به گزارش گروه اجتماعی ایسکانیوز، مریم کریمی؛ روزهای اولی که خبر ابتلای چند نفر از هموطنانمان به بیماری کرونا منتشر شد، شاید هیچکس فکر نمی‌کرد ابعاد این حادثه به اندازه‌­ای بزرگ شود که تمام کشور درگیر آن شده و در نتیجه تعطیل شدن سازما‌‌ن­ها و ارگا‌ن­های مختلف، چالش‌های جدیدی در سیستم اداره کشور به وجود بیاید. وزارت آموزش و پرورش جزو اولین وزارت خانه­‌هایی بود که مجبور به تعطیلی شد و پس از چند تمدید کوتاه مدت، تعطیلی یک ماهه مدارس و آموزشگاه‌­ها را اعلام کرد که با توجه به انتشار این ویروس در تمام کشور و دوره زمانی لازم برای گذر از آن احتمال بسته بودن مدارس تا پایان سال تحصیلی نیز وجود دارد.

در این میان نیاز به وجود سیستم جایگزین برای آموزش احساس می‌شد. سیستمی که در تمام دنیا تحت عنوان آموزش آنلاین یا از راه دور شناخته می­‌شود و در آموزش و پرورش قرار بود از سالها قبل توسط "دفتر آموزش از راه دور" مستقر در وزارت خانه پیگیری و پایه‌‌گذاری شود تا در مواقع این چنینی مورد بهره­‌برداری و استفاده قرار گیرد. دفتری که به گفته تقی آبادی کارشناس حوزه آموزش و پرورش می­‌بایست از قبل برنامه­‌ای برای این روزها تدارک می­‌دید ولی در این زمینه عقب ماند و اکنون اگر سیستم آموزش از طریق صداوسیما وجود نداشت، این وزارت خانه هیچ برنامه مدونی برای آموزش این چند ماه باقی ماند در اختیار نداشت.

این ارگان می‌­بایست حداقل طی برنامه‌­های جداگانه نحوه آموزش از راه دور را به معلمان و مدیران آموزش می‌داد و امکانات مورد نیاز آن را نیز در اختیارشان می­‌گذاشت. امکاناتی که پس از استفاده و کسب تجربه در این دوره و بازگشت به حالت عادی هم می‌توانست به رفع نواقص و تکمیل فرایند بپردازد و از محورهای نظام آموزشی در آینده به حساب آید.

در حال حاضر غیر از برنامه شبکه آموزش، هر مدرسه به فراخور نیاز و امکانات خود در حال اجرای آموزش جداگانه ای است. برای مثال در اکثر مدارس کلاس‌­های درسی با همان تعداد در پیام‌­رسان های داخلی یا خارجی تشکیل شده و هر روز معلمان مشخص همان روز، در گروه مجازی تدریس می‌­کنند. برخی دروس مانند تاریخ که با یک پیام صوتی قابل تدریس است؛ ولی معلمان دروسی مانند ریاضی مجبور هستند جزوه‌­ها را نیز علاوه بر صوت خود در گروه ارسال کنند. حتی هستند معلمانی که با زحمت بیشتر از تدریس خود فیلم تهیه می­‌کنند و با تدوین، آن را برای دانش آموزان می­‌فرستند.

آبادی بزرگ‌ترین نقطه قوت آموزش مجازی را اجرای عدالت آموزشی دانست و بیان کرد: «با این روش بین معلمان برای تدریس بهتر رقابت ایجاد می‌­شود و دانش آموزان می­‌توانند برخلاف سیستم آموزش سنتی، یک آموزش را چندین مرتبه نیز مشاهده و استفاده کنند. همچنین با این روش خانواده‌­ها هم می‌­توانند در کنار فرزندانشان آموزش‌­ها را دریافت کرده و در جریان روند آموزشی قرار گیرند»

وی فضای افسار گسیخته مجازی که این روزها برای استفاده از آموزش ها در اختیار کودکان قرار گرفته را از آسیب­‌های این نوع آموزش دانست و اظهار داشت: «در آموزش مجازی ارتباط عاطفی و تربیتی میان معلم و دانش آموز وجود ندارد و معلم نمی‌­تواند بفهمد که تک تک افراد کلاس درس را تا چه حد آموخته­‌اند» با این حال وی آموزش مجازی را لازم خواند و گفت که در زمان­های دیگر هم می‌توان از آن به عنوان آموزش مکمل استفاده کرد؛ اما ما در سیستم آموزشی دروس عملی و کار دانشی داریم که لزوما نیازمند حضور فیزیکی دانش آموز در کلاس است و با این بستر مجازی قابل اجرا نیست.

