تهران- ایسکانیوز: یک پژوهشگر مرکز تحقیقات «ام اس» ایران از افزایش شیوع بیماری «ام اس» در کشور خبر داد.

دکتر عبدالرضا ناصر مقدسی، متخصص مغز و اعصاب درباره وضعیت شیوع بیماری «ام اس» در کشور گفت: نتایج بررسی‌ها و آمارهای ارایه شده نشان می‌دهد شیوع این بیماری در تمام نقاط کشور رو به افزایش است.
وی با بیان اینکه متوسط سن ابتلا به «ام اس» در ایران 26 سال است افزود: متاسفانه شیوع این بیماری در جمعیت زنان بیش از مردان است که دلیل اصلی آن هنوز مشخص نیست اما این احتمال وجود دارد که ترشح هورمون‌های زنان در این موضوع تاثیر داشته باشد.
این پژوهشگر مرکز تحقیقات «ام اس» ایران درباره روند درمان این بیماران گفت: خوشبختانه روند درمان این بیماران به‌خوبی در کشور انجام می‌شود و برای درمان این بیماران، بیشتر از داروهای تولید داخل استفاده می‌شود.
وی با توجه به افزایش مصرف دخانیات در کشور و تاثیر آن بر افزایش بار بیماری «ام اس» گفت: استرس، افزایش چربی خون و استعمال دخانیات موجب تشدید بیماری «ام اس» در افراد مبتلا می‌شود.
ناصر مقدسی خاطرنشان کرد: در واقع این ریزفاکتورها موجب تشدید بیماری در افراد مبتلا می‌شود و تاکنون تاثیر آنها در پیداش بیماری ثابت نشده است.

حال سوال پیش می آید که این بیماری چه نشانه ها و علائمی دارد و چطور می توان آن را شناسایی و پیشگیری کرد؟

