به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز، «پزشکی» رشته‌ای با جذابیت‌های فراوان از جمله درآمدبالا و پرستیژ شغلی که داوطلبان ورود به دانشگاه برای قبولی در آن سر و دست می‌شکنند. تمام آمال و آرزوی یک دانش آموز رشته تجربی، پوشیدن لباس سفید در مطب و نسخه پیچی برای بیماران است تا از این راه هم برای جامعه مفید باشد و هم جیب‌هایی پر از اسکناس داشته باشد.
نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که بیشتر دانش‌آموزان رشته تجربی، شغل پزشکی و شغل‌های زیر مجموعه آن را، صرفا به دلیل داشتن درآمد بالای آن دوست دارند و حاضرند در طول دوران تحصیل، هرگونه سختی و مشقتی را تحمل کنند تا در یک دانشگاه خوب، رشته‌های پزشکی و حتی پیراپزشکی را بگذرانند. محمد آقاجانی معاون سابق وزیر بهداشت طی مصاحبه‌ای تلویزیونی در سال 1394، هزینه یک عمل جراحی قلب باز را 20 میلیون تومان اعلام کرد. البته این مبلغ امروز باتوجه شرایط فعلی کشور، چندین برابر شده است.
آخرین آمار نشان می‌دهد که تعداد رشته‌های پزشکی در کشور ایران، نسبت به سایر کشورها از تعداد کمتری برخوردار است و با وجود آمار500 هزار نفری شرکت کنندگان در کنکور سراسری تجربی، تعداد اندکی توفیق تحصیل در این رشته را دارند؛ همین موضوع باعث شده است که تب ورود به رشته پزشکی در میان دانش‌آموزان ایرانی از شدت بیشتری برخوردار باشد.
اما جذابیت مالی این رشته باعث شده است که بسیاری از افراد، شرایط مشقت بار و حساس این شغل را در نظر نگیرند.
رتبه 87 ایران در آمار شاخص سرانه پزشک
براساس گزارش سازمان جهانی بهداشت (WHO) در سال 2018، شاخص پزشک به‌ازای هر 1000 نفر جمعیت برای کشور ایران عدد 1.5 بوده و ایران در رتبه بندی شاخص سرانه پزشک در میان 100 کشور جهان ، در جایگاه 87 قرار دارد. این آمار نشان می‌دهد حدود 86 کشور جهان از لحاظ پذیرش پزشک، در جایگاه بهتری نسبت به ایران قرار دارند.
این موضوع به خوبی می‌تواند موضوعاتی مانند توزیع ناعادلانه پزشک در کشور و کمبود پزشک در مناطق محروم را توجیه کند. همچنین بسیاری از کارشناسان هزینه بالای درمان را یکی از تاثیرات کمبود پزشک و عدم افزایش ظرفیت رشته‌های پزشکی می دانند که طی چند سال گذشته، اعتراض مردم را در پی داشته است.
در این میان اما وزارت بهداشت عقیده دیگری دارد؛ مسئولان وزارت بهداشت معتقدند که افزایش پزشک در کشور نمی‌تواند به حل مشکلاتی مانند هزینه سرسام‌آور درمان کمک کند.
کیانوش جهانپور رییس مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در این باره می‌گوید: «مدت هاست موضوع افزایش ظرفیت رشته های تحصیلی علوم پزشکی در محافل غیرتخصصی مطرح می شود و نوعی فضاسازی تبلیغاتی و یک‌سویه مشاهده می شود که ازین رویه خیر و برکتی برای مردم، نظام سلامت و آموزش عالی در علوم پزشکی بر نخواهد خاست».
اما نکته قابل توجه این است که همواره در شرایط بحرانی، کمبود پزشک و کادر درمانی باعث شده است فرآیند درمان به کندی پیش برود. همچنین کمبود پزشک در مناطق محروم و عدم رسیدگی به وضعیت آن ها، از جمله دلایلی است که موافقان افزایش ظرفیت رشته‌های پزشکی مطرح می‌کنند.
مسعود قاسمی رئیس انجمن آترواسکلروز ایران به عنوان یکی از موافقان افزایش تعداد پزشک در کشور معتقد است در ایران، ۳۷ هزار پزشک متخصص فعال هستند که استاندارد معمول آن حداقل ۶۴ هزار پزشک متخصص است.
سودای پزشکی در آن سوی مرزها
کمبود رشته‌های پزشکی در کشور و فرآیند مشقت بار در تحصیل در این رشته‌ها، سبب شده است که بسیاری از علاقه‌مندان با صرف مبالغی گزاف برای تحصیل در رشته‌های پزشکی به خارج از کشور مهاجرت کنند.
