تب اهدا یا فروش پلاسمای خون در جنوب شهر بالا گرفته و جوانان برای گرفتن مبلغ ناچیزی خود را به مراکز پلاسمای خون می‌رسانند.
داستان تمایل جوانان به اهدا پلاسمای خون از همان ایستادن های سر خیابان شروع شد و مهدی (جوان 25 ساله بیکاری که تازه از کارگاه رویه کوبی اخراج شده ) خبر راه اندازی مرکز پلاسمای خون را اعلام کرد هر چند مهدی این خبر را پیش پا افتاده می‌دانست اما این خبرنه چندان جدی باعث شد که جوانان به این فکر کنند که می‌شود با اهدای پلاسمای خون هم مبلغی دریافت کرد و البته خدمتی انسان دوستانه ارائه داد.
شايد بسياري از شهروندانی که در مناظق جنوبی شهر زندگی می‌کنند از وجود مركز پلاسمای خون در یافت آباد بي‌خبر باشند و ندانند كه در همسايگي‌شان ساختمانی وجود دارد كه در آن مي‌توانند با اهداي بخشي از خون خود داروي درد بسياري از بيماران را تأمين كنند و شرایط براي انجام يك عمل انساندوستانه فراهم شده است.
حمید فتاحی جامعه شناس با بیان اینکه تصمیم به اهدا یا بهتر بگوییم فروش پلاسمای خون در وهله اول شبیه به شوخی است می‌گوید: « فقط کافی است خبری در محلاتی که ساکنانش از نظرمالی در گروه ضعیف قرار دارند بپیچد و تب انجام دادن کاری بالا برود. اهدای پلاسمای خون هم یکی از این موارد است که تب آن مدتی است در شهر و مخصوصا درمناطق جنوبی شهر بالا گرفته است.»
دكتر «بهنام كاوياني وحيد» رئيس این مركز در گفت و گو با ایسکانیوز می‌گوید: «از سال 1353 جمع آوری پلاسما در تهران به روش پلاسما فرزیس (جداسازی پلاسما از خون) شروع شد. مرکز اهدای پلاسما کشور در سال 1387 احداث و پس از تجهیز شدن در بهمن ماه 1388 رسما افتتاح شد. رسالت کار این مرکز دریافت پلاسمای سالم از اهداکنندگان سالم برای تهیه دارو برای بیماران نیازمند از قبیل نوزادان نارس، بیماران هموفیلی و سرطانی است. این عمل با اهدای خون تفاوت بسیاری دارد و تفاوت کار این مرکز نیز با مراکز انتقال خون در تهیه پلاسمایی با کیفیت بالا به روش مکانیزه دستگاهی است.»
دکتر کاویانی در پاسخ به این پرسش که چرا چنین مرکزی در منطقه یافت آباد راه اندازی شده می‌گوید: «مرکز اهدای پلاسمایی که در منطقه 18 قرار دارد یکی از مجهزترین مراکز است. این مرکز شبیه یک زیردریایی است که تنها پریسکوپ آن بالای سطح آب است و دیده می‌شود. با توجه به جمعیت متراکم و بافت مذهبی در این مناطق به خودی خود تمایل بالا برای خدمت‌رسانی به هموطنان و حس همدردی و کمک به همنوع بیشتر است به همین دلیل یکی از این مراکز در این منطقه ایجاد شده است.»
انگیزه ای بالاتر از حس نوعدوستی
اما جوانان یافت آبادی در کنار انجام این کار انساندوستانه انگیزه ای دیگر هم دارند .
حسین که در محله به نام حسین طلا معروف است می‌گوید: « معمولا وقتی با دوستان دورهم جمع می‌شویم از درس و مشق و شرایط سخت جامعه و بیکاری حرف می‌زنیم اما وقتی که بی‌پولی شرایط زندگی‌مان را سخت‌ترمی‌کند شنیدن خبرهایی که همراه با مبلغی پول باشد برایمان جالب‌تر است و سریع به سمت آن کشیده می‌شویم.»
