نجات انسان از جهل انگیزه قیام حسینی

زیارت اربعین به عنوان یکی از متن‌های بنیادین فرهنگ شیعی دربردارنده پیام‌هایی است که با مرور آن‌ها می‌توان ابعاد قیام حسینی را بهتر شناخت.

گروه فرهنگی - ایسکانیوز: «از داخل خانه اظهار ارادت کنیم. دو سه زیارت مهم روز اربعین وارد است؛ روز اربعین، همه مردم بنشینند زیارت اربعین را با حال، با توجّه بخوانند و شِکوه کنند پیش امام حسین (ع) و بگویند یا سیّدالشّهداء، ما دلمان می‌خواست بیاییم، نشد، وضع این جوری است تا یک نظری بکنند، یک کمکی بکنند.»

این‌ها جملاتی از بیانات رهبر انقلاب در دیدار تصویری تجلیل از پیشکسوتان دفاع مقدس است که ایشان توصیه کرده‌اند یکی از زیارت‌نامه‌های موجود که وارد است برای این روز را با توجه بخوانند. زیارت‌نامه‌هایی که فرازهای آن درس‌های بسیاری دارد و نباید از آن غافل شد. زیارتی که از سوی امام معصوم به عنوان نشانه مومن از آن نام برده شده و این نشان از اهمیت آن دارد، نشانه‌ای که بیانگر اهمیت زیارت سیدالشهدا(ع) است و البته این زیارت باید احیاگر حرکت و جوششی باشد که با قیام سیدالشهدا(ع) در رگ‌های تاریخ ایجاد کرد و از این رو اهمیت زیارت سیدالشهدا(ع) در روز اربعین ایشان، زنده‌کننده پیام‌های این قیام تاریخی است. زیارتی که همانطور که بالا گفته شد از سوی امام عسکری(ع) به عنوان یکی از چند نشانه مومن ذکر شده است.

*امام، مردم را با فرهنگ می‌خواستند

در یکی از زیارت‌های موجود می‌خوانیم «وَ بَذَلَ مُهْجَتَهُ فِیکَ لِیَسْتَنْقِذَ عِبَادَکَ مِنَ الْجَهَالَةِ وَ حَیْرَةِ الضَّلَالَة» به این معنا که گوینده خطاب به خداوند می‌گوید «حسین‌بن‌علی، جان و خون خود را در راه تو داد تا بندگان تو را از جهل نجات دهد و آنها را از سرگردانیِ ناشی از ضلالت و گمراهی برهاند.» در واقع بسیاری بر این نکته تاکید دارند که هدف قیام حسینی در همین عبارات از زیارت اربعین نهفته است و به آن اشاره شده است. هدفی که در این زیارت‌نامه به آن اشاره شده تا همگان بدانند گمراهی و ماندن در تاریکی مغایر با اهداف و آرمان‌های قیام حسینی است.

در واقع می‌توان گفت سیدالشهدا(ع) با پذیرش ریخته شدن خونش در مسیر حق آن هم در روزگاری که بنی‌امیه از هر روشی برای منحرف کردن افکار مردم استفاده می‌کرده می‌خواسته مردم را از جهالت و گمراهی خارج کند، در واقع می‌خواسته آن‌ها را با فرهنگ کند، البته این فرهنگ با آن فرهنگی که امروز رایج است و از آن به عنوان پوششی برای تفاخر و فضل‌فروشی استفاده می‌شود، تفاوت دارد در واقع می‌توان گفت فرهنگی که امروز مراد است نوعی حجاب است که مانعی بر سر راه رسیدن به مقصد و مقصود است و اباعبدا... الحسین (ع) روشنفکری و خارج کردن انسان از مسیر گمراهی را با فرهنگ شدن می‌دانسته و برای این کار حتی حاضر شده خون خودش و عزیزانش به زمین ریخته شود و اهل‌بیتش به اسارت گرفته شوند ولی بشریت از تاریکی و ظلمت خارج شود. این بن‌مایه قیام حسینی است که در همان ابتدای زیارت اربعین به چشم می‌آید. فرهنگ جاهلی در برابر فرهنگ مترقی عقلایی منظومه اصلی قیام سیدالشهدا(ع) را شکل می‌دهد. فرهنگی که در آن انسان‌ها کرامت دارند و آزادگی در آن بر هرچیز دیگری ارحج است.

*قیام حسینی یک قیام فرهنگی است

در این زیارت ما سیدالشهدا(ع) را دنباله مسیر انبیا می‌خوانیم؛ «وَ أَعْطَیْتَهُ مَوَارِیثَ الْأَنْبِیَاء» در واقع می‌بینیم که در این زیارت تاکید می‌شود که ایشان وارث پیامبران الهی است و نهضت او ادامه و هم‌سو با جنبش آنان است. امام حسین(ع) عملاً برای اثبات اینکه نهضت او مانند قیام موسای کلیم است، در حرکت از مدینه تا کربلا گام به گام، آیاتی را که درباره حضرت موسی(ع) نازل شده بود، قرائت می‏فرمود. ایشان با این کار به مردم فهماند که من وارث موسای کلیم هستم و یزید به جای فرعون نشسته است و منافقان همانند پیروان فرعونند.