بررسی ها نشان می دهد که در میان کشورهای آسیاسی، کشور چین دارای اقبال بیشتری میان ایرانیان متقاضی تحصیل در رشته‌های پزشکی است؛ شرایط تحصیل در دانشگاه‌های علوم پزشکی این کشور شامل شهریه 7000 تا 9000 دلار در سال، هزینه زندگی 500 تا 600 دلار در ماه، بدون نیاز به شرکت در آزمون ورودی، نیاز به تسلط زبان انگلیسی در حد آیلتس 5.5، محدودیت سنی 28 سال، زبان تدریس انگلیسی و چینی می‌شود.
معضل دیگری که امروز کشور با آن مواجه است، خروج فارغ التحصیلان پزشکی از کشور است که مسئله کمبود پزشک در کشور دامن می زند؛ کشورهای همسایه ایران طی سال‌های گذشته، به محلی برای حضور پزشکان ایرانی تبدیل شده‌اند و شرایط لازم را برای حضور آنها فراهم کرده‌اند.
حیدرعلی عابدی، سخنگوی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی در این باره می‌گوید: «وزارت بهداشت باید خروج فارغ‌التحصیلان پزشکی از کشور را جدی بگیرد و برای کسانی که از امکانات دولتی برای تحصیل استفاده کرده‌اند و بعد از کشور خارج شده‌اند جریمه‌هایی در نظر بگیرد. در نهایت باید وزارت بهداشت در حوزه پزشکی به گونه‌ای برنامه‌ریزی کند که این خلا برای کشور و حوزه پزشکی کشور ایجاد نشود».
عابدی یکی از راه‌های جلوگیری از این موضوع را محدودسازی ویزای پزشکان می‌داند و تاکید می‌کند: «وزارت بهداشت باید برنامه‌ریزی درستی در این زمینه انجام دهد تا بتواند از پتانسیل‌های این قشر به درستی استفاده‌کند. باید برای ویزای کار این پزشکان در خارج از کشور محدودیت‌هایی را در نظر گرفت تا این افراد بعد از مدتی به کشور بازگردند. با این شرایط کشور می‌تواند هر زمانی که به این ظرفیت ها نیاز داشت از آنها استفاده کند».
ظرفیت دانشگاه آزاد برای افزایش رشته‌های پزشکی
جذابیت رشته‌های پزشکی و همچنین کمبود آنها در کشور سبب شده است که صف طولانی برای تحصیل در این رشته‌ها تشکیل شود. در این میان، دانشگاه آزاد اسلامی با داشتن 400 واحد دانشگاهی در سراسر کشور و به دوش کشیدن 40 درصد از بار آموزش عالی کشور، ظرفیت مناسبی برای توسعه رشته‌های پزشکی و پیراپزشکی محسوب می‌شود.
آمار ظرفیت اعلامی در دفترچه تکمیل ظرفیت دانشگاه آزاد اسلامی اسلامی در سال 1398 در سه رشته پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی در مجموع ظرفیت اصلی واحد و ظرفیت خودگردان ۷۷۵ نفر است. در این میان استان تهران دارای 115 ظرفیت در رشته پزشکی، 39 ظرفیت در رشته دندان پزشکی و 59 ظرفیت در رشته داروسازی طی سال جاری بوده است.
طی دو سال پیاپی رشته دندانپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی تهران، رتبه دوم کشور و در رتبه‌بندی شانگهای در رتبه بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ دنیا قرار گرفته است و لذا جزو دانشگاه هایی با کیفیت آموزشی بالا برای رشته پزشکی محسوب می شود.
افشین حراجی رئیس دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم‌پزشکی آزاد تهران با انتشار مطلبی در روزنامه فرهیختگان درباره کیفیت تحصیل در رشته دندانپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی نوشت: «رشته‌های دندانپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی در تهران بالاترین تعداد سرانه اعضای هیئت‌علمی را در سطح کشور دارد. هم‌اکنون حدود ۱۴۴ نفر عضو هیئت‌علمی تمام‌وقت در این دانشکده مشغول به فعالیت هستند و ازاین‌جهت نسبت اعضای هیئت‌علمی به تعداد دانشجویان‌مان یک‌به‌هشت است و تقریباً بی‌نظیر است».
