به گزارش ایسکانیوز و به نقل از شهروند، در آن سال‌ها، سیدحسین موسوی، استاد گروه شیمی دانشگاه شیراز با اشاره به این‌که بارش باران‌های اسیدی ناشی از افزایش مواد آلاینده اطراف تخت جمشید، این اثر تاریخی جهانی را در معرض تخریب و نابودی قرار داده، گفته بود: «با ریزش باران‌های اسیدی مقاومت سنگ‌های این اثر ارزشمند فروکش کرده و درحال ریزش و نابودی است.» این نگرانی در این سال‌ها همواره با تخت جمشید و دوستداران میراث کهن ایران زمین، همراه بوده و تنها در حد نگرانی هم باقی مانده است.
به گزارش ایرنا، در تعریف علمی، باران‌های اسیدی بخارهای حاوی اسیدی هستند که عمدتا از کارخانه‌ها و دیگر منابعی که ایجاد بخار می‌کنند به هوا می‌روند و پراکنده می‌شوند و بعدها با جریان باد، گرد و خاک، باران یا قطرات شبنم فرود می‌آیند. تخریب باران اسیدی که درواقع نشستن رطوبت هوا بر زمین و تأسیسات است، خزنده و آرام است و در کوتاه‌مدت آثار آن را نمی‌بینیم بلکه آثار این تخریب زمانی مشخص می‌شود که به شکل وسیع شاهد یک آسیب جدی باشیم.
عضو هیأت علمی گروه شیمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت در این‌باره می‌گوید: «گازهایی هستند که قابلیت ترکیب با آب را دارند و در صورت ترکیب، اسید تولید می‌کنند و به دلیل حامل اسید بودن در صورت تماس با اشیا ماهیت باران‌های اسیدی را به خود می‌گیرند و بخار کارخانه‌های موجود در نزدیکی مجموعه تخت جمشید از این نوع گازها هستند.»
احد زارع توضیح می‌دهد که «منطقه تخت جمشید و عوامل بروز باران‌های اسیدی در این مجموعه از چند بعد ازجمله کشاورزی بودن شهرستان مرودشت، وجود خودروها و آلاینده‌های شهری و سوخت فسیلی و وجود کارخانه‌های صنعتی همچون پتروشیمی قابل بررسی است و همه این عوامل روی میراث جهانی تخت جمشید تاثیرگذار است. متاسفانه میزان واقعی آلودگی آلاینده‌های کارخانه‌ها در کشور ما براساس واقعیت اعلام نمی‌شود و ما در بخش‌های زیست‌محیطی و نگهداری از آثار تاریخی و فرهنگی با استانداردهای جهانی فاصله داریم.»
او ادامه می‌دهد: «بحث اسیدی بودن فقط به باران اختصاص ندارد و باید توجه داشت که در شهرستان مرودشت رطوبت هوا بسیار بالاست و این گازها اگر به سنگ‌ها برخورد کند و با شبنم صبحگاهی آمیخته شود، اسید تولید می‌شود و نیازی به باران نیست. قطرات شبنم و رطوبت هوا هنگامی که در منافذ سنگ‌ها نفوذ پیدا می‌کند، موجب سایش تدریجی می‌شود و سنگ‌ها را از بین می‌برد، زیرا سنگ‌های تخت جمشید دارای کربنات کلسیم بسیار زیاد است و این نوع سنگ‌ها به راحتی در برابر اسید و آب آسیب‌پذیر است.»
زارع با اشاره به این‌که باید مطالعات جامع و کاملی از جنبه‌های مختلف برای جلوگیری از تخریب و فرسایش میراث جهانی تخت جمشید انجام شود، می‌گوید: «راهکار اولیه حفاظت از مجموعه تخت جمشید، نظارت و مدیریت درست روی آلاینده‌های نزدیک به این مجموعه است.»
