زهره حاجیان- ایسکانیوز: نشست دفاع مقدس و تجربه زیسته زنان توسط مؤسسه مطالعات و تحقیقات زنان و با مشارکت معاونت امور زنان و خانواده ریاست‌جمهوری، پژوهشگاه علوم انسانی و مؤسسه استمرار امید، در محل مؤسسه مطالعات و تحقیقات زنان برگزار شد.
بدون شک نقشی که زنان در جنگ داشتند را نمی توان انکار کرد اما با دیدن زنانی که در مناطق جنگی و شهرهای جنوبی و غربی کشور زندگی می کردند و در همان بحبوحه مجروح شده اند این سوال پیش می آید که چرا بعد از 36 سال مشکلاتشان دیده نمی شود و همچنان بر آنها ستم می‌رود؟ و سوال مهمتر اینکه فراکسیون زنان برای 4000 زنی که حتی در بنیاد شهید پرونده ای ندارند و از زخم های ناشی از بمب های شیمیایی رنج می کشند چه کرده است ؟مسئول نظارت بر این جانبازان کیست؟
در جنگ 6 هزار و 495 زن به شهادت رسیدند
در این نشست، عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی گفت: مردم در پیروزی جنگ نقش اساسی داشتند و توانستند دشمنی که با هدف حذف جمهوری اسلامی از روی نقشه حمله کرده بود را عقب برانند و توطئه هایشان را خنثی کنند اما حالا باید حضور زنان در پشت جبهه‌ها و حمایت‌ها و از خودگذشتگی آنها بازخوانی شود.
اشرف بروجردی با اشاره به اینکه زنان نقش مهمی در اعزام همسران، پدران، برادران و پسران خود به جنگ داشتند گفت:زنان در جنگ ایثار و فداکاری زیادی انجام دادند و در کشور ما 6 هزار و 495 زن به شهادت رسیدند و تعدادی هم به اسارت دشمن درآمدند که البته همگی آزاد شدند. اما حتی یک کوچه به نام یک زن شهیده نام‌گذاری نشده و تصمیم‌گیران باید بدانند نقش مردان در کنار زنان معنادار بوده است و مردان بدون همراهی زنان نمی‌توانستند فعالیت کنند. متأسفانه بعد از 37 سال هنوز باید بجنگیم تا مسئولان بپذیرند برای پیشرفت و اعتلای جمهوری اسلامی زنان باید نه تنها در تصمیم‌سازی‌ها بلکه در تصمیم‌گیری‌ها مشارکت داشته باشند.
سپیده‌دمی که بوی لیمو می‌داد
تماشای مستندی پس از 36سالی که از جنگ تحمیلی می گذرد در کنار جالب بودن بسیار دردناک بود و بیشتر شرکت کنندگان در مراسم را تحت تاثیر قرار داد و دردی که زنان سردشتی از عوارض ناشی از بمب های شیمیایی تحمل می کردند بیشتر تماشاگران را به گریه واداشت .
فیلم مستند «سپیده‌دمی که بوی لیمو می‌داد» به کارگردانی آزاده بی‌زارگیتی روایت واقعی و تلخی ازبمباران شیمیایی سردشت و زندگی 5 زن جانباز بود.
هنوز جنگ در خانه های مردم و زنان سردشتی تمام نشده است
پس از پایان نمایش فیلم پنل اول با حضور آزاده بی‌زارگیتی؛ کارگردان فیلم، پروین کریمی‌واحد ؛ جانباز 70 درصد بمباران شیمیایی سردشت، نرگس کریمی و عثمان مزین؛ وکیل جانبازان شیمیایی سردشت برگزار شد.
در این میزگرد نرگس کریمی به کارنامه آزاده بی زار گیتی اشاره کرد و گفت : او با تولید فیلم های اثرگذار توجه محافل هنری داخلی و خارجی را جلب کرده و در این مستند نشان می دهد علیرغم گذشت 30 سال از پایان جنگ هنوز جنگ در خانه های مردم و زنان سردشتی تمام نشده و هر روز برای مردان و زنان سردشت خاطرات تلخ جنگ زنده می شود.
