به گزارش ایسکانیوز و به نقل از شهروند شاخص کیفیت هوای تهران صبح روز یکشنبه بر روی عدد ١٥٦ ایستاد و مرکز پایش آلودگی هوای محیط‌زیست استان تهران هوای پایتخت را «ناسالم» برای تمامی گروه‌های جامعه اعلام کرد. براساس اطلاعات ایستگاه‌های سنجش آلودگی هوای شهر تهران هم تربیت مدرس واقع در منطقه ٦ با شاخص ١٦٠ آلوده‌ترین و مسعودیه واقع در منطقه ١٥ با شاخص ٦٩ پاک‌ترین نقاط پایتخت بودند. اگرچه روز شنبه هم هوای تهران ناسالم بود، اما مسئولان در جلسه کمیته اضطرار هوا به این نتیجه نرسیدند تا مدارس را تعطیل کنند. دیروز اما ناسالم‌ترین روز پایتخت باعث تشکیل دوباره جلسه کمیته اضطرار آلودگی هوای تهران به ریاست استاندارد تهران و حضور دستگاه‌های عضو کمیته شد. در‌نهایت هم بر اساس تصمیمات این کمیته مهدکودک، پیش‌دبستانی و مدارس ابتدایی تهران امروز تعطیل شد تا گروه‌های حساس جامعه در معرض خطر کمتری باشند. این تعطیلی‌ها البته شامل مراکز آموزشی فیروزکوه، دماوند و پردیس نمی‌شود. طرح ترافیک هم که شامل محدوده زوج و فرد هم می‌شود، برای روز شنبه تا ساعت ١٩ اجرا خواهد شد؛ این در حالی است که تمام مصوبات قبلی پا برجا خواهد بود. ناصر مهردادی، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان تهران هم درباره جلسه کمیته اضطرار به ایسنا گفت:« موافقت مدیران دستگاه‌های اجرایی با مرخصی مادران شاغل از دیگر مصوبات این جلسه بود.»
نیره خادمی در این گزارش می نویسد: دیروز مرکز کنترل و پایش محیط‌زیست کشور هم شاخص کیفی هوای کلانشهرها و مراکز برخی استان‌ها در ٢٤ ساعت گذشته منتهی به ساعت ١١صبح روز یکشنبه را اعلام کرد: «هوای مشهد، اراک، ارومیه، همدان، کرج و اصفهان برای گروه‌های حساس ناسالم بوده است. اهواز با شاخص ۱۶۰، قزوین با شاخص ۱۵۸ و تهران با شاخص ۱۵۶ هم در وضع ناسالم برای همه گروه‌ها و آلوده‌ترین مرکز استان‌های کشور در این بازه زمانی بوده‌اند.»
حالا البته پیش‌بینی سازمان هواشناسی کشور هم نشان می‌دهد با وجود افزایش محسوس سرعت باد در روزهای آینده وضعیت آلودگی هوای تهران همچنان با شدت کمتری ادامه خواهد یافت. احد وظیفه، مدیرکل پیش‌بینی و هشدار سریع سازمان هواشناسی روز گذشته در گفت‌و‌گو با «شهروند» اعلام کرد که ادامه کاهش کیفیت هوا در شهرهای صنعتی و پرجمعیت با شدت کمتر نسبت به روز یکشنبه است: «ما در شهرهای صنعتی با مسأله پایداری و سکون نسبی هوا روبه‌رو هستیم و با توجه به این پایداری هم غلظت آلاینده‌های جوی افزایش خواهد یافت. بنابراین کاهش کیفیت هوا در شهرهای صنعتی و پرجمعیت به‌ویژه اصفهان، اراک، تهران، کرج و قزوین وجود دارد؛ اما روز دوشنبه شدت آلودگی کمتر خواهد بود.» بر اساس گفته‌های او یک سامانه بارشی جدید از روز چهارشنبه وارد کشور خواهد شد: «این سامانه از شمال‌غرب وارد کشور می‌شود و منجر به بارش پراکنده در شمال‌غرب خواهد شد. انتظار می‌رود با تقویت این سامانه، تا آخر هفته گستره بارش بخش‌هایی از غرب و سواحل دریای خزر را نیز در بر گیرد.»