اما جدای از ظرفیت‌های موجود، بسیاری از واحدهای دانشگاه آزاد دارای ظرفیت‌های زیادی برای راه اندازی رشته‌های پزشکی هستند که در انتظار صدور مجوز از سوی وزارت‌بهداشت قرار دارند. دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان از جمله واحدهایی است که خبر از تاسیس رشته پزشکی و پذیرش دانشجو در سال آینده داده است.
مرتضی قائمی رئیس واحد همدان با بیان اینکه موافقت اصولی رشته پزشکی برای نخستین بار با پیگیری های انجام شده توسط تیم مدیریتی دانشگاه آزاد اسلامی همدان، حمایت وزیر بهداشت و مسئولان استانی و ایجاد امکانات آموزشی اخذ شده است، گفت: «به احتمال قوی از مهرماه جذب دانشجو در رشته پزشکی خواهیم داشت و در آینده ای نزدیک تمام رشته‌های زیرمجموعه علوم پزشکی در این دانشگاه تدریس می‌شوند».
سختی‌هایی که دیده نمی‌شود
با تمامی این تفاسیر اما نباید از سختی و مشقت شغل پزشکی غافل شویم؛ مشقت‌هایی که در پشت پرده جذابیت‌های مالی این رشته مخفی شده و نمی‌گذارد داوطلبان با دیدبازتری نسبت به این رشته نگاه کنند. برهه های حساس کشور، تجلی نقش آفرینی بیشتر روپوش سفیدان و کادر درمانی است که به عنوان خط مقدم دفاع از سلامت جسمانی مردم، با ایثار و فداکاری به فعالیت درمانی می‌پردازند.
یاسر خوشنام‌وند دانشجوی رشته پزشکی دانشگاه علوم پزشکی ایران درباره سختی‌های تحصیل در رشته پزشکی می گوید: «رشته پزشکی از دید بسیاری از دانش‌آموزان علاقه‌مند به آن، مانند یک قیف برعکس است که ورود به آن دشوار و خارج از آن ساده است؛ درحالی که یک دانشجوی پزشکی باید آمادگی مطالعه و تحقیق را در حد بسیار گسترده داشته باشد؛ یعنی اگر دانشجو علاقه‌مند و کوشا نباشد و تنها برای عنوان دکتری وارد این رشته شده باشد، به احتمال زیاد حتی در اخذ مدرک پزشکی عمومی هم دچار دشواری خواهد شد چون دوره تحصیل بسیار طولانی و مباحث درسی بسیار حجیم و گسترده هستند».
علاوه بر سختی دروس رشته پزشکی و سختی فارغ التحصیلی از آن، ماهیت شغلی پزشکی دارای سختی های فراوانی است که شاید از بسیاری از مردم از آن بی خبر باشند. به عنوان مثال در شرایط کنونی که کشور با ویروس «کرونا» دست و پنجه نرم می کند، نقش آنها برای کنترل وضعیت سلامت جامعه بیش از پیش خود را نشان می‌دهد.
شرایطی که آنها با ایثار و از خودگذشتی در بیمارستان‌ها مشغول به فعالیت‌های درمانی هستند؛ حتی امکان دارد که خود آنها نیز به کرونا مبتلا شوند، مانند نرجس خانعلی پرستار 23 ساله لاهیجانی که چند روز پیش به دلیل ابتلا به این ویروس درگذشت. دوری از خانواده، شب بیداری‌های مکرر و احتمال ابتلا به انواع و اقسام بیماری‌های خطرناک، از جمله مواردی است که سخت‌های شغل پزشکی را چندین برابر کرده است.
لذا داوطلبان ورود به رشته‌های پزشکی، باید با دید بازتری به انتخاب این رشته‌ها اقدام کنند.
شغلی آمیخته با عشق و ایثار
شرایط کنونی کشور نشان می‌دهد که فراهم کردن زیرساخت های مناسب برای افزایش ظرفیت رشته‌های پزشکی و نزدیک شدن به استانداردهای جهانی، شرایط بهتری را برای ماندگاری فارغ التحصیلان پزشکی و بهبود وضعیت بهداشت و درمان در کشور فراهم خواهد کرد.
البته داوطلبان ورود به عرصه پزشکی هم باید توجه داشته داشته باشند که شغل پزشکی فقط درآمدبالا و سوار شدن اتومبیل‌های لوکس و گران قیمت نیست، بلکه پزشکی شغلی آمیخته با ایثار و از خودگذشتگی است که در مواقع بحرانی و حساس، وظیفه‌ای خطیر را بر دوش دارد. وظیفه‌ای که با مرگ و زندگی مردم در ارتباط است.
انتهای پیام/
