به گزارش ایسکانیوز یکی از خبرسازترین این اظهارنظرها مربوط می‌شد به سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر که ماه گذشته اعلام کرد: «اگر جمعیت دانش‌آموزان بین کلاس‌های سوم راهنمایی تا پایان متوسطه را ٥/٤ میلیون نفر در نظر گرفته باشیم می‌توانیم بگوییم که هم‌اکنون ٤٥ هزار نفر از دانش‌آموزان تجربه حداقل یک‌بار مصرف مواد مخدر را در دوران تحصیل خود داشته‌اند.» روز گذشته، سرانجام مدیرکل دفتر پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی آموزش و پرورش با شفافیت بیشتری در مورد اعتیاد دانش‌آموزان صحبت کرد.
زهرا چوپانکاره در این گزارش می نویسد: ماه گذشته پرویز افشار، سخنگوی ستاد مبارزه با مخدر اعلام کرده بود که نیم درصد جمعیت دانش‌آموزانی که در سال ٨٠ بین کلاس‌های سوم راهنمایی تا پایان متوسطه قرار داشتند، حداقل یک بار مصرف مواد مخدر را تجربه کرده‌اند و این میزان در سال ٩٠ دو برابر شده و به یک درصد رسیده است. اما روز گذشته مدیرکل دفتر پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی آموزش و پرورش در گفت‌وگویی با خبرگزاری «تسنیم» در خصوص درگیر بودن یک درصد از دانش‌آموزان با اعتیاد توضیح داد: « یک درصد از دانش‌آموزان معتاد هستند یعنی جمع زیادی از افراد وابستگی به مواد مخدر دارند در حالی که پروژه میدانی مدیریت مورد با نام مددکاری اجتماعی در مدرسه که در حال فعالیت است حکایت از آن دارد در سال تحصیلی گذشته یک درصد از دانش‌آموزان در معرض خطر شناسایی شدند. یعنی ١٣٦ هزار دانش‌آموز در معرض خطر مصرف مواد مخدر هستند اما افرادی که مصرف مواد داشتند ٣ هزار و ٦٠٠ نفر هستند.» به گفته او این ١٣٦ هزار نفر دانش‌آموزانی هستند که نشانه‌های خطر را دارند یعنی متغیرهای روانی، اجتماعی و محیطی موید این است که این افراد ریسک خطر ابتلا به مصرف مواد مخدر را دارند و بر اساس اقدامات تشخیصی متوجه شدیم از میان آنها ٣ هزار و ٦٠٠ نفر حداقل یک بار مصرف‌کننده مواد مخدر بودند بنابراین اختلال مصرف مواد در آنها احراز شد و این افراد به مراکز درمانی ارجاع شدند و با همراهی دانشگاه‌های علوم پزشکی تحت درمان سرپایی یا بستری قرار گرفتند. بنا بر صحبت‌های کیانی، از سال ٩٢ پروژه تدوین برنامه مددکاری مدرسه در جهت همکاری برای شناسایی، درمان و بازتوانی دانش‌آموزان دارای اختلال مصرف مواد در آموزش و پرورش کلید خورده است. پروژه‌ای با همکاری میان چهار نهاد آموزش‌وپرورش، وزارت بهداشت، ستاد مبارزه با مواد مخدر و بهزیستی کیانی در خصوص مواد مورد مصرف در میان دانش‌آموزان گفت: «موادی که این دانش‌آموزان مصرف می‌کردند بسته به نوع جغرافیا متفاوت بود یعنی مواد سبک و سنگین مانند شیشه مصرف می‌شد اما بیشتر آنها مصرف‌کننده مواد سبک هستند یعنی مواد مخدر صنعتی استفاده نمی‌کردند. اغلب دانش‌آموزان مصرف‌کننده مواد نیز پسران در گروه سنی بالای ١٥ سال هستند.» او می‌گوید که دانش‌آموزانی که مصرف‌کننده مواد هستند تحت بررسی و درمان قرار گرفتند و خدمات معاضدت (یاری‌رسانی) تحصیلی به آنها ارایه شد تا درس عقب نمانند.»
