به گزارش ایسکانیوز وبه نقل از روزنامه شرق این در حالی است که بسیاری از فعالان حقوق زنان و جامعه‌شناسان معتقدند این طرح، زنان مجرد تحصیل‌کرده را به خانه تبعید می‌کند. در همین راستا شهین‌دخت مولاوردی، معاون رئیس‌جمهوری در امور زنان و خانواده با اشاره به اینکه این طرح در اجرا به مشکل برمی‌خورد گفته :«کلیات این طرح در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسیده است و در مجموع با توجه به بار مالی بسیار زیادی که دارد، به نظرم در اجرای آن به مشکل برمی‌خوریم. در تمام بندهای این طرح، یک مشوق مالی در نظر گرفته شده است که به دولت بار سنگینی را تحمیل می‌کند. این طرح به دلیل مفاد موجود قطعا نمی‌تواند جنبه اجرائی پیدا کند.

در بحث اولویت‌های استخدامی و مباحثی که در طرح جمعیت و تعالی خانواده‌ها وجود دارد، مجردان و به‌ویژه دختران مجرد در اولویت آخر استخدام هستند، این یک نقض قرض است و اجرای این طرح با مشکلاتی مواجه خواهد شد. تا وقتی که جوانان شغلی پیدا نکنند و استخدام نشوند، به چه شکلی می‌خواهد زندگی تشکیل دهد و بچه‌دار شود؟ در صورتی می‌توانیم جوانان را تشویق به ازدواج و فرزند‌آوری کنیم که برای آنها ایجاد شغل کنیم، پیش‌بینی می‌کنم این طرح، در کمیسیون‌های مجلس تغییرات اساسی پیدا کند».

در همین راستا نظر سه زن فعال اجتماعی و سیاسی را درزمینه طرح تعالی خانواده خواستار شدیم. آذر منصوری، فعال سیاسی، شهلا لاهیجی، ناشر و فعال حقوق زنان و مینو اصلانی، رئیس بسیج بانوان کشور درباره این طرح به «شرق» توضیحاتی ارائه کرده‌‌اند که در ادامه خواهید خواند:

آذر منصوری: این طرح فرصت را از زنان خواهد گرفت

در اینکه نگرانی از حیث کاهش رشد جمعیت در کشورما وجود دارد، هیچ تردید و اختلاف نظری وجود ندارد. واقعیت‌های موجود در جامعه ما حاکی از آن است که نسل جوان ما که ازدواج می‌کند تمایلی به فرزندآوری ندارد و پیش‌بینی‌ها بر پیرشدن جمعیت کشور حداقل تا یکی، دو دهه آینده دلالت دارد. بنابراین نگرانی‌ای که باعث ایجاد این طرح شده کاملا درک‌شدنی است و مورد توافق و پذیرش. اما نقدی که وجود دارد نسبت به تصمیمات و مصوباتی است که درصورت اجرای آن بخشی از حقوق زنان ایران به‌خصوص زنان تحصیل‌کرده که به امید بودن در محیط کسب و کار و اشتغال و خودکفایی وارد عرصه دانشگاه شده و فارغ‌التحصیل می‌شوند، با توجه به بندهای آن فرصت اشتغال را از برخی زنان می‌گیرد. با توجه به مسئله اشتغال و موضوع آن که به‌عنوان یکی از چالش‌های کسب‌وکار آن، با تصویب و اجرائی‌شدن این طرح همین اندک فرصت اشتغال هم از زنان مجرد ایران گرفته خواهد شد، ضمن آنکه با توجه به پیشنهادهای بندهای دیگر مشکلاتی را برای دولت جمهوری اسلامی ایران از حیث اجرا ایجاد خواهد کرد که به نظر می‌رسد نگاهی که غلبه بر تدوین و تحلیل این طرح بوده، نگاه همه‌جانبه نسبت به همه مشکلات نبوده و نه‌تنها حلال مشکلات جمعیتی نخواهد بود بلکه مشکلاتی را در جامعه و به‌خصوص برای زنان ایران به وجود می‌آورد. در ماده ۲۷ طرح جامع جمعیت و تعالی خانواده، کاهش ساعت کاری مطرح شده و مزایایی برای زنان باردار و مادران شیرده تعریف شده است؛ اگر در بخش دولتی نیز این اقدامات عملی شود، در بخش خصوصی این کار صورت نخواهد گرفت. این در حالی است که بیشتر زنان ایرانی در بخش خصوصی شاغل هستند. ازسوی‌دیگر با چنین شرایطی کارفرمایان حاضر به استخدام زنان نیستند. آنان با توجه به فرصت‌های شغلی محدود و میزان زیاد متقاضیان، به دنبال افرادی می‌گردند که با ساعات کاری بیشتر و دستمزد کمتر حاضر به کارکردن باشند؛ بنابراین طرح جامع «جمعیت و تعالی خانواده» غیر از اینکه فرصت شغلی زنان را کاهش دهد، نتیجه دیگری نخواهد داشت. در ماده ۳۶ طرح جامع جمعیت و تعالی خانواده نیز «دولت مکلف است پس از عقد نکاح دائم، به هر یک از زوجین یک عدد سکه بهار آزادی و به ازای هر یک از فرزندان سوم به بعد از آن، یک سکه بهار آزادی به مادر هدیه دهد». آیا مشکل ازدواج‌نکردن جوانان این است که آنان سکه بهار آزادی ندارند و با اعطای سکه به آنها می‌خواهیم آنان را به ازدواج تشویق کنیم؟ زمانی که نگاه به تولد فرزند مثبت نیست، آیا این نگاه را با هدایایی مانند سکه بهار آزادی می‌توان تغییر داد. در کنار رشد رسمی آمار طلاق، براساس آخرین آمار ثبت احوال، با مسئله جدیدی در خانواده‌ها به عنوان طلاق عاطفی مواجه هستیم به‌گونه‌ای که افراد به طور رسمی زن و شوهر هستند، ولی ارتباط عاطفی با یکدیگر ندارند. در این شرایط بنای محکم خانواده با طلاق عاطفی از هم گسیخته شده است. ضمن آنکه در سال‌های اخیر با اعمال سیاست تفکیک جنسیتی در دانشگاه‌ها و ارائه برخی لوایح به مجلس، به‌شدت شاهد تنزل جایگاه زنان در کشور بوده‌ایم. در این شرایط اجرای طرح جامع «جمعیت و تعالی خانواده» همین فرصت اندک اشتغال را هم از دختران و زنان ایرانی می‌گیرد.

