گروه دانشگاه ایسکانیوز-فریده طهماسبی: زمانی که نام ویروس کرونا بر سر زبان‌ها افتاد هیچکس فکر نمی‌کرد این بیماری تا این حد فراگیر شده و برای مدتی طولانی زندگی‌مان را با مشکل مواجه کند؛ اما گذشت زمان نشان داد قضیه جدی‌تر از تصور ما است.
نظام آموزشی و دانش‌آموزان هم از گزند این ویروس در امان نمانده و مدارس بسیاری از کشورهای دنیا از جمله ایران تعطیل شدند و سال تحصیلی درحالی به پایان می‌رسد که دانش‌آموزان نزدیک به نیمی از این سال را در کلاس‌های درس خود حاضر نشده و خانه‌نشین بودند.
دانش‌آموزان روزهای ابتدایی تعطیلات اجباری را خوشحال از نرفتن سرکلاس و مدرسه شروع کردند؛ اما با شروع کلاس‌های آنلاین رفته‌رفته طعم نگرانی را هم چشیدند. قاب جادویی تلویزیون تبدیل به کلاس درس شد، معلمان در فضای مجازی برای دانش‌آموزانشان ویدئو می‌فرستادند، پای نرم‌افزارهای آموزش و پرورش به میان آمد، بسته‌های آموزشی مؤسسات خصوصی با قیمت‌های کلان به خانواده‌ها راه یافت.
البته با توجه به وضعیت اقتصادی خانواده‌ها بیشتر این راههای آموزشی برای قشر خاصی بود و همان قاب جادویی زور نهایی آموزش به دانش‌آموزان در دوران کرونا بود.
مشکل اینترنت در بسیاری از مناطق کشور، دسترسی نداشتن دانش‌آموزان طبقات پایین جامعه به ابزار مناسب برای پیگیری کلاس‌های درس و نرم‌افزار «شاد» که از سوی وزارت آموزش و پرورش برای برگزاری کلاس‌ها و امتحانات کلاسی معرفی شد، هرکدام والدین را کلافه و دانش‌آموز را سردرگم می‌کرد.
نرم‌افزار شاد امکان برگزاری کلاس درس به صورت آنلاین را ندارد و معلم تنها می‌تواند با تعیین کردن ساعتی مشخص و حضور همه دانش‌آموزان فیلم‌های از پیش ضبط شده را در گروه کلاسی قرار دهد.
حفیظ مشهور، معلم دوره متوسطه اول در استان خراسان رضوی در گفت‌وگو با خبرگزاری «تسنیم» از شیوه برگزاری کلاس‌های آنلاین در کشور انتقاد کرده و لازمه تدریس آنلاین را نرم‌افزاری دانسته است که همزمان معلم و دانش‌آموز به آن دسترسی داشته باشند و در آنجا امکان گفت‌وگوی دو نفره و بازخوردگیری از دانش‌آموزان فراهم باشد؛ اما آن چه هم اکنون به عنوان تدریس آنلاین برای دانش‌آموزان مطرح می‌شود تشکیل گروه در پیام‌رسانی است که قابلیت تدریس آنلاین ندارد.
آموزش مجازی در اغلب کشورهای دنیا با مشکلاتی مانند موارد مذکور مواجه است و بحث درباره آن در این مقال نمی‌گنجد؛ اما کارشناسان معتقدند که باید با تلاش برای رفع این مشکلات به سمت استفاده از این ظرفیت حتی در شرایط عادی رفت.
«انریکه دنس» مشاور ارشد تحول دیجیتال در دانشگاه «آی ای» اسپانیا در گزارشی در پایگاه خبری تحلیلی «فوربز» درباره نحوه مواجهه با مشکلات تدریس آنلاین نوشته است که «نهادهای آموزشی ابتدا باید مطمئن شوند که ابزارهای تدریس آنلاین مشکلی ایجاد نمی‌کند. ماههای گذشته می‌تواند به عنوان یک دوره آزمایشی برای ارزیابی و تصمیم‌گیری درنظر گرفته شود؛ اما پس از این دوره باید یک طرح معقول به دانش‌آموزان ارائه شود تا در یک شرایط معقول تحت آموزش قرار گیرند و با دوره‌های موقت گیج‌کننده مواجه نباشند.»