ایجاد مراکز نگهداری کودکان معتاد کمتر از ١٨ سال
بهزیستی یکی از بازوهای کمکی آموزش و پرورش برای رصد و غربالگری دانش‌آموزان در معرض خطر بوده است. معاون پیشگیری و درمان اعتیاد این سازمان در گفت‌وگو با «اعتماد» توضیح می‌دهد که طرح مددکاری در مدارس تبیین شده و در این مرحله بهزیستی اعلام کرده که آمادگی دارد هم در مرحله مشاوره و هم درمان به کمک آموزش و پرورش بیاید. محسن روشن‌پژوه در خصوص روند درمانی دانش‌آموزان دچار اختلال مصرف مواد می‌گوید: «وقتی صحبت از دانش‌آموزان در میان است یعنی اینکه آنها فرزند خانواده هستند و ولی و سرپرست دارند و درمان باید داوطلبانه صورت گیرد. یعنی خانواده به مراکز درمانی مراجعه کنند. ما در مذاکره با آقای دکتر کیانی اعلام کردیم که اگر آموزش و پرورش امکانات و مراکز درمانی دارد می‌توانیم برای آموزش و مشاوره با درمانگران این مراکز وارد عمل شویم.» اما «در معرض خطر بودن» دانش‌آموزان چگونه تشخیص داده می‌شود؟ روشن‌پژوه می‌گوید برای پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی مانند اعتیاد یک سطح در معرض خطر وجود دارد، یعنی شناسایی و کمک به گروهی که عوامل زمینه‌ای ابتلا به اعتیاد در آنها پررنگ‌تر است: «افت تحصیلی، خانواده ازهم‌گسیخته، فوت والدین، اختلالات روانپزشکی و وجود خانواده یا دوستان معتاد از جمله عواملی هستند که یک دانش‌آموز را در معرض خطر قرار می‌دهند. بعد از غربالگری عمومی این دانش‌آموزان شناسایی می‌شوند و بعد مشخص می‌شود که باید در سطح مشاوره، درمان کوتاه‌مدت یا سایر شیوه‌ها در مورد آنها دست به عمل زد.»
به گفته روشن‌پژوه سال گذشته بهزیستی با مشارکت ستاد مبارزه با مواد مخدر پیمایشی با موضوع «شیوع‌شناسی مصرف مواد» را در بین گروه سنی ١٥ تا ٦٤ سال انجام داده است که در آن برش سنی و دانش‌آموزی هم مشخص شده. آمار و اطلاعات در دست است اما ارایه آن باید توسط ستاد مبارزه با مواد مخدر انجام گیرد. اما به جز دانش‌آموزان در حال تحصیل، کودکان و نوجوانان دیگری هم هستند که با مساله مواد مخدر دست به گریبان هستند و شاید به دلیل نبودن در شمار دانش‌آموزان، معضلات‌شان کمتر به چشم بیاید. نیمه سال ٩٣ مسوولان بهزیستی استان سیستان و بلوچستان با نوشتن طرحی درباره درمان اعتیاد کودکان، مجوز نخستین مرکز نگهداری کودکان معتاد کمتر از ١٨ سال را دریافت کردند. این مرکز آزمایشی به گفته روشن‌پژوه ١٢٠ کودک ٦ تا ١٨ ساله را تحت پوشش خود قرار داد: «در این مرکز پایلوت دخترانه و پسرانه تغییراتی در فرآیندهای درمان اعمال و پروتکل‌های اختصاصی تدوین کردیم و از مرحله پذیرش، جذب، ارجاع، بهبودی و بازگشت به خانواده را به انجام رساندیم و حالا بناست که الگویی شبیه به آن را تا پایان سال در چند استان از جمله البرز و تهران راه‌اندازی کنیم.» او می‌گوید که تمامی ١٢٠ کودک زیرنظر این مرکز بهبود یافته‌اند و سرنوشت آنها همچنان زیرنظر است: «تعداد کمی از این بچه‌ها خانواده‌هایی داشتند که می‌توانستند به آن برگردند که این بازگشت به خانه زیرنظر مددکاران بهزیستی انجام شده است، تعداد بیشتری از آنها به دلیل وضعیت نامناسب خانوادگی اکنون در مراکز شبانه‌روزی بهزیستی ماندگار شده‌اند. برخی از آنها ترک تحصیل کرده بودند که با مشاوره با آموزش و پرورش چگونگی ادامه تحصیل آنها مشخص شده است و برخی هم بی‌سواد مطلق بودند که به کمک نهضت سوادآموزی در حال آموزش هستند.»
منبع: اعتماد
700700
