سوگند السادات چاوشی_ به گزارش گروه اقتصادی ایسکانیوز، فرار سرمایه عارضه ای روبه رشد در اقتصاد جهانی است که این امر شکاف توسعه ای را تشدید می کند. انتقال سرمایه از کشورهای در حال توسعه به کشورهای توسعه یافته امری غیرعادی تلقی می شود زیرا وجوه نگهداری شده در خارج از کشور باید برای بازپرداخت دیون و حل مشکل بدهی داخل کشور هزینه شود، در بسیاری از کشورهای در حال توسعه فساد اداری مالی و بی ثباتی سیاسی و اقتصادی از انگیزه های مهم فرار سرمایه است.

3.1 تریلیون سرمایه ایرانی در خدمت همه کشورهای جهان جز ایران است که عدم ثبات اقتصادی، ریسک بالای سرمایه گذاری، فقدان ارزش واقعی دارایی های ناشی از تورم،کاهش ارزش پول ملی و نارسایی های سیاست ارزی از دلایل مهم فرار سرمایه در ایران است.

از این روست که دکتر حسین وظیفه دوست، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات تهران با حضور در ایسکانیوز،با بیان اینکه قانون باید از سرمایه گذار حمایت کند نه شخص، می گوید: نقش سرمایه گذار به عنوان قهرمان ملی نسبت به یک ورزشکار در جایگاه بالاتری است، بنابراین تامادامی که از سرمایه گذاران حمایت قانونی صورت نگیرد، بدون شک کشور در حفظ سرمایه گذاران فعلی هم با مشکل مواجه خواهد شد.

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات تهران، تاکید می کند: پول های بلوکه شده ایران در کشورهای اروپایی به منظور خرید 114 هواپیمای ایرباس و قرار داد با گروه خودروسازی پژو هزینه شد، بنابراین اگر منابع مالی بلوکه شده وارد پروسه تولید یا به عبارتی در جریان نقدینگی کشور می شد، بدون شک خروج اقتصاد از رکود بدون رشد نرخ تورم تحقق پیدا می کرد.

او ادامه می دهد: دیپلماسی تجاری و جهانی موید این موضوع است که شما در ارتباطات بلندمدت باید دید استراتژیک داشته باشید و بر مبنای دید استراتژیک امضای قرار داد بین ایران و چین کاملا قابل دفاع است.

در خصوص این موضوع و سایر موضوعات ازجمله راهکارهای خروج از رکود اقتصادی در پسابرجام و تحلیل سفر اخیر تیم اقتصادی دولت به اروپا با دکتر حسین وظیفه دوست، کارشناس اقتصادی، عضو هیئت مدیره صندوق ضمانت سرمایه گذاری تعاون، رئیس انجمن علمی بازاریابی ایران و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات تهران با حضور در خبرگزاری ایسکانیوز گفت و گویی انجام دادیم که ماحصل آن را در ادامه می خوانید:

درحال حاضر رقم فرار سرمایه در ایران بسیار بالا است، در این خصوص چه نظری دارید؟

مادامی که این دیدگاه در جامعه وجود نداشته باشد که نقش سرمایه گذار به عنوان قهرمان ملی نسبت به یک ورزشکار در جایگاه بالاتری است و از سرمایه گذاران حمایت های قانونی صورت نگیرد، بدون شک کشور در حفظ سرمایه گذاران فعلی هم با مشکل مواجه خواهد شد، بنابراین احساس امنیت در رابطه با سرمایه گذاری اولین مؤلفه در جلوگیری از فرار سرمایه و خروج صنایع از رکود اقتصادی است.
تاکنون به جای حمایت های قانونی از سرمایه گذاران فقط حمایت های فردی در قامت رئیس جمهور تا وزیر صورت گرفته که عموما بعد از تغییرات در دولت، هیچ فردی به دنبال اجرای آن تعهدات نبوده است.
علاوه بر ایجاد احساس امنیت در سرمایه گذاران داخلی و خارجی مؤلفه های دیگری هم حائز اهمیت است به طوری که باید حمایت های منطقی از سرمایه گذاران صورت گیرد. منظور از حمایت های منطقی پرداخت پول بلاعوض نیست بلکه باید از سرمایه گذاران حمایت های عملیاتی از طریق سازمان تامین اجتماعی، تخصیص تسهیلات کم بهره بانکی و سازمان امور مالیاتی کشور صورت گیرد به طوری که در راستای حمایت و کمک سرمایه گذاران در تامین نقدینگی و سرمایه مورد نیاز بنگاه های تولیدی باید معافیت های مالیاتی مناسبی برای آنها در نظر گرفته شود.

