در نیجریه، کامرون، چاد و نیجر، گروه افراطی بوکو حرام – که سال ٢٠١٤ برای ربودن ٢٧٦ دانشآموز دختر معروف شد – جان هزاران نفر را بر اثر حملات به غیر نظامیان و بمبگذاریهای انتحاری گرفته است. در کنیا، گروه سومالیایی الشباب که دو حمله بزرگ را به مرکز خرید وستگت در نایروبی در سال ٢٠١٣ و به دانشگاه گاریسا در سال ٢٠١٥ انجام داده، همچنین مرتکب اعمال ترور بسیاری شده است. در همین حال در تونس، گردشگران در یک موزه و ساحل پر تردد مورد هدف داعش قرار گرفتند. در مالی، در مدت کوتاهی پس از حملات در پاریس، افراد مسلح یک گروه وابسته به القاعده به هتل رادیسون بلو در باماکو حمله کردند و ٢٢ نفر را کشتند. به نظر میرسد، ترور به بخشی از نرمال جدید در آفریقا تبدیل شده است.
خطرات تروریسم، توسعه اقتصادی و سیاسی آفریقا را در شش محور مهم منحرف میکند:
اولا اینکه اینجا یک مقیاس مطلق از فاجعه انسانی وجود دارد. از سال ٢٠٠٩، بوکو حرام به تنهایی بیش از ١٠ هزار نفر را در نیجریه کشته و نزدیک به نیم میلیون نفر را از خانههای خود رانده است. جمعیت آسیب دیده که به اردوگاههای پناهندگان در کامرون، چاد و نیجر پناه میبرند، به ویژه کودکان، به شکل فزایندهای دچار سوء تغذیه و بیماری میشوند.
دوم، تروریسم رشد تولید ناخالص داخلی را تضعیف میکند و وزن عملکرد کلی اقتصادی در کشورهای آسیب دیده را کاهش میدهد؛ برای مثال اقتصاد شمال نیجریه، بر اثر خشونتهای جاری ویران شده است. صندوق بینالمللی پول، تهدیدات تروریستی را خطر عمدهای برای چشمانداز اقتصادی در نیجریه، تونس و کنیا میداند. در حال حاضر، در این کشورها پس از حوادث تروریستی اخیر شاخصهای اقتصادی کاهش یافته است. برای مثال پس از حملات داعش، پیشبینی رشد تولید ناخالص داخلی سالانه تونس در سال ٢٠١٥ از 3 درصد به 1 درصد کاهش یافت. انتظار میرود بخش گردشگری 45 درصد کاهش را تجربه کند و همین دلیل کاهش درآمد حدود ١/١ میلیارد دلاری است.
سوم، مبارزه با تروریسم منابع مالی ناچیز را هم میبلعد. ماموریتهای نظامی پر هزینه هستند و حملات تروریستی غیرقابل پیشبینی اغلب نیازمند هزینههای اضافی برای امنیت هستند که گاهی اوقات باعث میشود دولت اهداف مالی خود را از دست دهد. برای مثال پس از حمله دانشگاه گاریسا، دولت کنیا هزینههای مربوط به امنیت را از تولید ناخالص داخلی 3 درصد افزایش داد و کمکهای مالی اضافهای برای بخش گردشگری ارایه داد.
چهارم، کشورهای در معرض خطر در میان بازارهای مرزی امیدوارکنندهترین هستند. در نیجریه، که به تازگی بزرگترین اقتصاد آفریقا شده است، یک بخش خصوصی در اقتصادی که مدت طولانی تحت تسلط تولید نفت قرار داشت، پویا شده است.
پنجم، تروریسم، دولتسازی را تضعیف میکند. در اکثر کشورهای آفریقایی، ارتش ضعیف است و به اندازه کافی مجهز نیست که با این تهدید جدید مقابله کند، در حالی که گروههای تروریستی اغلب به خوبی تامین مالی میشوند و جنگجویان را با تجهیزات دولت مجهز میکنند. چنین تضعیف انحصار دولت بر اعمال خشونت، یک چالش مطرح برای قدرت و مشروعیت آن است.
در نهایت، این خطر که مبارزه با تروریسم در مقابل آزادیهای مدنی است، به خصوص در آفریقا، که در آن نهادسازی است، هنوز هم یک فرآیند مستمر حاد است. برخی رژیمهای غیردموکراتیک ممکن است از سیاستهای ضد تروریسم برای شکار مردم خود استفاده کنند. بسیاری از جنگهای داخلی پس از چند دهه به دلیل توسعه آفریقا در نهایت به پایان رسیده است. اما خطرات تروریسم ثبات و رشد تولید ناخالص داخلی این قاره را تهدید میکند. این خطر جدید برای آفریقا است که باید حرکت خود به سمت بالا را حفظ کند.
کوفی آله/ مشاور ارشد مدیر اجرایی صندوق بینالمللی پول برای آفریقا و مشاور اقتصادی سابق وزیر اقتصاد و دارایی ساحل عاج
منبع: پروجکت سیندیکیت/ اعتماد
301302