کریمی که از فعالان حقوق زنان است گفت: امروزه مفهوم صلح تغییر کرده و باید صلح واقعی که حاکی از آرامش ذهن و جسم است برای همه انسان ها محقق شود.
در این میزگرد آزاده بی زارگیتی کارگردان فیلم به نحوه آشنایی با فاجعه سردشت اشاره کرد و از بی توجهی به قربانیان جنگ انتقاد کرد و گفت: من به عنوان کارگردان وظیفه خود در به تصویر کشیدن بخشی از رنج های این مردم را انجام دادم و اکنون نوبت مسئولان است که به این مردم کمک کنند.
از ما که گذشت به جوانانی که در روز بمباران شیمیایی به دنیا آمدند کمک کنید
پروین کریمی واحد جانباز 70 درصد شیمیایی سردشتی به فراموش شدن مردم شیمیایی شده سردشت اشاره کرد و گفت: من جانباز 70 درصد بمباران سردشت هستم و در این حادثه 11 نفر از اعضای خانواده من شهید شدند و تنها من و دو برادرم زنده ماندیم. من از همه مردم و به ویژه از زنان می‌خواهم به مردم فراموش‌شده سردشت توجه داشته باشند. اکثر زنانی که در آن بمباران جانباز شدند، بدون پرونده و فراموش‌شده هستند.از همه مردم و مسئولان درخواست می کنم به مردم سردشت و جانبازان شیمیایی آنجا توجه کنند چرا که سردشت فاقد پزشک متخصص قربانیان شیمیایی و کلینیک مجهز است.
کریمی واحد گفت: من وقتی در سردشت هستم و تب و لرز می‌کنم و حالم بد می‌شود متخصصی در آنجا وجود ندارد که برایم دارو بنویسد چون دکترهای آنجا دانشجویانی هستند که طرح‌شان را می‌گذرانند و نمی‌توانند داروهای مخصوص ما را تجویز کنند.
این جانباز شیمیایی ادامه داد: زنان جانباز مجبور هستند به شوهر و بچه‌های خود رسیدگی کنند و توقعات زیادی از آنها وجود دارد؛ درحالی‌که توان جسمی لازم را ندارند. من دو پسر دارم که بارها به من گفته‌اند تو نباید ما را به دنیا می‌آوردی چون همیشه مریض هستم. از ما گذشت اما شما به کسانی کمک کنید که آن روزها به دنیا آمدند و الان جوان هستند و نیاز به کمک زیادی دارند.
هنوز تعداد زیادی از جانبازان سردشت تعیین درصد جانبازی نشده اند
عثمان مزین وکیل دادگستری با اشاره به مقررات بین المللی حاکم در زمان جنگ ایران و عراق که کاربرد سلاح های شیمیایی را منع کرده بود به شرح روند حقوقی شکایت انجمن دفاع از حقوق مصدومین شیمیایی سردشت پرداخت و گفت :فرانس فان راد تبعه هلندی در دادگاه جزایی لاهه هلند به اتهام فروش مواد اولیه تولید سلاح های شیمیایی به حکومت عراق محاکمه می شد بنا به اعلام وی این تبعه هلندی برای تهیه و انتقال این سلاح ها 9 شرکت صوری تاسیس و پس از حمل آنها به ایتالیا از طریق اردن و ترکیه به عراق منتقل کرده که طبق مستندات ابرازی و اظهارات شرکای فان راد در دادگاه، حدود یک هزار و صد تن TDJ توسط وی از سال 1984 الی 1988 در اختیارحکومت عراق قرار گرفت و مکاتبات وی با حکومت وقت عراق در آن دادگاه ارائه شده اند.