لازم به ذکر است که ورود سرمایه گذار خارجی برای خروج صنایع از رکود و ایجاد احساس امنیت در سرمایه گذاران فقط مختص به صنایع مادر از جمله بخش مسکن نیست بلکه در تمام صنایع ضرورت دارد.

تنش بین ایران و کشورهای حاشیه خلیج فارس تا چه میزان بر جذب سرمایه گذاران خارجی در پسابرجام اثر می گذارد؟

جذب سرمایه گذار خارجی مستلزم یک سری مؤلفه هاست به طوری که باید بستر و زیر ساخت های مناسب برای این امر فراهم شود تا سرمایه گذاری خارجی تحقق پیدا کند. بحث امنیت بسیار حائز اهمیت است به طوری که باید در فضای اقتصادی کشور امنیت احساس شود، بنابراین در وهله اول باید احساس امنیت در سرمایه گذاران داخلی و خارجی به وجود آید.

تا به امروز بارها اتفاق افتاده است که دولتی برای یک دوره مشخصی بر سرکار آمده و در این بازه زمانی قول ها و وعده و عیدهای متعددی داده است و دراین راستا سرمایه گذارانی هم وارد کشور شده اند، اما متاسفانه در زمان عمل شرایط به گونه ای شده که یا دولت تغییر کرده و یا کشور تحت تاثیر برخی مسائل حاشیه ای از جمله حادثه اخیر حمله به سفارت عربستان قرار گرفته است، اما آنچه که حائز اهمیت است اینکه اگر خواهان جذب سرمایه گذار خارجی هستیم در وهله اول باید قانون از سرمایه گذار حمایت کند نه اشخاص.

تاکنون در بحث مربوط به اصل 5149 قانون اساسی که در خصوص میزان سهامی که سرمایه گذار خارجی و ایرانی باید داشته باشد به صورت شفاف و مشخص اقدامی صورت نگرفته است، بنابراین قبل از اینکه فرد به عنوان مجری قولی به سرمایه گذار دهد باید قانون اساسی این قول را به سرمایه گذاران خارجی و داخلی بدهد.

دولت لازم است در چهار چوب لوایح کارشناسانه و علمی مجلس را متقاعد کند که پشتوانه های مناسبی را برای سرمایه گذاری داخلی و خارجی تصویب کند تا احساس امنیت در سرمایه گذاران ایجاد شود، بنابراین سرمایه گذار علی رغم وجود حاشیه های سیاسی و اقتصادی به دلیل حمایت قانونی همچنان در کشور حضور پیدا خواهد کرد.

با توجه به رکود اقتصادی کشور چرا دریافت تسهیلات بانکی نیازمند به رانت و پارتی است؟

امروزه سرمایه گذاران در خارج از مرزهای کشور برای گرفتن تسهیلات بانکی برای ایجاد اشتغال نیازی به رانت و پارتی ندارند، زیرا رکود و اشتغال دو کلمه مترادف هم هستند به طوری که وقتی رکود بر فضای اقتصادی کشور حاکم باشد یعنی نرخ اشتغال بسیار پایین است. بنابراین به دلیل اینکه بیکاری در جامعه احساس می شود تخصیص تسهیلات کم بهره بانکی به سرمایه گذاران نیازمند به رانت و واسطه در شبکه بانکی نیست، به طوری که سرمایه گذاران نباید به دنبال تسهیلات کم بهره در بین بانک ها باشند بلکه سود تسهیلات بانکی باید به صورت طبیعی پایین باشد.

