به گزارش ایسکانیوز به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، آرکادیوش سولتی شیاک - استاد انسان‌شناسی زیستی گروه زیست باستان شناسی دانشگاه ورشو - در کارگاه «بررسی فرآیندهای پس از انباشت مرتبط با بقایای انسانی؛ بازسازی سنت‌ها و گاه‌نگاری تدفین از روی استخوان»که به همت پژوهشکده باستان‌شناسی در محل پژوهشگاه به مدت دو روز برگزار شد، مطرح کرد: تمامی حفره‌ها بر روی بقایای جمجمه‌های انسانی جای جراحی جمجمه نیست و در بیشتر موارد توسط حشرات در دل خاک ایجاد می‌شود که این امر نباید باستان‌شناسان را گمراه کند.
او در این کارگاه با مروری بر مبانی، تعاریف و مفاهیم فرآیندهای پس از مرگ یا پس از دفن (Taphonomy) به تقسیم‌بندی عواملی که پس از مرگ می‌تواند بر بقایای انسانی تاثیر گذاشته و در درک انسان‌شناسان و باستان‌شناسان از آنها موثر باشد پرداخت.
وی این عوامل را شامل موجودات زنده‌ی میکروسکوپی مانند باکتری‌ها، میکروب‌ها و قارچ‌های موجود در بدن انسان ها و خاکی که اجساد در آنها دفن شده‌اند دانست که سوسک‌ها، جوندگان ریز و درشت، پستانداران، گوشتخواران بزرگ و حتی انسان‌ها را نیز شامل شود.
سولتی شیاک در ادامه هر یک از گروه‌های مختلف که می‌توانند بر بقایای انسانی تاثیر داشته باشند را به طور مفصل مورد بحث قرار داد و به تاثیر عوامل میکروسکوپی که ممکن است باعث تغییر رنگ و بافت استخوان‌های انسانی و گمراهی انسان‌شناسان و باستان‌شناسان شود، پرداخت.
وی سپس به تاثیر موجودات بی‌مهره مانند لاروهای حشرات مختلف به ویژه حشراتی نظیر موریانه و سوسک که لانه‌هایشان را در دل زمین حفر می‌کنند پرداخت و مثال‌هایی از محوطه‌ی لما و ده دومن به میان آورد.
او ادامه داد: در چند مورد از جمجمه‌های کشف شده در این محوطه‌ها حفره‌هایی به وسیله‌ی همین عوامل ایجاد شده که براحتی می‌توانست باعث گمراهی باستان‌شناسان شده و از این حفره‌ها به عنوان نشانه‌هایی از وجود جراحی جمجمه در محوطه تفسیر شود.
استاد انسان‌شناسی زیستی دانشگاه ورشو
این انسان‌شناس، گروه بعدی از عوامل زیستی که پس از دفن می‌توانند روی بقایای انسانی تاثیر گذارد را جوندگان ریزجثه مانند موش، موش خرما و خرگوش اعلام کرد که به دلایل مختلفی از جمله تغذیه و یا برای کوتاه کردن دندان‌های دائما در حال رشدشان، می‌توانند به بقایای انسانی علاقه‌مند باشند. همچنین گروه دیگری از عوامل می‌توانند پستانداران گوشتخوار یا لاشه‌خوار باشند که بیشتر به دلیل تغذیه به بقایای انسانی علاقه نشان می‌دهند.
استاد انسان‌شناسی زیستی دانشگاه ورشو، در ادامه به بررسی تاثیراتی که پرندگان لاشه‌خوار مانند کرکس‌ها می‌توانند بر بقایای انسانی برجای گذارند، پرداخت و در نهایت به تاثیراتی که انسان‌ها می‌توانند داشته باشند اشاره کرد.
او در ادامه عمل جسدسوزی را از جمله‌ی مهم‌ترین عوامل انسانی موثر بر روی بقایای انسانی عنوان کرد که تشخیص آن در محوطه‌های باستانی اندکی دشوار است.
سولتی شیاک همچنین با اشاره به تفاوت‌های میان استخوان‌های سوخته و استخوان‌های معمولی به جزئیات بیشتری از نحوه‌ی تعیین میزان حرارت آتشی که بقایای انسانی در آن سوزانده شده پرداخت و براطلاعاتی که می‌توان از این بقایا به دست آورد تاکید کرد.
او با بیان مثال‌های جالبی از مطالعاتی که در منطقه‌ی خاور نزدیک و اروپا نظیر «تل براک»، «تل مجنون»، «تل بیاه» و «تل اشارا» در سوریه، «محوطه‌های لما»، «برج خاموش» تفرش، «استقرارگاه زیرزمینی تهیق» در خمین، محوطه‌ی جوشقان -استرک و سیلک کاشان، انجام داده، تاثیر هر یک از عوامل مرور شده را در مطالعات میدانی تشریح کرد.
700/706
