تعزیه، هنری با ویژگی های تئاتر مدرن

بسیاری از نامداران هنر نمایش، مانند پیتر بروک به عجیب و خاص بودن عظمت تعزیه اعتراف کرده اند. هنری که با وجود گذشت چند قرن از تولدش ویژگی های فراوانی از تئاتر مدرن را با خود به همراه دارد.

به گزارش ایسکانیوز، تعزیه، شکل مذهبی نمایش در ایران است که واقعه مصائب و شهادت امام حسین (ع) در روز عاشورا در صحرای کربلا را به اجرا می گذارد. این آئین اسطوره ای و نمایشی، مراسمی است گروهی که ویژگی این مراسم شرکت همگان در آن است، هنر و مراسم زمان ویژه خود را دارد؛ مفهومی اسطوره ای که با تداوم و روز شمار زمان تقویمی متفاوت است.پس تعزیه رهگذری است که در آن باورهای ذهنی و حوادث گذشته نزد همگان به حال تبدیل می شود، اسطوره پدیدار می شود و این اتفاق چنان می افتد که همگان در روز عاشورا، در آن زمان متوقف می شوند. تقویم روزمره دیگر مفهومی ندارد، بلکه عاشورا زمان این رویداد و کربلا مکان این رخداد برای حاضران است. پس مراسم تعزیه مفهومی است گروهی و در شکل هنری زمان خاص خود را دارد.

در اروپا، پاسیونهای مذهبی در مراسم عید پاک، زمان ویژه خود را داراست و همچنین در یونان قدیم مراسم دیونیزوس بزرگ در انتهای ماه مارس برگزار می شد که در سه روز مشخص، سه شاعر، سه تراژدی را به نمایش می گذاشتند. پس هر اثر هنری با شکوه و شگرف زمان منحصر بفرد خود را دارد.
جایگاه تماشاچی
شرکت تماشاچی در بازی تعزیه و تبدیل بازیگر به تماشاچی و تماشاچی به بازیگر یکی از مهمترین ویژگی های نمایش تعزیه است. تماشاچیان در حرکاتی مانند نوحه خوانی، سینه زنی و صلوات فرستادن بازیگران را همراهی نموده و همچنین شرکت فعال آنها در گرداندن تابوت، همکاری در ساخت صحنه، همیاری برای تدارک مجالس تعزیه قابل مشاهده است، یعنی لحظاتی تماشاچی به بازیگر بدل شده و در لحظات دیگری بازیگر به تماشاچی تبدیل می شود. فراموش نکنیم که در اروپا خصوصیت آشکار تئاتر آوانگارد و پیشرو، مشارکت فعال تماشاگر در اجرای نمایش است که باعث بقای تئاتر پیشرو می باشد.
حداقل گرایی یا مینی مالیزم
یکی دیگر از ویژگی های نمایش تعزیه، مینی مالیزم و حداقل گرایی است. به عنوان مثال دکور نمایش تعزیه بسیار مختصر، طراحی صحنه کاملاً فقیرانه، شکل و نوع لباسهای بازیگران ساده می باشد و در مجموع فضا و شکل اجرا بسیار مینی مالیستی و خلاصه نگارانه است.
فراموش نکنیم که تئاتر پیشرو اروپا در 50 سال اخیر به سمت تئاتر ساده، فقیر و بی چیز حرکت کرده و در حال دیگرگونی بوده است و مینی مالیزم ویژگی آشکار تئاتر آوانگارد است.
بازیگران تعزیه غیرحرفه ای هستند
بازیگران تعزیه آماتور و غیر حرفه ای هستند و نوع بازیها در این نمایش همراه با فاصله گذاری است. شبیه خوان یک بازیگر روایتگر است و با نقش خود فاصله و مرز دارد. پس نیاز به یافتن روان نقش ندارد. زیرا شخصیت اصلی خود را به نفع یک شخصیت خیالی از بین نمی برد.
اولیاء خوانان خود را در حد و اندازه شخصیتهای اسطوره ای و آرمانی نمی دانند و بدین سبب از نقش فاصله گرفته و اشقیاء خوانان نباید خود را در پلید ترین و شرورترین شخصیتها بیابند و بدین جهت از نقش فاصله می گیرند و نمایش را روایت می کنند و همه گروههای بازیگران، اولیاء خوانان، اشقیاء خوانان و نسخه خوانان بر نمایشی بودن اجرا از طریق انجام حرکات و اعمال تصنعی و اغراق آمیز و همچنین نوع بازی غیر واقعی و نمادین تأکید دارند.
فراموش نکنیم که در تئاتر یونان باستان و پاسیونهای مذهبی اروپا فاصله گذاری وجود داشت. در تئاتر حماسی برتولت برشت فاصله گذاری و بیگانه سازی قابل مشاهده است اگرچه نوع و شیوه این فاصله گذاری متفاوت با فاصله گذاری در تعزیه می باشد.
تعزیه نمایشی سمبولیک
نمایش تعزیه، یک نمایش نمادین و سمبلیک است که در آن نشانه ها برای همگان معنای خاص خود را دارد.
شکل بازی ها در تعزیه نمادین است.
امام خوان با نگاه به دور و حائل کردن دستها بر روی پیشانی، کثرت لشگر اشقیاء و هیبت آنان را بیان می کند.
شمرخوان با انگشت به دهان گذاشتن و دست روی پای نهادن حیرت و تعجب خود را به تماشاچیان و حاضران نشان می دهد.اکسسوارها در تعزیه نمادین هستند.

503502

کد خبر: 684277

وب گردی

وب گردی