در واقع با مرور این فرازها می‌توان به فرهنگی بودن قیام سیدالشهدا (ع) پی برد، هرچند که فرجام این انقلاب و قیام فرهنگی، به شمشمیر ختم شد ولی در ابتدای راه ایشان نیتشان اصلاح از طریق گفت‌وگو و رفتارهای مترقی بشری بوده ولی قومی که ایشان را محاصره کرده بودند به گواه سخنان سیدالشهدا(ع) سخت‌دل بودند و حرف در دل‌هایشان اثر نداشته است.

*یادآوری مقام و مرتبه امام

در این زیارت‌نامه می‌بینیم که مقام معنوی و جایگاهی که امام حسین(ع) در میان فرزندان و جانشینان رسول خدا(ص) دارد نیز روشن و تبیین می‌شود تا مخاطب بداند کسی که این حرکت را آغاز کرده از چه مقام و مرتبه‌ای برخوردار بوده است. در این زیارت می‌خوانیم: «جَعَلْتَهُ سَیِّداً مِنَ السَّادَةِ» که این عبارت تاکیدی است بر مقامی که امام حسین(ع) در میان سروران عالم دارد که جز با شهادت به آن دست نیافته‌اند. در واقع شهادت عامل مهمی در رسیدن به چنین جایگاهی است که امام حسین(ع) به با جانبازی و بذل جان و خون خویش به آن دست یافته است.

*صبر مولفه قیام حسینی است

در بخش دیگری از زیارت اربعین می‌خوانیم «فَجَاهَدَهُمْ فِیکَ صَابِراً مُحْتَسِباً حَتَّی سُفِکَ فِی طَاعَتِکَ دَمُهُ وَ اسْتُبِیحَ حَرِیمُه» به این معنا که ایشان در مسیر حق صبورانه جهاد کرد؛ اینطور تصور نشود که این جهاد فقط جهاد به سیف است بلکه بالاتر هم گفته شد که این جهاد ابتدا یک جهاد و حرکت فرهنگی بود، در واقع ایشان تا آخرین لحظات سعی می‌کردند بدون دخالت شمشمیر افراد را از گمراهی نجات دهند که نتیجه آن چیزی شد که در تاریخ از آن به عاشورای ۶۱ هجری قمری یاد می‌شود، در حالی که صبر مشخصه این قیام بوده و سیدالشهدا(ع) در هیچ مرحله‌ای تعجیل نکرد و سعی کرد جامعه را نیز به صبر و تامل در رفتارها دعوت کنند. حتی در ایجاد شوق شهادت نیز سعی می‌کرد افراد را با صبر و بردباری بسنجد که نمونه این صبوری را در مواجهه ایشان با قاسم‌بن‌الحسن(ع) در شب عاشورا می‌بینیم. در واقع صبر به عنوان یکی از خصیصه‌های قیام حسینی مطرح است که در منظومه حرکت ایشان از مدینه تا کربلا دیده می‌شود و بعد از ایشان نیز اهل بیت ایشان که حضرت زینب کبری (س) به عنوان نماد این کاروان مطرح است نیز مصداق صبرند، تاریخ نیز گواهی می‌دهد که سیدالشهدا(ع) در وصیت‌هایشان به خواهر توصیه به صبر می‌کنند که مبادا بی‌تابی و ناشکیبایی شما دشمن را خوشحال کند و از آن سوءاستفاده کند. پس در این زیارت ما با یکی دیگر از مولفه‌های قیام و اهمیت آن در این منظومه فرهنگی روبه‌رو می‌شویم.

*یاری دین خدا در رکاب حسین(ع)

«وَ نُصْرَتِی لَکُمْ مُعَدَّةٌ حَتَّی یَأْذَنَ اللَّهُ لَکُم‏»، شاید باید این عبارت را از کلیدواژه‌های مهم این زیارت دانست. در واقع بعد از گذراندن مراحل قبل در این زیارت و فرازها دیگری که از آن‌ها رد شدیم این عبارت یادآوری می‌کند انسانی که این مراحل را پشت سر گذاشته حالا آمادگی یاری رساندن به این قیام را دارد. در واقع اباعبدا...الحسین(ع) جامعه را برای یاری دین خدا آماده می‌کند و این زیارت که نماد مومن معرفی شده نتیجه‌اش آماده کردن مخاطب برای یاری رساندن به اولیا الهی است. این زیارت‌نامه را نباید به عنوان یک زیارت که امری مستحب است نگاه کرد بلکه باید به آن از منظر یک دستورالعمل آمادگی برای همراهی با یاران خدا بنگریم و زیارت اربعین این قابلیت را در فرد زائر فراهم می‌کند که زمینه‌های این همراهی را در خود کشف کند و آن را پرورش دهد تا بتواند در این مسیر یاری‌رسان باشد.

این زیارت‌نامه که در روز اربعین وارد است، فرازهای مختلفی دارد که می‌تواند با تامل و درنگ خوانده شود تا زمینه رشد استعدادهای او در پذیرش دین الهی فراهم شود.

انتهای پیام/

کد خبر: 1075438

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
  • نظرات حاوی توهین و هرگونه نسبت ناروا به اشخاص حقیقی و حقوقی منتشر نمی‌شود.
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود.
  • 0 + 0 =