آیا رکود اقتصادی با اجرای برجام ریشه کن می شود؟

در حال حاضر به ندرت تسهیلات بانکی با بهره 4 درصدی یا حتی 12 درصدی به سرمایه گذاران پرداخت می شود، براساس ارزیابی بازار داخلی اگر هم اکنون شخصی از تسهیلات بانکی 20 درصدی استفاده می کند،بسیار فرد خوش شانسی است. به طورکلی با توجه به شرایط کنونی پرداخت تسهیلات بانکی،خروج کشور از رکود اقتصادی فقط با فرجام رسیدن برجام محقق نخواهد شد. بدون شک اثرات برجام بر فضای اقتصادی کشور بلندمدت است، اما انتظار داشتم که اثرات روانی برجام حداقل در کوتاه مدت مشاهده شود که متاسفانه به دلیل کوتاه مدت بودن اثرات برخی رویدادهای اقتصادی در کشور لغو تحریم ها تا به این لحظه اثر قابل توجهی بر فضای اقتصادی کشور نداشته است.

در حال حاضر در بسیاری از کارخانجات که بخش اعظم فعالیت آنها مربوط به صنعت ساخت و ساز است مانند شرکت های تولیدکننده فولاد، سیمان و گچ رکود شدیدی وجود دارد به طوری که هم اکنون این واحدهای تولیدی به دلیل کمبود نقدینگی نه تنها قادر به جذب نیروی کار ماهر و جوان نیستند بلکه مجبور به اخراج کارگران فعلی خود هم شده اند که این امر علاوه بر تشدید رکود اقتصادی باعث بروز معضلات اجتماعی از جمله بذهکاری شده به طوری که درحال حاضر به دلیل نرخ بالای بیکاری جوانان یک مورد از هر سه مورد ازدواج به طلاق ختم می شود.

در حال حاضر بانک های کشور به دلیل معوقات بانکی با کمبود نقدینگی مواجه هستند به همین جهت برای تخصیص تسهیلات کم بهره توانایی مالی لازم را ندارند،همچنین زمانی بانک ها می توانند تسهیلات کم بهره به متقاضیان وام دهند که نرخ سود سپرده های بانکی متناسب با میزان درآمد بانک ها کاهش پیدا کند. در این خصوص چه نظری دارید؟

تعداد بیشماری بانک در سطح کشور وجود دارد که دولت هیچگونه بدهی به آنها ندارد،اما هم اکنون این بانک ها بر شکسته هستند. موسسات مالی و اعتباری غیرمجاز عامل اصلی افزایش نرخ بهره بانکی هستند. موسسات مالی و اعتباری غیرمجاز در جنگ قیمت ها قرار گرفته اند به طوری که در چهارچوب جنگ قیمت ها تمام افرادی که در کسب و کار یکسانی قرار گرفته اند بدون شک ضرر خواهند کرد، بنابراین جنگ قیمت ها به نفع کل کشور نیست به طوری که این امر باعث افزایش نرخ سود تسهیلات بانکی شده است.
همچنین یکی از معضلات موسسات مالی و اعتباری غیر مجاز، بنگاه داری این موسسات است به طوری که بخش اعظم منابع مالی آنها در صنعت ساخت و ساز هزینه شده است، در حال حاضر اقتصاد کشور در یک دایره و سیکل بسته و غیر قابل خروج قرار گرفته مگر اینکه سرمایه گذار خارجی به منظور تامین سرمایه و نقدینگی وارد فضای اقتصادی کشور شود.

امضای قرارداد بین ایران و اروپا پس از اجرایی شدن برجام را چگونه ارزیابی می کنید؟

مقرر شده که پول های بلوکه شده ایران در دوران پساتحریم آزاد شود، اما تا به امروز رقم اصلی این پول های دپو شده، شفاف و مشخص نشده است به همین دلیل تا مادامی که رقم این پول های بلوکه شده مشخص نباشد نمی توان برای آن برنامه ریزی درست و کارشناسانه ای در جهت تامین نقدینگی بانک های کشور انجام داد.
رقم پول های بلوکه شده ایران بین 30 میلیارد تا 150 میلیارد دلار تخمین زده شده است. به طورحتم برای برنامه ریزی بهتر شاخص های کلان اقتصادی باید رقم اصلی این پول های بلوکه شده شفاف و مشخص شود تا اثر روانی کوتاه مدت پساتحریم را در فضای اقتصادی کشور شاهد باشیم.
همچنین نکته حائز اهمیت دیگر این است که هنوز پولی در راستای آزادسازی منابع مالی بلوکه شده ایران برگردانده نشده اما در سفر اخیر تیم اقتصادی دولت به اروپا بیش از 10 میلیارد دلار قرارداد امضا شده است. یعنی هنوز پروسه آزادسازی منابع ارزی انجام نشده، این میزان پول از کشور خارج شده است.

