شهرام عباسپور کارشناس اقتصادی در گفتگو با خبرنگار گروه علم و فناوری ایسکانیوز، درباره نقش شرکت‌های دانش‌بنیان در جهش تولید اظهار کرد: از نظر تاریخی، ظهور اقتصاد دانش‌بنیان در دهه 1980 میلادی بود و مایک مندل اقتصاددان در سال 1996 ایده اقتصاد دانش محور با رشد بالا و تورم پایین را مطرح کرد و در همین سال سازمان همکاری و توسعه اقتصادیOECD واژه اقتصاد دانش‌بنیان را به طور رسمی به کار برد تا راهکاری برای افزایش رشد اقتصادی، کاهش هزینه های تولید و افزایش درآمد باشد. طبق تعریف این سازمان، اقتصاد دانش‌بنیان، به اقتصادی اطلاق می‌شود که بر پایه «تولید و توزیع و کاربرد دانش و اطلاعات» شکل گرفته و سطح بالایی از سرمایه‌گذاری در آن به «ابداع» و «نوآوری» اختصاص می‌یابد و فناوری‌های کسب شده با شدت بالایی مصرف می‌شوند و نیروی کار از تحصیلات عالیه برخوردار است.

وی تصریح کرد: در واقع امروزه در علم اقتصاد، دانش و فناوری به عنوان یک متغیر برونزا در رشد اقتصادی در نظر گرفته نمی‌شود، بلکه مولفه اصلی یک سیستم اقتصادی به شمار می‌رود. امروزه اقتصاد دانش‌بنیان تلاش دارد تا با به‌کارگیری دانش و استفاده بهینه از منابع، افزایش تولید و تولیدات به صرفه در راستای قدرت ملی کشورها ایجاد کند. در مورد کشوری مثل ایران که همواره از وابستگی به درآمدهای نفتی به‌ویژه در شرایط تحریم، آسیب پذیر بوده و می‌تواند خط بطلان بر این وابستگی بکشد. در واقع راه رهایی از اقتصاد نفتی، گسترش و حمایت از اقتصاد دانش بنیان و مبتنی بر فناوری است.

این کارشناس ادامه داد: در واقع شرکت‌های دانش‌بنیان، محصولات با ارزش افزوده بیشتر تولید می‌کنند و اقتصاد دانش‌بنیان در هر کشوری هزینه‌های تولید را کاهش داده و کالاهای رقابت پذیرتری ارائه می‌کند. اقتصاد دانش‌بنیان باعث تبدیل دانش به کالا و ثروت، انعطاف‌پذیری مکان فعالیت اقتصادی، پایدارسازی ارزش، بازاریابی مطلوب شده و در نهایت از آن حتی به عنوان اقتصاد بدون وزن یاد می‌شود.

این استاد دانشگاه اضافه کرد: در سیاست‌های ابلاغی اقتصاد مقاومتی مقام معظم رهبری، ارتقای جایگاه جهانی کشور و افزایش سهم تولید و صادرات محصولات و خدمات دانش‌بنیان و دستیابی به رتبه اول اقتصاد دانش‌بنیان در منطقه به عنوان یکی از اهداف و محورهای مهم مورد تأکید معظم له قرار گرفته است. همچنین چندین بند ناظر به اقتصاد دانش‌بنیان در برنامه ششم توسعه کشور در حوزه‌های نفت و گاز، محصولات صنعتی، خدمات و تجاری سازی آنها و تقویت حضور در بازارهای منطقه‌ای و جهانی وجود دارد.

عباسپور در پاسخ به سوالی مبنی براینکه وضعیت اقتصاد دانش‌بنیان در ایران را چگونه ارزیابی می‌کنید، اظهار کرد: امروزه در ایران بیش از 4500 شرکت دانش‌بنیان وجود دارد و در سال 1397 تقریبا 500 هزار میلیارد ریال درآمدزایی و گردش مالی داشته است. همچنین صادرات کالاهای دانش‌بنیان در سال گذشته 600 میلیون دلار بوده و پتانسیل افزایش این صادرات تا 1 میلیارد دلار نیز وجود دارد. قابل ذکر است کسب و کارهای دانش‌بنیان باعث کارآفرینی و اشتغال مستقیم حدود 150 هزار نفر در حوزه‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات، دارو و تجهیزات پزشکی، صنایع مختلف و سایر حوزه‌ها شده است.

وی ادامه داد: امروزه شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی می‌توانند محصولات خارجی را بومی‌سازی کنند و در همین اپیدمی ویروس کرونا، توانسته‌اند کیت‌های آزمایشگاهی تشخیص این بیماری را ارزانتر و دقیق‌تر از مشابه خارجی بسازند.

این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: عینیت بخشی به اقتصاد دانش‌بنیان در کشوری مثل ایران با وجود پتانسل‌ها و ظرفیت‌های بالقوه فراوان همچون نیروی انسانی متخصص و فرصت بهره‌برداری از منابع موجود، نیازمند سیاستگذاری و حمایت مناسب است تا این دانش تبدیل به ثروت گردد. مواردی همچون تشویق و به‌کارگیری ایده‌های نو، فراهم‌سازی محیط مناسب و رقابتی کسب و کارهای دانش‌بنیان، سرمایه‌گذاری، آموزش و زیرساخت‌های ارتباطی از اصول بنیادین اقتصاد دانش‌بنیان است که بانک جهانی به آن تأکید کرده است. بانک جهانی همچنین تأکید دارد که میزان بازگشت سرمایه در حوزه خدمات 100 درصد است و مشاغل دانش‌بنیان و فناور بنیان در این دسته قرار می گیرد.

عباسپور تأکید کرد: مهم‌ترین اقدام دولت و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، باید وضع قوانین حمایتی در جهت توسعه و تقویت شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور نوآور باشد و باید قبول کنیم که سرمایه اصلی کشور نفت و گاز نیست بلکه نیروهای متخصص و تحصیلکرده است که می‌تواند در گذار به اقتصاد دانش‌بنیان همچون کاتالیزور عمل کند.

وی افزود: افزایش نقش دانش‌بنیان‌ها می‌تواند سهم و نقش مثبتی در افزایش تولیدات و در استقلال اقتصادی کشور با توجه به شرایط تحریم داشته باشد و حتی با ثبت مالکیت معنوی به سمت صادرات دانش و فناوری حرکت کنیم.

انتهای پیام/