محمد بقایی (ماکان) نویسنده و مترجم حوزه ادبیات و فلسفه در گفتگو با خبرنگار ایسکانیوز درباره بازتاب نوروز در شعر و ادبیات فارسی گفت: سال 94 علاوه بر کتاب «از فردوسی تا شاملو» کتاب دیگری هم منتشر کردم که می تواند پاسخگو باشد و آن کتاب «نگرش های ایرانی» است که در آن نزدیک به 10 فصل از 40 فصل کتاب اختصاص به نوروز دارد. یک فصل از این میان به تاثیر نوروز در ادب فارسی اختصاص دارد. چون نوروز بعد از سده دیرپاترین آیین ایرانی است طبیعتا بر آثار ادبی ایران اعم از نثر و نظم تاثیر گذاشته و کمتر شاعری را می توان در تاریخ زبان فارسی یافت که به نوعی از نوروز سخن نگفته باشد. از فردوسی و سنایی و خیام گرفته تا در دوره معاصر شعرایی مثل بهار و اخوان و شاملو هر یک نوروز را از نگاه خودشان وصف کرده اند یا تحت تاثیر آیین های نوروزی سخن گفته اند.

این محقق در پاسخ به این سوال که چرا در کنار سفره هفت سین، معمولا دیوان حافظ هم هست گفت: سفره هفت سین یک نمونه است. ولی موضوع این جا است که حافظ در بسیاری از مراسم و آیین های ایرانی حضور دارد. حافظ در شب یلدا هست و حتی باب شده است که در سفره عقد هم حافظ و هم شاهنامه حضور دارند. از این قضیه باید نتیجه گرفت که اشعار حافظ با روح ایرانی خیلی همخوانی دارد و همین سبب شده که دیوان او در بسیاری از آیین ها چه آیین های سنتی و چه آیین های ملی حضور داشته باشد و حتی در کنار کتاب آسمانی آن را قرار بدهند که این خود حکایت از والایی و تقدسی دارد که ایرانیان برای این کتاب قائلند.

بقایی ادامه داد: این موضوع تا جایی است که رسم است وقتی از دیوان حافظ فالی می گیرند آن را مثل کلام الله اگر نبوسند حداقل بر چشم می گذارند و همه این ها مبین تاثیر عظیمی است که اشعار حافظ بر جامعه ایرانی گذاشته است و درواقع حافظ را باید یکی از عوامل هویت ساز ایرانی دانست که مثل آیین های نوروزی و دیگر آیین های ملی عامل مهمی در پیوند اقوام ایرانی به یکدیگر شده است.

مترجم آثار «هرمان هسه» درخصوص وضعیت وضعیت نشر کتاب در سال 94 نیز گفت: برای بررسی مساله ای به نام کتاب و کتابخوانی در کشور لازم است که آن را در پیوند با دیگر مسایل کشور مورد توجه قرار دهیم. به این معنا که این موضوع را باید مانند حلقه ای در سلسله دیگر امور کشور دانست . یعنی نمی توان آن را به طور انتزاعی مورد تجزیه و تحلیل قرار داد و نتیجه مطلوب را به دست آورد.

وی ادامه داد: حقیقت این است که بسیاری از مسایل نه تنها در حوزه فرهنگ بلکه در زمینه نشر اعم از مطبوعات و کتاب تفسیر بسیار داشته اند. تا آنجا که تیراژ یا شمارگان کتاب به کمترین میزان در تاریخ نشر کشور یعنی کمتر از 500 نسخه رسید. از این رو سال 94 را باید یک دوره کاملا متفاوت با دیگر سال ها دانست که ناشی از تاثیرات نامطلوبی است که از سال های پیش در حوزه فرهنگ به خصوص حوزه کتاب و کتاب خوانی اتفاق افتاد .ممیزی های شداد و قلاد و همچنین مشکلات اقتصادی جامعه به خصوص در میان اهل فرهنگ، سبب چنین افتی در کار کتاب شده است. نتیجه این که سال 94 برای اهل قلم به هیچ روی سال مطلوبی نبوده و ای بسا که بسیاری از آثار ارزنده و در دست چاپ به همین علت نشر آنها متوقف شد.

بقایی گفت: به طوری که برخی از دوستان و مولفان نویسنده اظهار داشته اند, قالب ناشران از پذیرفتن آثار جدید و چاپ آنها به دلیل مشکلات مالی سر باز زده اند و در نتیجه دست و دل اهل قلم به پدید آوردن آثار تازه نبود.

این نویسنده و پژوهشگر درباره کتاب «حافظ ، روح ایرانی» خود نیز که قرار است امسال منتشر شود گفت: کتابی است که فقط به اندیشه های ایرانی حافظ می پردازد و به خلاف آنچه که در مورد حافظ تا کنون سختن گفته شده در این کتاب نشان داده می شود که حافظ تعلقات ایرانی اش بسیار زیاد بوده و شواهد و نمونه هایش هم از خود دیوان حافظ اخذ شده است. کتاب نزدیک به 250 صفحه است که برای نمایشگاه سال آینده در اردیبهشت ماه منتشر خواهد شد.

502502