منشأ این گونه باران‌ها در تخت جمشید طبیعی نیست
«منشأ این‌گونه باران‌ها در تخت جمشید طبیعی نیست و طبق مطالعات و پژوهش‌های انجام شده می‌توان گفت این باران‌های اسیدی به سبب وجود کارخانه‌های پتروشیمی و صنعتی و کودهای شیمیایی در دشت نزدیک مجموعه تخت جمشید شکل می‌گیرد.»
این را رئیس گروه زمین‌شناسی دانشگاه شیراز می‌گوید. عزت‌الله رییسی ادامه می‌دهد: «باران‌های اسیدی، بخارهای حاوی اسیدی هستند که از کارخانه‌های صنعتی نزدیک به مجموعه تخت جمشید به‌ویژه کارخانه پتروشیمی متصاعد و در هوا پراکنده می‌شوند. این بخارها با جریان باد یا بارندگی به سمت تخت جمشید حرکت می‌کنند یا به صورت قطرات شبنم صبحگاهی روی تخت جمشید اثر می‌گذارند.»
نبود پژوهش علمی درباره مجموعه جهانی تخت جمشید
این استاد زمین‌شناسی دانشگاه شیراز با اشاره به این‌که تاکنون پژوهش علمی روی میزان اسیدی بودن بخارها، باران‌های اسیدی و تاثیرگذاری آنها در تخت جمشید صورت نگرفته است، توضیح می‌دهد: «ضروری است که در گام نخست مطالعاتی گسترده و جامع در این زمینه انجام شود.»
تهدید تخت جمشید با بحرانی فراتر از باران اسیدی
تخت جمشید را بحرانی بزرگتر از باران اسیدی تهدید می‌کند. تهدیدی به نام ترکیبات شیمیایی ناشی از پالایشگاه و پتروشیمی که در منطقه فعالیت می‌کند. مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید با این توضیح می‌گوید: «باران‌های اسیدی به باران‌هایی گفته می‌شود که به دلیل آلودگی هوا و ترکیب با عوامل شیمیایی و مواد اسیدی موجود در هوا ایجاد می‌شود و عوامل شیمیایی ناشی از پالایشگاه و پتروشیمی موجود در این منطقه، مهم‌ترین علل اصلی ایجاد باران‌های اسیدی در مجموعه جهانی تخت جمشید است.»
مسعود رضایی منفرد ادامه می‌دهد که «اگرچه میزان آسیب‌پذیری مجموعه جهانی تخت جمشید بر اثر باران‌های اسیدی بر کسی پوشیده نیست اما درصد آسیب ناشی از این پدیده نسبت به سایر آسیب‌هایی که این مجموعه را تهدید می‌کند، کمتر است. میزان آسیب و فرسایش ناشی از پدیده باران‌های اسیدی در مقایسه با آسیب‌های دیگر که به این مجموعه وارد می‌شود ازجمله آسیب‌های انسانی، برف و باران، آب‌های سطحی و... قابل توجه نیست و باران اسیدی چندان مجموعه تخت جمشید را در معرض فرسایش جدی و بحران قرار نداده است.»
او یادآوری می‌کند: «میزان تخریب و فرسایش ناشی از باران‌های اسیدی در ماه‌هایی از سال مانند تیر به‌دلیل آتش زدن کاه و کلش در مزارع کشاورزی در نزدیکی تخت جمشید بالاست.»
رضایی منفرد توضیح می‌دهد: «در پژوهش کاوشگران ایرانی و ایتالیایی بیش از ١٥٠ نوع آزمایش مرتبط با باران‌های اسیدی انجام و براساس نتایج حاصل از این پژوهش درصد آسیب‌ها، تخریب و فرسایش ناشی از این پدیده در مجموعه جهانی تخت جمشید بین پنج تا ١٠درصد مشخص شد.»
او یادآوری می‌کند که: «بارش باران‌های اسیدی و خسارت‌های ناشی از آن در مجموعه جهانی تخت جمشید را انکار نمی‌کنیم اما با توجه به آزمایش‌های انجام شده و مستندات موجود، زیان‌های ناشی از این پدیده نسبت به خسارت‌های دیگر در تخت جمشید آمار بسیار اندکی دارد.»
20103