نشانه های بیماری ام اس
نشانه‌های بیماری ام‌اس متنوع و متفاوت است، اما باید توجه داشته باشید هیچ یك از این نشانه‌ها، در ام‌اس موقت و گذرا نیست و حداقل باید یك روز ادامه داشته باشد.
بسیاری از افراد به محض این‌كه دستش كمی گزگز می‌كند یا چشم‌هایش سیاهی می‌رود، می‌ترسند و می‌گویند حتماً ام‌اس گرفته‌ام. ضعف و بی‌حسی اندام‌ها نیز برای او برابر است با بیماری ام‌اس و این بیماری هم یعنی پایان زندگی فعال و پویا.
اما پزشكان می‌گویند گاهی ام‌اس مشكل خاصی برای بیمار ایجاد نمی‌كند بنابراین بسیاری از مبتلایان می‌توانند به زندگی عادی‌شان ادامه دهند؛ به این معنی كه حتی شاید یكی از همكاران یا دوستان‌ نزدیكتان هم ام‌اس داشته باشد و شما هیچ وقت متوجه مشكلش نشوید.
در بیماری‌های خودایمن مانند ام اس، سیستم ایمنی بدن به اشتباه به بدن خود فرد حمله می‌كند. سیستم ایمنی بدن در بیماری ام‌اس به بافت چربی درون مغز حمله كرده و نقاط مختلفی را درگیر می‌كند؛ بنابراین علائم بیماری با توجه به ناحیه‌ای كه درگیر می‌شود، متفاوت خواهد بود؛ علائم بینایی، حركتی و حسی از جمله مشكلاتی است كه فرد با آن روبه‌رو خواهد شد.
ام‌اس بیشتر در سنین جوانی و در دوران طلایی زندگی بروز می‌كند و به همین دلیل رسیدگی و درمان آن اهمیت ویژه‌ای دارد. علاوه بر این، احتمال روبه‌رو شدن با این بیماری نیز برای خانم‌ها كمی بیشتر از آقایان است.
شایع ترین علائم حسی هستند. در چنین شرایطی معمولاً فرد در قسمت‌های انتهایی هر دو دست و هر دو پا (قسمت‌هایی از بدن كه فرد از دستكش و جوراب استفاده می‌كند) سوزش و گزگز شدیدی را احساس خواهد كرد.
اما سوزش و گزگز مربوط به بیماری ام‌اس بسیار شدید و مداوم است و به همین دلیل افرادی كه گاهی چنین حسی دارند، نباید نگران مبتلاشدن به ام‌اس باشند.
دومین نشانه ی بیماری ام اس، تاری دید است؛ البته در این مورد هم باید دقت داشته باشید كه همه افراد سالم و كسانی كه هیچ مشكلی ندارند نیز ممكن است گاهی این حالت را تجربه كنند، بویژه زمانی كه فرد به صورت ناگهانی از حالت خوابیده یا نشسته برمی‌خیزد، اما دردناك شدن یكی از چشم‌ها هنگام حركت به طرفین و از دست دادن بینایی همان چشم پس از گذشت چند ساعت یا چند روز، یكی از نشانه‌های بیماری ام‌اس است.
وی با اشاره به مشكلات حركتی بیماران نیز توضیح می‌دهد: گاهی شخص متوجه كاهش قدرت و توانش می‌شود؛ به عنوان مثال ممكن است هنگام بالا رفتن از پله حس كند پاهایش ضعیف‌تر از قبل شده است و گاهی نیز یك سمت بدن فرد دچار ضعف شدید می‌شود.
یكی دیگر از علائم بیماری ام‌اس مشكلات تعادلی است؛ در این حالت شخص كم‌كم حس می‌كند تعادل ندارد، دائم زمین می‌خورد یا هنگام راه رفتن بدنش به یك طرف متمایل می‌شود.
این پزشك متخصص تاكید می‌كند: هیچ یك از علائم ام‌اس گذرا و لحظه‌ای نیست؛ به این معنی كه تاری دید، عدم تعادل، كاهش قدرت و... حتماً باید حداقل 24 ساعت ادامه داشته باشد تا بتوان به بروز این بیماری شك كرد بنابراین افراد نباید با تجربه كردن لحظه‌ای چنین علائمی، نگران ابتلا به ام‌اس شوند.
انواع ام‌اس
هر چند بسیاری از افرادی كه دچار این مشكل هستند، هیچ وقت با علامت خاصی روبه‌رو نمی‌شوند؛ اما عمده بیماران مبتلا به ام‌اس، هر چند ماه یك بار با علامت جدیدی روبه‌رو می‌شوند، اغلب بیماران چنین وضعیتی دارند كه به این نوع ام‌اس عودكننده ـ بهبودیابنده معروف هستند.
البته در گروهی از این بیماران ممكن است بیماری به شكل پیش‌رونده تغییر كند یا این كه برای تعداد كمی از افراد از ابتدا ممكن است ام‌اس به شكل پیش‌رونده وجود داشته باشد كه در این حالت بیماری دائم بدتر می‌شود.

علايم اوليه اين بيماري بسيار خفيف بوده و عبارتند از: سرگيجه و عدم تعادل، خستگي، ضعف دست و پا، التهاب اعصاب چشمي، بي حسي يا سوزش موضعي، درد شديد در ناحيه صورت، نقص در بينايي شامل تار شدن و يا دو بيني است.
با پيشرفت بيماري ساير علايم نيز بروز مي‌كنند كه از آن جمله مي‌توان به مشكلات روده و مثانه، دردهاي مزمن مانند درد كمر و ماهيچه‌ها، افسردگي، اسپاسم يا گرفتگي ماهيچه‌ها كه ممكن است بسيار دردناك باشد، فلج، ناتواني جنسي، صحبت كردن به طور نامفهوم، مشكل در بلع، مشكل در تفكر و عملكرد حافظه، از دست دادن بينايي و نابينايي كامل اشاره كرد.
در موارد خفيف بيماري ممكن است علايم به قدري ضعيف و ناچيز باشند كه حتي نتوان وجود بيماري را تشخيص داد. وقتي بيماري پيشرفت كرده و شدت مي‌يابد، فرد كاملا فلج مي‌شود.
بيمار توانايي راه رفتن را از دست داده و حتي نمي‌تواند از خود مراقبت كند.