اواسط آبان ماه امسال معصومه ابتکار، رئیس سازمان محیط‌زیست با اشاره به اینکه آلودگی هوا در ٦ ماه اول امسال بهتر از ۵ سال گذشته بوده است، اظهار امیدواری کرد که در ٦ ماه دوم سال هم وضعیت بهتر از سال قبل باشد، اما متأسفانه آن‌گونه نشد که باید می‌شد. حالا پایگاه اطلاع‌رسانی سازمان محیط‌زیست در گزارشی به پدیده اینورژن یا وارونگی دما آورده است: «با وقوع این پدیده طبیعی، غلظت آلاینده‌ها افزایش می‌یابد. روز شنبه به همین علت و با توجه به تداوم پایداری هوا در چند روز آینده، کارگروه شرایط ویژه آلودگی هوا در تهران تشکیل جلسه داد و اقداماتی برای کاهش مواجهه مردم به‌ویژه افراد آسیب‌پذیر در دستورکار قرار گرفت. از مهمترین مصوبات این کارگروه می‌توان به عدم اجازه تردد در محدوده زوج و فرد در روزهای یکشنبه و دوشنبه، ٢٣ و ٢٤ آبان‌ماه به غیر از خودروهای دارای طرح ترافیک، توقف فروش طرح ترافیک روزانه در این دو روز، توقف فعالیت واحدهای تولید شن و ماسه و آسفالت و بتن در سطح استان، استقرار تیم‌های اورژانس در سطح میادین اصلی شهر، حذف فعالیت بدنی در زنگ ورزش مدارس در کلیه مقاطع و چند تصمیم دیگر اشاره کرد.» در آبان سال گذشته هم ٥ روز متوالی شاهد استمرار آلودگی هوا بودیم تا جایی که حتی متوسط شاخص ایستگاه‌ها به عدد ١٤٦ هم رسید.
مدیرکل پیش‌بینی و هشدار سریع سازمان هواشناسی هم در این باره می‌گوید: «ما در تهران با این رشد آلودگی‌ها، جغرافیا، جمعیت و سن ناوگان حمل‌ونقل عمومی که دارد در وضعیت نامناسبی قرار داریم. متأسفانه در تهران با افزایش جمعیت، سن ناوگان حمل‌ونقل عمومی، کاهش سرعت باد، کاهش دما، سکون نسبی هوا و نبود باد باید همواره انتظار این شرایط را داشته باشیم.» هنوز آبان ماه است و هوا این‌گونه آلوده در حالی‌که همواره اوج آلودگی هوا در آذر و دی در کلانشهرهایمان دیده می‌شود. احد وظیفه البته در سخنان خود به سامانه‌های جوی اشاره می‌کند: «وضعیت روزهای آینده به دوره‌های هواشناسی بستگی دارد. در حال حاضر شرایط جغرافیایی به گونه‌ای شده است که همزمان با سردی هوا جنب‌و‌جوش زیادی در سامانه‌های هوایی وجود ندارد؛ بنابراین هوا به جای اینکه صعود کند، فرو می‌نشیند. در حالی‌که رفتار ترافیکی مردم نسبت به ماه‌های گذشته یا آینده تغییر ندارد که وضعیت آلودگی هوا متفاوت باشد.»
او وضعیت هوایی را در دو حالت تقسیم می‌کند: «سامانه‌های قوی هواشناسی داریم که بر اثر آن سرعت باد به ١٠ تا ١٥ متر می‌رسد و بعد از عبور جبهه‌های سرد شرایط فعال دینامیکی و جریان باد زیادی ایجاد می‌شود. اما وضعیت بعدی که این روزها در تهران حاکم است، سامانه‌های کند و پرفشار حاکم شده که فرونشستی قابل توجه دارد و باعث کاهش سرعت باد می‌شود. هوای تهران در شب به سمت کوه‌های البرز حرکت می‌کند و با روشن‌شدن هوا دوباره از دامنه کوه‌ها حرکت کرده و به سمت جنوب تهران می‌رود. این جریان هوا سر راه خود آلاینده‌های شهر را به دشت‌های جنوب تهران می‌برد که به آن انتقال می‌گویند.»
بلند‌مرتبه‌ها تله‌هایی برای باد
سال گذشته وزیر راه‌و‌شهرسازی بلندمرتبه‌سازی در غرب تهران را به‌عنوان یکی از عوامل آلودگی مطرح کرد که مانع جریان هوا می‌شود؛ اما وظیفه در این باره می‌گوید: «این مسأله در تمام قسمت‌های شهر صادق است. درواقع وقتی صبح‌ها جریان هوا از شمال تهران به جنوب می‌آید اگر ساختمان بلندی سر راه آن باشد، قدرت و تأثیرگذاری آن از دست خواهد رفت و درواقع جریان هوا در سطح زمین به تله می‌افتد. متأسفانه به قدری در تهران ساختمان‌های بلندمرتبه داریم که اندک جریان بادی هم که هست در خارج کردن آلودگی تأثیری ندارد. تمام مطالعات جهانی هم نشان می‌دهد که وقتی طول زبری سطح افزایش می‌یابد، سرعت باد کم می‌شود.» او در ادامه توضیحات بیشتری در این باره دارد: «تهران از شرق و شمال در محاصره کوه است و تنها قسمت جنوبی و غربی آن باز است؛ این قسمت‌ها باید حتی‌الامکان باز بماند. البته ساختمان‌های بلندمرتبه غرب تهران هم از ورود جریان‌های اثرگذار هوایی به شهر جلوگیری خواهند کرد؛ اما در زمانی که با سکون نسبی هوا مواجه هستیم، فرقی نمی‌کند این ساختمان‌ها کجا باشند.»
