدهای پژوهشی به آن توجه شده است تقسیم کار، پرهیز از موازی کاری و انتقال و اشتراک تجربیات در واحدهای پژوهشی (مراکز تحقیقاتی) است. تعریف پروژههای راهبردی در سطح کلان ملی (Mega Project) و مدیریت اجرای این پروژه ها برایرفع نیازهای کشور از اهداف دیگری است که در این شیوه نامه دنبال میشود. ساماندهی، همسوسازی، آموزش و توانمندسازی پتانسیلهای موجود در حوزه واحدهای پژوهشی در بدنه دانشگاه آزاد اسلامی با هدف ارتقاء بهره وری در اجرای پروژههای کلان ملی تعریف شده و همچنین تلاش برای انطباق طرحهای تحقیقاتی مراکز عضو کنسرسیوم با نیازهای کشور از دیگر اهدافی تشکیل این کنسرسیوم است.
نکته دیگری که در این شیوه نامه به آن توجه شده است، شبکهسازی امکانات و تجهیزات تخصصی و تحقیقاتی برای همافزایی ظرفیتها است. همچنین ایجاد فرصت جذب منابع مالی پژوهش از مراکز مختلف دولتی و عمومی برای انجام طرح های تحقیقاتی از اهداف دیگری است که مدیران دانشگاه به دنبال آن هستند.
احصای خلأهای تخصصی کشور به منظور ساماندهی هر چه بیشتر تربیت نیروی تخصصی در داخل و خارج از کشور و ایجاد بانک اطلاعاتی تحقیقات علوم مختلف و به اشتراک گذاری آن برای اعضای کنسرسیوم در قالب شبکه ملی از موضوعات مهمی است که در این شیوه نامه بر آن تاکید شده و دنبال میشود. همچنین قرار است مرکز جامع آمار علمی و اجتماعی در حوزه ماموریتهای کنسرسیوم ایجاد شود.
همکاری واحدهای پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی در قالب طرح تعاون تجهیزات، همکاری با پژوهشگاه و شبکه آزمایشگاهی دانشگاه آزاد اسلامی به عنوان بازوی صندوق ASF و همافزایی توانمندیهای واحدهای پژوهشی با موضوعات مشابه از لحاظ سخت افزاری و نرم افزاری از دیگر نکاتی است که در این شیوه نامه بر آن تاکید شده است.
بسترسازی هدفمند برای تجاریسازی محصولات دانش بنیان کنسرسیومها با توجه به نیازهای بومی مناطق مختلف کشور و هدایت واحدهای پژوهشی استان های مختلف در راستای اهداف کنسرسیوم ها نیز یکی دیگر از اهدافی است که از سوی این کنسرسیوم دنبال میشود.
انتهای پیام/