حسین که به دلیل نداشتن امکان مالی نتوانسته در دانشگاه ثبت نام و ادامه تحصیل دهد می‌گوید: «وقتی که خانواده سرپرست خود را از دست می‌دهد شرایط جوانانی که در خانواده زندگی می‌کنند سخت و بغرنج می‌شود و من به دلیل اینکه بتوانم هزینه زندگی مادر و تحصیل خواهرم را تامین کنم مجبور شدم از علاقه خودم به تحصیل صرف نظر کنم و به دنبال کار بروم تا همین دیروز هم سر کار می‌رفتم اما به دلیل کسادی کار کارگاه رویه کوبی مبل من و دو کارگر دیگر اخراج شدیم.»
او در مورد اهدای پلاسمای خون می‌گوید :«وقتی که دوستم مهدی گفت که مرکزی در یافت آباد دایر شده اول به شوخی گرفتیم اما زمانی که شنیدیم برای بار اول 20 تومان و برای اهدای دوم 35 و برای بار سوم 50 هزار تومان هزینه می‌دهند کنجکاو شدم و دیدم کفاف حداقل هزینه یک روز خانواده‌ام را می‌دهد.»
میلاد هم که مشکل مالی حادی ندارد می‌گوید: «هم فال است هم تماشا. می‌رویم خون می‌دهیم، هم بیماری را از مرگ را نجات می‌دهیم و هم پولی دریافت می‌کنیم. هم دورهم هستیم و می‌خندیم!»
پلاسما چگونه جمع آوری می‌شود؟
اهدای پلاسما مانند اهدای خون است. یک سر سوزن وارد رگ بازوی اهداکننده می‌شود و خون از طریق آن و لوله استریل یک بار مصرف وارد محفظه‌ای می‌شود که در آن خون اهداکننده بسته به نوع دستگاه سانتریفیوژ یا فیلتر می‌شود. در نتیجه اجزای سلولی خون و پلاسما از هم جدا شده و سلول‌های خونی از طریق همان سوزن به اهداکننده برگشت داده می‌شود و پلاسما در ظرف مخصوص جمع‌آوری می‌شود که این فرآیند، پلاسما فرزیس نام دارد.
چه کسانی می توانند پلاسمای خون اهدا کنند؟
كساني كه مي‌خواهند پلاسمای خون خود را بدهند بايد شرايط عمومي و اختصاصي اهدا را داشته باشند.
دکتر کاویانی با بیان این مطلب می‌گوید: «داشتن سن 18 تا 60 سال، فاصله زماني حداقل 2 ماه از اهداي قبلي، حداكثر اهدا از 4 بار در سال براي آقايان و 3 بار در سال براي خانم‌ها، مصرف مواد غذايي حداقل 4 تا 6 ساعت قبل و برخورداري از حداقل 50 كيلو وزن از شرايط عمومي اهداي پلاسمای خون است. شرايط اختصاصي هم از طريق معاينه و مصاحبه توسط پزشك تعيين مي‌شود كه شامل كنترل نبض، فشارخون، درجه حرارت بدن و ساير معاينات ضروري است. علاوه بر اين هنگام ثبت‌نام آزمايش‌هاي چون ايدز، هپاتيت و ديگر بيماري‌هاي خوني از بيمار گرفته مي‌شود تا سلامت خون او تأييد شود. همراه داشتن كارت ملي يا كارت شناسايي معتبر نيز براي اهداي خون ضروري است. در این مرکز وسايل خون‌گيري يك بار مصرف و كاملاً استرليزه است.»
در سال چند بار می‌توان پلاسما اهدا کرد؟
هر فرد سالم میتواند در طول سال 24 بار پلاسمای خونش را برای تأمین نیاز بیماران هموفیلی که تعدادشان در کشور ما هر روز بیشتر می‌شود اهدا کند.
دکتر کاویانی در پاسخ به این سوال که مراجعه کنندگان در چه رده سنی هستند می‌گوید: «بیشتر اهداکنندگان در رده سنی 25-35 سال هستند و با توجه به سیر افزایشی مراجعه اهداکنندگان میزان پلاسمای دریافتی متغیر است و به طور متوسط سالانه 20 هزار لیتر جمع‌آوری می‌شود ولی در مقایسه با نیاز کشور بسیار کم است.»
به گفته کاویانی آمار مراجعهکنندگان به مرکز دارو پلاسما در سال 1389، حدودا 23000 نفر بوده و این آمار در سال 1390افزایش 40 درصدی و در سال1391 نسبت به سال1389، افزایش 60 درصدی داشته و تا پایان سال 92 به 65 درصد رسیده است.
زهره حاجیان – سرویس اجتماعی
