زهرهحاجیان- ایسکانیوز :به نظر شما چه کنیم تا دیگران را قضاوت نکنیم؟"دکتر فرید براتی سده" روانشناس ، مدرس دانشگاه و رییس شورای ملی سالمندان در پاسخ به این سوال و به طور کلی در مورد قضاوت و پیش داوری به ایسکانیوز می گوید.
افرادبا نحوه ارتباط سالم و مؤثر آشنا شوند
گاهی افراد به دلیل ناآگاهی در مورد یک اتفاق و بر اساس تفکرات خود قضاوت می‌کنند که معمولا نتیجه این پیش‌داوری‌ها و قضاوت‌های ناآگاهانه و عجولانه تیره شدن ارتباط بین دو فرد است .
دکتر براتی با بیان این نکته می گوید:« افراد در حالت‌های مختلف رفتارها و احساسات متفاوتی از خود بروز می‌دهند و برای این رفتار خود دلیل و توجیه دارند اما قضاوت‌های عجولانه و بی‌مورد زمانی اتفاق می‌افتد که افراد از هم شناختی ندارند گاهی نیز این نوع قضاوت به دلیل ناآگاهی از وضعیت و شرایط طرف مقابل است ولی بطور کلی قضاوت‌های عجولانه و بی‌مورد بر روابط سالم و تعامل روزمره انسان ها تاثیر منفی می‌گذارد و باعث دلخوری و گاهی حتی بحث و مشاجره می شود که برای جلوگیری از بروز این مشکل باید افرادبا نحوه ارتباط سالم و مؤثر آشنا شوند و راه های بیان صحیح احساسات و افکار را بدانند ،حد الامکان روشن و شفاف صحبت کنند و سعی کنند ازقضاوت‌های عجولانه و بی مورد دوری کنند .»
دکتر براتی با تاکید بر اینکه از قضاوت درروانشناسی با عنوان پیش داوری یاد می شود می گوید:«پیش داوری به این معنی است که ما در مورد یک فرد یا یک گروه نگرش و یا استنباط خاصی داریم و سعی می کنیم این نگرش را در موردشان به کار ببندیم بدون اینکه در مورد زندگی و نوع تفکر و پیشینه آن فرد یا گروه اطلاعات کافی داشته باشیم.»
او که دکترای روانشناسی دارد معتقد است انسان ها دوگروه هستند یک دسته آنهایی که با من یا ما هستند و دسته ای که بی من یا بی ما هستند و معمولا افراد دسته دوم مورد قضاوت و پیش داوری ها قرار می گیرند.
معمولا قضاوت و پیش داوری ها دو بخش دارد بخش اول باور و اعتقادی است که شخص در مورد فرد یا گروهی پیدا می کند و بخش دوم عاطفه و هیجاناتی است که نسبت به فرد یا گروه نشان داده می شود و این رفتار ممکن است به نفرت و یا حتی توهین تبدیل شود.
دکتر براتی با بیان این مطلب می گوید:«در روانشناسی بحثی به نام خطای بنیادی اِسناد وجود دارد که می گوید ما ویژگی های بد و منفی را به شخصیت افراد نسبت می دهیم و در مورد آن قضاوت می کنیم اما اگر از خودمان بپرسند ویژگی ها و خصوصیات منفی خود را به جامعه نسبت می دهیم و مقصر را عوامل بیرونی می دانیم.»
این مدرس دانشگاه تاکید می کند :«قضاوت و پیش داوری یک آسیب شناسی و ناهنجاری فردی است که ریشه هایش می تواند به شرایط اجتماعی، تربیت خانوادگی و حتی شرایط آموزشی بستگی داشته باشد به عنوان مثال دیدگاه بیشتر مردم در مورد برادران افغانی صحیح نیست و تصور می کنند آنها گروهی از خارجیانی هستند که با حضور در کشورما باعث افزایش بیکاری شده وهرنوع جرم و بزه مانند قاچاق و ...را به آنها نسبت می دهند در این موارد اولین سوالی که در ذهن ها به وجود می آید این است که اگر ما هم به خارج برویم آیا در مورد ما هم اینگونه قضاوت خواهند کرد یا نه ؟»
دکتر براتی حوزه آموزش را درکمرنگ تر کردن این ناهنجاری فردی موثرعنوان می کند و می گوید:«در کنار هم قرار گرفتن اشخاص در کنار افرادی که نسبت به آنها نگرشی منفی وجود دارد به از بین رفتن این ناهنجاری فردی کمک می کند به عنوان مثال در زمان " کندی" نگاه اکثریت مردم به سیاه پوستان بد و منفی بود که با اتخاذ تدابیری سیاهان در کنار سفید پوستان در مدارس قرار گرفتند و این نگرش به تدریج اصلاح شد.»
او یکی دیگر از راه های اصلاح این هنجار را کنکاش و بررسی های دقیق رفتاری طرف مقابل می داند ومی گوید:« یکی ازراه هایی که می توان این ناهنجاری را از بین برد این است که در رفتار و کنش طرف مقابل دقت کنیم و رفتارهای گروهی را به فرد نسبت ندهیم به عنوان مثال اگردیدیم که یک نفر از یک گروه و قوم و طایفه ای فرد خوبی است و تحصیلکرده یا خیر و نیکوکار است و یا در شغلش آدم موفقی است او را به دلایل تصویری که از گروه یا قوم او در ذهن ها نقش بسته است مقایسه نکنیم و این را باور کنیم که ممکن است تصورات در مورد یک گروه بد باشد ولی لزوما این شخص بد نیست و این موضوع را تعمیم ندهیم.»
از دکتر براتی می پرسم قضاوت به صورت غریزی و فطری درذهن انسان ها وجود دارد یا یکی از عادت های ماست؟ می گوید:« آدم ها گاهی حدس هایی می زنند ولی قضاوت حکم کردن بر اساس حدسیات انسان هاست عادت های ما از قضاوت های ساده شروع می شود و اگر مراقب نباشیم در مورد مسائل مهم تری نیز دچار این مشکل می شویم باید مراقب باشیم و در موضوعی به ما ربطی ندارد قضاوت نکنیم.«
این روزها قضاوت و پیش داوری ها بیشتر شده و بیم آن می رود که تبدیل به بیماری مهلکی شود و متاسفانه قضاوت کردن در افرادی که فکر می کنند کامل هستند بسیار بیشتر وجود دارد .
105105