مینو اصلانی: این طرح کمکی به افزایش جمعیت نمی‌کند

این اصل هنوز تصویب نشده است. متن اشکالاتی داشت که این اشکالات کمکی به افزایش جمعیت نمی‌کرد و الان در کمیسیون‌های مربوطه در حال بررسی است. کلیاتش خوب و کمک‌کننده به تعالی خانواده خواهد بود، اما در بحث افزایش جمعیت، کاستی‌هایی دارد که البته کاستی‌ها جدی است و اگر قرار باشد با آن کاستی‌ها تصویب شود، کمکی نخواهد کرد. البته یک نکته را هم در زمینه اشتغال بانوان در این طرح باید در نظر بگیریم، یک بحث کلی داریم که باید توجه به اشتغال خانم‌ها توأم با سازوکارهای لازم باشد؛ همان سازوکارهایی که مقام معظم رهبری در خراسان شمالی به آن اشاره کردند و فرمودند چرا خانم‌ها نقش‌های متفاوتشان را ایفا نمی‌کنند و مجبورند یکی را انتخاب کنند؛ یعنی یا سراغ شغل بروند یا سراغ بحث‌های تربیتی. این مسئله مغفول مانده است باید که سازوکارهایی باشد که زنان، هم بتوانند ایفاگر نقش‌های اجتماعی باشد و هم در نقش تربیتی‌شان قرار بگیرند. در واقع بحث در کلیت این بود که برای اینکه سن ازدواج پایین بیاید، کار را به سمتی ببریم که خانم‌های متأهل هم امید به استخدام داشته باشند نه اینکه از استخدام دختران مجرد جلوگیری شود. من فکر می‌کنم این حتما در طرح اصلاح می‌شود، چراکه شورای فرهنگی- اجتماعی زنان خواستار اصلاح آن شده و اصلاح آن این‌گونه خواهد بود که سن برای خانم‌ها و استخدامشان مشخص شود. فکر کنم درحال‌حاضر این‌گونه است که زنان با مدرک لیسانس و بالای ٢٤ سال استخدام نمی‌شوند. در‌این‌صورت اگر خانمی بخواهد زود ازدواج کند، فرزند هم بیاورد، شاغل هم بشود نباید جلوی راهش بسته باشد. ما در این قانون باید وضعیت استخدامی زنان را حل کنیم که برای زنان، سن ملاک استخدام زنان نباشد و زنان متأهلی که مدتی را برای تربیت فرزندان در خانه می‌مانند بتوانند به استخدام‌شدن امیدوار باشند. همچنین نسبت به تعداد فرزندان، از سن زنان کم کنیم که موقعیت شغلی برای آنها فراهم شود و بتوانند استخدام شوند. در این شرایط باید سازوکارهای لازم برای زنان فراهم شود تا اگر زنی خودش مایل بود نیمه‌وقت کار کند، این فرصت در اختیارش قرار بگیرد. درحال‌حاضر متأسفانه جای این سازوکارها بسیار خالی است.