به اعتقاد این مقام مسئول مهمترین مناطقی که در کانالیزه‌کردن هوا نقش دارند، رود دره‌هایی چون فرحزاد، تجریش، دارآباد، کن و.. هستند که در سالهای گذشته پر از ساختمان‌های بلندمرتبه شده‌اند بنابراین عبور جریان هوا از این رود دره‌ها هم به‌کندی انجام می‌شود. ما وقتی دهانه رود دره‌ها را ببندیم، قاعدتا گردش هوا مختل خواهد شد: «این وضعیت تخلیه جریان را به تأخیر می‌اندازند به همین دلیل است که شهرسازی همواره باید با مطالعه از توپوگرافی و منابع آب شهرها انجام شود با توجه به منابع آلاینده اگر شهر را در جایی بسازیم که گردش‌های نامتعادلی داشته باشد، بایستی با مطالعه صورت بگیرد.
او با اشاره به سیاست های دولت و شهرداری در حوزه کاهش آلودگی هوا می گوید:« مهمترین ابزار ما افزایش کیفیت حمل و نقل عمومی و استفاده از آن است. باید حتما استفاده از خودروهای برقی ، خطوط ریلی ، ارتقای سوخت و ارتقای موتور خودروها و محدودیت تردد و تولید خودروهای آلاینده را جدی تر دنبال کنیم. حدود یک میلیون خودروی کاربراتوری در شهر تردد می کنند که از منابع مهم آلودگی هوا هستند اما این اقدامات یک شب و دو شب نیست و نیاز به برنامه ریزی زیادی دارد. از سوی دیگر مردم هم باید به وضعیت آلودگی هوا حساس تر باشند.»
وحید حسینی، مدیر شرکت کنترل کیفیت هوای تهران هم در گفت و گو با «شهروند» توضیحات دیگری در این باره دارد:« آلودگی امسال زودتر از سال قبل آغاز شده است و گفته می شود که به دلیل شرایط جوی پایدار است در حالی باید تولید آلودگی ها را کاهش دهیم. چون نمی شود شرایط آب و هوایی را بهانه کنیم. ما روزانه دو هزار تن آلودگی در هوا ایجاد می‌کنیم بنابراین باید تکلیفمان را در این باره روشن کنیم، فناوری خودروها را ارتقا دهیم، مقاومت در برابر افزایش کیفیت خودروها را کنار بگذاریم و اجازه تردد خودروهای فرسوده را در شهر ندهیم. اما گویا ما نمی خواهیم در این زمینه جدیت داشته باشیم انگار مرگ سالانه ٢٥ هزار نفر مهم نیست.»
اقدامات دولت و شهرداری کافی نیست
ابتدای آبان ماه امسال مرحله اول طرح کاهش آلودگی هوا با محوریت الزام خودروها برای داشتن معاینه فنی اجرا شد. امید این بود که با اجرای این طرح حداقل امسال کمتر از سالهای گذشته با آلودگی هوا مواجه باشیم. البته وحید حسینی این انتظار را قبول ندارد:« این که طرح LEZ در ابتدای اجرا سریعا آلودگی هوا را کاهش دهد ساده انگارانه است چون این طرح ها بلند مدت است. ضمن اینکه طرحی که حالا اجرا می شود بسیار ملایم تر از طرح قبلی است. ما می خواستیم ورود کلیه خودروهای کاربراتوری را در کل شهر محدود کنیم اما حالا فقط معاینه فنی خودروها مهم است.» او درباره اقدامات دولت و شهرداری در این حوزه می گوید:« هر دو اقدامات خوبی را انجام داده اند اما متاسفانه هنوز کافی نیست و گویا جدیتی در آن وجود ندارد. از حق نگذریم وضعیت بنزین و دیزل بهتر شده ، گوگرد حذف شده، مسأله مازوت حل شده و خودروهای حمل و نقل عمومی هم یورو ٤ هستند و اگر این اقدامات انجام نشده بود که وضعیت خیلی بدتر از این بود. از سوی دیگر هم نباید وظایف مردم را فراموش کنیم. مردم باید یاد بگیرند که به هیچ وجه با خودروی آلاینده در سطح شهر تردد نکنند.» او در نهایت البته امیدی به بهبود وضعیت آلودگی هوای تهران ندارد:«به عنوان کسی که سالهاست در این زمینه کار کرده‌ام می‌گویم الان کار خاصی نمی‌شود برای کاهش آلودگی هوا انجام داد نهایت اینکه کمیته اضطرار تشکیل می دهیم که آن هم برای حفظ جان گروه های در معرض خطر است.»
تهرانی ها در سال ٩٤ تعداد ١٠٣ روز ناسالم برای گروه‌های حساس، ٥ روز ناسالم و یک روز بسیار ناسالم داشت. اگر چه هنوز تعداد روزهای ناسالم تهران مشخص نیست اما ١٧ خرداد امسال اولین روز ناسالم تهران در سامانه های کنترل کیفیت هوا ثبت شد و تا ٢٨ تیر ماه حدود ١٤ روز ناسالم گزارش شد. برآورد شاخص کیفیت هوای تهران در سال ٩٥ تا این تاریخ نشان داده بود که ١١ روز هوا پاک، ٩٥ روز هوا سالم و ١٤ روز هوا ناسالم برای گروه‌های حساس سهم تهرانی ها از پایتخت بوده است.
700700