پس از مشخص کردن طرح مناسب، باید شرایط یادگیری آنلاین و بهره بردن از این نوع آموزش را بهبود بخشید. انریکه دنس برای این مسئله راهکارهایی را ارائه کرده است که به شرح زیر است:
آموزش معلمان
ابزارهای تدریس آنلاین کاربرد نسبتا ساده‌ای دارند با وجود این همه معلمان انگیزه کافی برای تلاش در جهت تطبیق کلاس‌های خود با این فضای جدید را ندارند و در بسیاری از موارد این مطالبه‌ای دشوار از آنهاست. در بسیاری از مدارس و موسسات آموزشی در برخی مقاطع به راحتی می‌توان مدرسانی را پیدا کرد که آموزش اولویت اصلی آنها نباشد. درک آنها از تعهد به آموزش و دانش‌آموزان بدون شک چالشی برای بسیاری از مدارس و موسسات خواهد بود.
زیرساخت‌ها
تدریس آنلاین کاری نیست که بتوان آن را با اینترنت ضعیف یا رایانه نامناسب انجام داد. همچنین پهنای باند، ابزارهای جدید از مانیتورهای اضافی گرفته تا لامپ‌های روشنایی، میکروفن‌های باکیفیت و ... موردنیاز خواهد بود و موسسات باید درباره تامین هزینه‌ها برای اینکار تصمیم‌گیری کنند. یک کلاس آنلاین مانند یک برنامه تلویزیونی پرمخاطب و با فلسفه‌های مشابهی درباره راههای تشویق به مشارکت تولید می‌شود و باید امکانات موردنیاز آن را فراهم کرد.
مفهومی‌سازی مدل تدریس
تدریس آنلاین یک جلسه کلاس ساده جلوی دوربین و وب‌کم نیست و انجام آن مستلزم تجدید نظر درمورد روش‌های تدریس با فهم و بهره‌گیری از امکانات ابزارهای مطمئن، وسواس نداشتن درباره مقدار مطالبی که قرار است ارائه شود، ترکیب روش‌های مختلف برای جلوگیری از کسل شدن دانش‌آموزان، دعوت مهمان و تلاش برای تقسیم بار مسئولیت با دانش‌آموزان و مشارکت دادن آنها در آموزش است. هیچ‌چیز ضمانت نمی‌کند معلمی که در کلاس درس حضوری عملکرد مناسبی دارد، در تدریس آنلاین نیز موفق عمل کند. بنابراین ایجاد فضایی برای به اشتراک گذاشتن تجربه‌ها و کمک به بهبود مهارت‌ها از سوی مدارس امری ضروری خواهد بود.
اتخاذ رویکرد بلندمدت
تدریس آنلاین تنها جایگزینی ضعیف برای کلاس درس حضوری نیست و تبدیل به ابزاری پویا خواهد شد که استفاده از آن حتی پس از تحت کنترل قرار گرفتن این بیماری فراگیر ادامه خواهد یافت اما آموزش و پرورش و اکثر دانشگاه‌ها هنوز این موضوع را درک نکرده‌اند. در حقیقت ممکن است انتقال دانش در یک رسانه مانند وب که امکان تعمل غنی‌تر را فراهم می‌کند بهتر انجام شود.
انعطاف‌پذیری
بازنگری در آموزش برای رسیدن به آموزش آنلاین به معنی فعالیت با انعطاف‌پذیری کافی برای اصلاح تمام عناصر آموزش است؛ اندازه کلاس‌ها کاهش خواهد یافت، زمان کلاس درس تغییر خواهد کرد، روش‌های ارزیابی تکامل یافته و شیوه تعامل باید بازطراحی شود.
با وجود تمام مشکلات موجود، سال تحصیل جاری رو به پایان است؛ اما توجه به این مشکلات و تلاش برای رفع آنها از آن جهت حائز اهمیت است که از طرفی با توجه به مشخص نبودن وضعیت بیماری در ماههای آینده و زمان ساخت واکسن ممکن است کلاس‌های درس همچنان به‌صورت آنلاین ارائه شود و از طرف دیگر می‌توان از این ظرفیت وسیع در شرایط عادی نیز بهره بود؛ بنابراین توجه به مشکلات و تلاش برای رفع آنها برای بهبود کیفیت آموزش امری ضروری است.
انتهای پیام/