شهلا لاهیجی: به زنان اعتماد کنیم

به نظر من این طرح تعالی خانواده نیست، بلکه طرحی است برای تنزل زنان در تمامی جایگاه‌های اجتماعی. باز هم یکی از اصول تساوی زن و مرد را زیر پا گذاشته‌اند. انگار هرازگاهی دور هم می‌نشینند تا به‌جای حل مشکلات اجتماعی، صورت‌مسئله را پاک کنند. حالا اینکه دوستان به این نتیجه رسیده‌اند که مردان ارجح هستند، جای خود دارد، اما به این فکر نکرده‌‌اند که بیشتر زنان همگام و پابه‌پای همسرانشان کار می‌کنند و درحال‌حاضر یکی از شرایط بیشتر مردان برای ازدواج شاغل‌بودن همسرانشان است. انگار ما دوست داریم نگاه‌های جهانی را به خودمان پر از شک و تردید کنیم و نمی‌دانم چه اصراری بر این کار داریم. این طرح تازه نیست و یک فکر قدیمی است. یک آقای استاد دانشگاه در یک مناظره تلویزیونی به من می‌گوید اصلا زن‌ها در دانشگاه چه می‌کنند؛ وقتی تفکر یک استاد دانشگاه این است که زن‌ها نباید تحصیلات دانشگاهی داشته باشند، چه انتظاری از دیگران دارید؟ ما الان تمام تشویقمان این است که زن‌ها بتوانند شغل‌های خوب پیدا کنند. دلیل این مسئله هم شاید این باشد که زن تا آزادی اقتصادی نداشته باشد، آزادی‌های دیگرش معنا پیدا نمی‌کند. این همه زنان فارغ‌التحصیل که بودجه مملکت صرف تحصیلشان شده، آیا باید در خانه بنشینند؟ آیا مملکت نباید در موقعیت‌های خوب اجتماعی از آنها استفاده کند و آنها را برای کار برگزیند؟ آیا می‌شود توقع داشت که این زنان در خانه بنشینند؟ چه کسی گفته تربیت فرزند فقط کار زنان است؟ این کار مشترک پدران و مادران است. من فکر می‌کنم این طرح هیچ کمکی به افزایش جمعیت نخواهد کرد، عده‌ای فکر می‌کنند با این برنامه‌ها می‌توانند معضل بی‌کاری را حل کنند، اما نمی‌دانند که مشکل بی‌کاری جز در فرایند تولید حل نمی‌شود و زنان حتما باید در این فرایند حضور داشته باشند. نمی‌شود نیمی از جامعه را منفعل نگاه داشت و فکر کرد که جامعه پویایی داریم. حتی ژاپن هم که آن‌قدر سنتی بود، بعد از جنگ فهمید نمی‌تواند از فعالیت زنان چشم‌پوشی کند. به زنان اعتماد کنیم. این طرح کمکی به ازدواج نخواهد کرد، تجربه سال‌های اخیر نشان داده که زنان هرچقدر در خانه مانده‌‌اند کمتر فرصت‌های مناسب برای ازدواج پیدا کرده‌اند. دیدگاه جوان امروز زنی را تأیید می‌کند که همپای همسرش در مشارکت‌های اجتماعی سهیم باشد. زنان را به آشپزخانه‌ها تبعید نکنید، مرد پویا و فعال امروز، زن تبعیدی به آشپزخانه را برای یک عمر زندگی انتخاب نمی‌کند. مردان، هم به دلیل مشکلات معیشتی و هم به دلیل کسب وجهه اجتماعی ترجیح می‌دهند زنانی شاغل داشته باشند. این نگاه سنتی نشاندن زنان در خانه برای تربیت فرزندان فقط بخش کوچکی از جامعه را راضی نگاه می‌دارد.

105105