مزین با اشاره به اینکه پس از گذشت 36 سال از جنگ تحمیلی تعداد زیادی از زنان و مردان شیمیایی زده سردشت هنوز مورد شناسایی و تعیین درصد جانبازی قرار نگرفته اند خواستار اجرای قوانین مصوب مجلس در این زمینه و ضرورت شکایت از دولت ها و شرکت های بانی این فاجعه و پایان بخشیدن به تبعیض موجود در مورد قربانیان جنگ که غیرنظامی بوده و هیچ ارگانی خود را در قبال آنان پاسخگو نمی داند شد.
تبعیض بین زنان و مردان جانباز تنها گوشه‌ای از مشکلات زنان است
پس از پایان میزگرد اول دکتر الهه کولایی استاد دانشگاه تهران با اشاره به اینکه در مورد اثرات جنگ بیشتر به امور تبلیغی توجه شده و جنگ از نظر علمی مورد بررسی قرار نگرفته گفت : جنگ در همه جوامع از اثرگذارترین پدیده‌هاست که آثار آن در ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی در حوزه زنان قابل بررسی است .
کولایی به مقاله‌ای که در زمینه زنان و جنگ نوشته اشاره کرد و گفت: من مقاله‌ای در این رابطه نوشته بودم که در مجله توسعه و سیاست به چاپ رسید اما مایل بودم فراتر از نگاه تبلیغاتی، مطالعه‌ای علمی درباره تأثیر جنگ بر نقش‌های اجتماعی زنان و نقش زنان در جنگ داشته باشم زیرا در این زمینه به لحاظ علمی بسیار کمبود داریم.
کولایی گفت: مهاجرت و حضور مردان در جنگ پیامدهای اجتماعی و اقتصادی وسیعی به همراه داشت که به تسهیل و تسریع حضور اجتماعی زنان بسیار کمک کرد.
او که نماینده سابق مجلس است با اشاره به وظیفه مراکز قانون گذاری و کمیسیون زنان مجلس خواستار پایان بخشیدن به تبعیض ناروای موجود در مورد زنان جنگ زده و زنان سر دشتی شد و گفت : مردم سردشت سال هاست که با این آلام زندگی می کنند که بدون شک تخصیص بودجه و امکانات مورد نیاز آنان باعث کمتر شدن دردهایشان خواهد شد.
کولایی گفت: در دوران انقلاب مراجعی بودند که می‌گفتند زنان حق حضور در تظاهرات را ندارند و حتی نباید صدای زنان شنیده شود که امام خمینی (ره) با این نظر مخالف بودند و در این شرایط جنگی بر ما تحمیل شد و نشان داد که زنان چه نقش موثری در جنگ داشتند و باعث شد زنان نقش‌های اجتماعی خود را تجربه کنند.
این استاد دانشگاه تاکید کرد: متاسفانه معمولا نقشی که زنان در جنگ داشتند فراموش شده و هنوز هم مورد ستم واقع می شوند و تبعیض بین زنان و مردان جانباز تنها گوشه‌ای از مشکلات زنان است و انتظار می رود فراکسیون زنان در این حوزه فعال باشد و نظارت کند.
خاطرات تلخ همسران جانبازان و قربانیان جنگ
در پنل دوم خانم ها نورسی، رسولی، اکرم مصوری منش، راضیه سرلک و گلرخ آذرمی که زنان قربانی جنگ بوده و در عرصه های مختلف علمی، فرهنگی و تولیدی موفقیت هایی را کسب کرده بودند به بیان تجربیات و خاطرات خود پرداختند.
آنچه واضح است اینکه آمار زنان جانباز شناسایی‌شده در سردشت بسیار کمتر از مردان است؛ درحالی‌که شمار آنها بیشتر است و بعد از گذشت 36 سال از جنگ تحمیلی هنوز 4000 نفر از زنان جانباز شیمیایی در بنیاد شهید پرونده ندارند و تعیین جانبازی نشده اند و با دردهای ناشی از عوارش بمباران های شیمیایی عراق دست و پنجه نرم می کنند و سخت تر از تحمل دردهایشان باید از خودشان، شوهر و فرزند جانبازشان پذیرایی و مراقبت کنند.
105105
