اجتهاد سید حسن خمینی

این روزها حواشی بسیاری پیرامون اجتهاد سید حسن خمینی و رفتنش به مجلس خبرگان در فضای سیاسی کشور مطرح است. موافقان او، سید حسن را یک مجتهد تمام می‌دانند که احتیاج نیست امتحان بدهد و مخالفانش نیز معتقد هستند که یادگار امام همچون دیگر روحانیون باید برای ورود به مجلس خبرگان امتحان بدهد.

به گزارش ایسکانیوز به نقل از عصر ایران، در این میان بسیاری به دنبال این مسئله هستند که ببیند که آیا سید حسن خمینی مجتهد است یا خیر؟ برای پاسخ به این سوال ابتدا بهتر است تعریفی از اجتهاد و مجتهد را بیان کنیم.

تعریف اجتهاد و مجتهد

واژه مجتهد از کلمه «اجتهاد» مشتق شده‌است. اجتهاد در لغت به معنای تلاش و کوشش است، اما مقصود از آن در اصطلاح اسلامی، بذل جهد و کوشش برای استنباط احکام شرعی فرعی از منابع فقه اسلامی است.

اجتهاد از ریشه «جهد» به معنای منتهای کوشش است. تلاش برای یافتن دلیل و حجّت بر احکام شرعی را اجتهاد گویند.

تعریف‌های دیگری نیز برای اجتهاد شده است، مانند: ملکه‌ای که در پرتو آن، قدرت بر استنباط حکم شرعی پیدا می‌شود یا کوشش برای به دست آوردن ظنّ بر حکم شرعی (در فرض عدم دسترسی به علم).


برای مجتهد شدن، شخص باید دوره‌های تحصیلی خاصی را در زمینه علوم حوزوی طی کند. این دوره‌ها به سه بخش بدین شرح تقسیم می شوند: الف- دوره مقدمات، ب- دوره سطح عالی، ج- دوره درس خارج.

با توجه به این تعاریف آیا می‌شود گفت که سید حسن یک مجتهد است؟ یادگار امام خمینی 20 سال است که استاد حوزه است و در کنار آن 6 سال است که تدریس خارج فقه را نیز شروع کرده است. دروس خارج فقه عالی ترین سطح در حوزه‌های علمیه است که سید حسن دراین سطح در حال تدریس است. طبق رسم حوزه‌های علمیه قرارگرفتن در جایگاه کرسی تدریس درس خارج فقه، از مباحث حوزوی اجتهاد محسوب می‌شود.

در کنار این جایگاه علمی که خود او به دست آورده است برخی مراجع تقلید که از اساتید او بودند اجتهاد وی را تایید کردند.

آیت‌الله جوادی آملی از مراجع تقلید قم در مورد جایگاه علمی سید حسن خمینی می‌گوید: «سیدحسن آقا از نظر فقهی در زمره علمای بزرگی است که جلسات درس فقه و اصول را بسیار خوب و پربار برگزار می‌کند و بنده ایشان را از هر حیث واجد شرایط می‌دانم.«

آیت‌الله حاج شیخ عباس محفوظی از دیگر مراجع تقلید شیعه در قم ضمن تاکید بر مراتب فقهی و اجتهادی سید حسن خمینی از کاندیداتوری او برای مجلس خبرگان استقبال کرده بود. وی در تایید درجات فقهی سید حسن خمینی تاکید کرده بود: «اینجانب عالم مجتهد سید حسن آقای خمینی را عالمی آگاه به زمان و متقی می‌دانم و معتقدم با وجود اینکه میسور و مقدور بود که ایشان صاحب مدارج علمی دانشگاهی در مباحث فلسفه و الهیات و غیره باشند و با وجود تحقیق و تتبع در فلسفه و الهیات اصل مبنای درس و بحث خود را در فقه صاحب جواهری قرار داد و بحمدالله پیشرفت چشمگیری در این علوم حاصل کرد.»

عبدالواحد موسوی‌لاری، وزیر کشور دولت اصلاحات، اعلام کرده بود سیدحسن اجازه اجتهاد خود را از طرف آیت‌الله وحید‌خراسانی دریافت کرده است، او این اجازه را از سوی آیات دیگری هم دارد که هنوز اعلام نشده‌اند.

محمدعلی آهنگران در صفحه اینستاگرام خود درباره آیاتی که اجتهاد سیدحسن را تأیید کرده‌اند، چنین نوشته است: آیت‌الله موسی شبیری‌زنجانی، آیت‌الله امینی، آیت‌الله محقق داماد، آیت‌الله سیدجعفر کریمی و آیت‌الله غضنفری‌خوانساری از‌جمله آیاتی هستند که اجتهاد سیدحسن را تأیید و امضا کرده‌اند.

آیت الله سید مصطفی محقق داماد، نیز در پاسخ به سئوالی در خصوص اجتهاد حجت الاسلام و المسلمین سید حسن خمینی، گفت: نظر بنده در مورد ایشان همان نظر اخوی می باشد.ایشان به رتبه اجتهاد و قدرت استنباط نائل آمده است».

آیت‌الله هاشم زاده هریسی نیز در مورد اجتهاد سید حسن خمینی می‌گوید:« در رابطه با سیدحسن آقا اطلاع ندارم که به آزمون دعوت شده است یا نه، اما می توانند به جزوات تحقیقی او مراجعه کرده و اکتفا کنند و یا به حوزه درسی او مراجعه کنند و اصلا به امتحان دعوتش نکنند. اگر هم اینها را کافی ندانند و تشخیص دهند که باید به آزمون دعوتش کنند هم لابد تشخیصشان بوده است. گویا شورای نگهبان گزینه چهارم را انتخاب کرده و جزوه و کتب و کلاس وی را ملاک قرار نداده و می خواهد از طریق امتحان اجتهاد او را تشخیص دهد؛ در حالیکه او به دلیل جزوه و کلاسش می گوید که نیازی به حضور در آزمون ندارد.»

آنطور که از شواهد پیداست، مراجع تقلید و برخی علما اجتهاد سید حسن را تایید کرده‌اند اما همه باید منتظر نظر شورای نگهبان باشیم تا ببینم آنها در مورد اجتهاد سید حسن خمینی چه نظری دارند.

201/201

کد خبر: 570771

وب گردی

وب گردی