آیا پول آزاد شده در پسابرجام می تواند اقتصاد ایران را از رکود خارج کند؟

معتقدم پولی به کشور برگردانده نشد به طوری که پول های بلوکه شده ایران در کشورهای اروپایی به منظور خرید 114 هواپیمای ایرباس و قرار داد با گروه خودروسازی پژو هزینه شد، بنابراین اگر منابع مالی بلوکه شده وارد پروسه تولید یا به عبارتی در جریان نقدینگی کشور می شد، بدون شک خروج اقتصاد از رکود بدون رشد نرخ تورم تحقق پیدا می کرد.

به نظر شما مسئولان نباید به خرید هواپیمای ایرباس در جهت نوسازی ناوگان هوایی کشور اقدام می کردند؟

نمی گویم که نباید قراردادی امضا می شد، اما معتقدم زمانی که محدودیت بودجه داریم باید متناسب با نوع نیاز کشور نسبت به تقسیم این بودجه اقدام شود. سرمایه گذاری برای خرید هواپیمای ایرباس در راستای نوسازی ناوگان هوایی کشور منطقی است اما قرار دارد با گروه خودروسازی پژو آن هم برای مدل با تکنولوژی سال 2008 با توجه به عملکرد این شرکت در دوران تحریم به هیچ عنوان منطقی نیست.

تنها سوالی که ایجاد می شود این است که آیا برای امضای قرار داد در صنعت خودرو، عملکرد تمام خودروسازان جهان مورد ارزیابی قرار گرفت یا به عبارتی مسئولان با تمام گروه های خودروسازی دنیا مذاکره کردند و در نهایت پژو را انتخاب نمودند؟

دوران تحریم ایران برای کشور چین بسیار سودده بود به طوری که تحریم ها باعث شد که ایران بازار مناسبی برای صادرات محصولات درجه سه چینی شود، با توجه به رکود اقتصادی کشور چین آیا امضای قرار داد ایران با این کشور درپسابرجام باعث رشد دورقمی اقتصادی ایران می شود؟

چین در شرایطی مورد توجه کشور قرار گرفت که ایران چاره دیگری برای ایجاد روابط اقتصادی نداشت.

برجام اجرایی شد که ایران با کشورهای توسعه یافته اروپایی ارتباط برقرار کند نه مجدد با کشورهای جنوب شرق آسیا، این موضوع را چگونه ارزیابی می کنید؟

ارتباط با کشورهای توسعه یافته اروپایی در دروان پساتحریم برقرار می شود، اما دیپلماسی تجاری و جهانی موید این موضوع است که شما در ارتباطات بلندمدت باید دید استراتژیک داشته باشید و بر مبنای دید استراتژیک این حرکت دولت کاملا قابل دفاع است.

اما اینکه امروز کشور این امکان را دارد که درخصوص ارتباط با کشورهای دارای تکنولوژی برتر ارتباط برقرار کند ولی متمرکز روی یک کشور با یک تکنولوژی خاص شود، این موضوع نیاز به برسی دارد که آیا همه زمینه هایی که امروز پیش رو است مورد بررسی قرار گرفته و کار کارشناسی انجام شده است؟ و اگر شفافیت وجود دارد قابل دفاع است. اما به طور کلی ارتباطات بین المللی در چهارچوب سیاست های استراتژیک یک کشور اتخاذ می شود به طوری که این امکان وجود دارد که ایران مجدد در چند سال آینده توسط کشورهای غربی مورد تحریم قرار گیرد بنابراین ایران نباید هم پیمان های استراتژیک خود را از دست بدهد.

401/401/601