مهدی بهلولی، کارشناس آموزشی از بخشنامه آموزش و پرورش و اجبار استفاده مدارس از پیام رسان­‌های دخلی برای انتقال آموزش‌­ها انتقاد کرد و گفت: «درصد کمی از معلمان و والدین در پیام رسان­‌های داخلی عضو هستند. کما اینکه این پیام رسان‌­ها تقویت نشده‌­اند و توانایی پشتیبانی این حجم از کاربر را ندارند؛ ولی اگر آموزش و پرورش برای این زمان از قبل فکری می‌­کرد ما الان مثل مدارس ایتالیا می‌­توانستیم پلتفرم مخصوصی برای آموزش و پرورش داشته باشیم تا دو طرف با آسودگی خاطر از آن استفاده کنند».

بهلولی که معلم ریاضی یکی از مدارس تهران نیز است از سابقه ایجاد امکان آموزش از راه دور در مدارس اینچنین می­گوید: «در زمان آقای حاجی بابایی وزیر آموزش و پرورش دولت دهم اعلام شد که در هر ماه حدود 6هزار مدرسه هوشمند می­‌شود؛ ولی این اتفاق نیفتاد و فقط یک آمار فرمالیته بود. مدارسی که هوشمند می‌شد از کمترین امکانات هم برخوردار نبودند».

وی شرایط و وضعیت مناطق محروم کشور را بسیار بدتر از سطح کلان شهر­ها خواند و در ادامه گفت: «آنجا مدارسی هستند که حتی کلاس مناسب هم نداشتند چه برسد به امکانات هوشمند سازی. تنها امکان آموزشی که آنها در این تعطیلی ممکن است داشته باشند همین آموزش‌های صداوسیماست».

این کارشناس آموزشی از وجود سردرگمی در سطوح بالای وزارت خانه و مدیران کلان این سازمان تا پایین ترین سطوح یعنی مدیران و معلمان مدارس خبر داد و عنوان کرد: «هیچ کدام پیش بینی این وضعیت را نداشتند و غافلگیر شدند. ما قبلا به دلیل مانند آلودگی یا برودت هوا، تعطیلی­‌های چند روزه در برخی نقاط محدود کشور داشتیم اما برای این مدت زمان و کل کشور برنامه‌­ای نداشتیم».

در اکثر مدارس آموزش‌­ها به صورت خود جوش و بر اساس تجربیات قبلی در حال پیگیری است. برای مثال معلمی که از قبل برای ارتباط بهتر با والدین دانش‌­آموزان گروه مجازی تشکیل داده بود، اینک از این امکان برای انتقال تدریسش استفاده می‌­کند و برخی مدارس نیز امکانات آموزشی خود را در اختیار معلمان قرار دادند تا با استفاده از آنها فیلم‌­های آموزشی تهیه و تنظیم کنند.

این آموزش حداقلی که از طریق شبکه آموزش صداوسیما انجام می‌شود نیز دارای نواقص بسیاریست. از جمله اینکه زمان محدودی به هر درس و پایه اختصاص داده شده و به دلیل عدم هماهنگی سرفصل‌های تدریس شده در سطح کشور با آنها، دانش ­آموزان نمی­‌توانند بهره کافی ببرند.

به گفته بهلولی در صورت ادامه داشتن روند شیوع بیماری در کشور، این سیستم آموزش تا پایان سال تحصیلی نیز ادامه خواهد داشت. در غیر این صورت پیش بینی افزایش 4 تا 6 هفته به طول سال تحصیلی برای تکمیل فرایند آموزشی انجام شده است. در هر صورت امتحانات باید به صورت حضوری برگزار شود؛ ولی هنوز راهکاری برای نحوه برگزاری آن اعلام نشده به خصوص امتحانات نهایی که طبق قانون، هماهنگ و در مدارس خاصی انجام می‌­پذیرفت از معضلات آینده وزارت خانه خواهد بود.

براساس این گزارش، در کشورهایی مانند چین که به حالت نیمه تعطیل درآمده است، سیستم آموزشی به روش­‌های مختلفی در حال کار است. وزارت آموزش و پرورش چین سیستم تکنولوژیک جدیدی را برای آموزش معرفی کرده که « کلاس‌های درس اینترنتی ابری» نام دارند. این سیستم توسط ۷ هزار سرور پشتیبانی شده و می‌تواند ۵۰ میلیون دانش‌آموز ابتدایی و راهنمایی را به ‌صورت همزمان پذیرا باشد. در این بین، شبکه‌های آموزش تلویزیونی در چین نیز، از طریق ماهواره، برنامه‌های آموزش آنلاین ارائه می‌دهند که مختص ساکنان مناطق دوردست و با اینترنت کم سرعت است.

این بحران، در کنار تمام خسارت­‌های مالی و جانی که بر کشور تحمیل کرد، برای نظام آموزشی ما می‌­تواند فرصتی باشد تا به فکر ایجاد تحولی بنیادین باشد و زیر ساخت‌­های آموزش از راه دور خود را تقویت کند تا در دوره‌­های مشابه یا موقعیت‌­های لازم از آن استفاده کند. لازم به ذکر است که گسترش این تحولات نیازمند ارتباط و همکاری وزارت ارتباطات برای ایجاد زیرساخت­ پوشش مناسب و کافی اینترنت در تمام قسمت­‌های کشور نیز است.

انتهای پیام/