چهار فرضيه علمي اصلي درباره علت اين بيماري وجود دارد:
- شرايط جوي در سراسر جهان: براساس اين فرضيه به نظر مي‌رسد كه ابتلا به ام اس در ميان ساكنان نواحي اطراف مدار چهلم نيم كره‌هاي شمالي و جنوبي كره زمين شايعتر است.
فردي كه در يكي از اين مناطق متولد شده و پيش از رسيدن به سن نوجواني به منطقه ديگر منتقل مي‌شود، تا حدودي در معرض ابتلا به اين بيماري قرار مي‌گيرند.
- ژنتيك: ابتلاي والدين يا يكي از نزديكان به اين بيماري خطر ابتلا به ام.اس را در فرد افزايش مي‌دهد.
- عامل ايمني: به طور كلي اين امر پذيرفته شده است كه بيماري ام‌اس نوعي اختلال در سيستم ايمني خودكار است.
- عامل ويروسي: اين احتمال وجود دارد كه يك عامل ويروسي در بروز ام اس نقش داشته باشد.
برخي عصب‌شناسان معتقدند كه ام اس به دليل تولد يك فرد با نقص ژنتيكي بروز مي‌كند، چرا كه نمي‌تواند با يك عامل محيط زيستي سازگاري داشته باشد.
وقتي فرد مزبور با آن عامل تماس پيدا كند، سيستم خودكار ايمني واكنش نشان داده و منجر به بروز بيماري مي‌شود.
تصاوير MRI و آزمایش مایع مغز نخاع، معمولا مي‌تواند آسيب ميلين در بافت مغز را نشان دهد، اما در برخي افراد مبتلا به اين بيماري اين تصاوير كاملا طبيعي هستند و هيچ مشكل يا نارسايي را نشان نمي‌دهند.

درمان بیماری ام‌اس
درمان‌های ام‌اس به سه گروه اصلی تقسیم‌بندی می‌شود، توضیح می‌دهد:
دسته اول درمان‌ها هنگام حملات بیماری صورت می‌گیرد كه در این دوران بیمار باید در بیمارستان بستری شود.
دومین دسته، درمان‌های پیشگیری است؛ در این شرایط با توجه به وضعیت بیمار از داروهای متفاوتی استفاده می‌كنند كه با كمك آنها تعداد حملات بعدی كمتر می‌شود.
سومین گروه درمان‌ها، مربوط به علائم بیماری است و بیماران باید بدانند عوارض بیماری مانند خستگی بیش از حد، تكرر ادرار و سفتی اندام‌ها با دارو تا حد زیادی قابل درمان است.
ام‌اس مانع زندگی عادی نمی‌شود
یکی از مهم ترین پیشگیری ها از بیماری تنها كاری كه می‌توان انجام داد، اجتناب از مصرف دخانیات است؛ چون عواملی كه باعث بروز بیماری می‌شود مانند ژنتیك، جنسیت، ناحیه جغرافیایی و ویروس‌هایی كه در سال‌های قبل فرد به آنها مبتلا شده است، هیچ كدام قابل كنترل نیست.
اختلالات خلقی مانند افسردگی نیز در این بیماران شایع است كه بسادگی درمان می‌شود.
علل و علایم و درمان بیماری ام اس
بيماري ام.اس يا اسكلروز چندگانه يك اختلال مادام‌العمر در سيستم ايمني خودكار بدن است كه مي‌تواند منجر به فلج شديد شود.
اختلال سيستم ايمني خودكار وضعيتي است كه در آن بدن آنتي‌باديهايي را توليد مي‌كند كه به بافت‌هاي خودش حمله مي‌كنند.
در بدن افراد مبتلا به اين بيماري آنتي‌باديهايي توليد مي‌شود كه به ماده سفيد مغز و نخاع حمله‌ور مي‌شوند.
در بيماري ام.اس ميلين يا پوشش رشته‌هاي عصبي در مغز و نخاع ملتهب مي‌شود. اين التهاب باعث آسيب ميلين شده و سيگنال‌هاي عصبي نمي‌توانند در طول رشته‌هاي عصبي حركت كنند.
البته در نهایت باید گفت که هنوز براي اين بيماري هيچ راه مشخصي براي پيشگيري شناخته نشده است. در مورد تشخيص بيماري نيز لازم به ذكر است كه در حال حاضر هيچ آزمايش خاصي به اين منظور وجود ندارد و معمولا از طريق مراجعه به سابقه پزشكي و آزمايشات فيزيكي فرد مورد آزمايش قرار مي‌گيرد.