ایسکانیوز- مجتبی اسماعیلی؛ با اینکه در ابتدا پیش بینی می‌شد نبرد موصل پیش از آغاز سال جدید میلادی به پایان برسد، اما کماکان جنگ در این شهر ادامه دارد. سربازان مجبورند به صورت خانه به خانه به دنبال نیروهای داعشی بروند. تاکتیکی که اجرایی کردن آن مشکل و زمان‌بر است. حضور نیروهای حشد الشعبی و نیروهای کرد، حواشی خاص خود را به همراه داشته است. عربستان سعودی که متهم ردیف اول در تشکیل داعش تلقی می‌شود، با ادغام حشد الشعبی و ارتش عراق به شدت مخالفت کرده و این تشکیلات را وابسته به ایران می‌داند. از طرفی ترکیه نیز که جز دست اندرکاران تشکیل نیروهای افراطی در منطقه محسوب می‌شود، از سیاست‌های گذشته خود فاصله گرفته و همین موضوع از دیگر دلایل ضعف اخیر نیروهای تروریستی در منطقه است.

خبرنگار ایسکانیوز با فریدون مجلسی، دیپلمات سابق کشورمان به گفت و گو نشست تا نظر وی درباره جنگ موصل و ادعاهای اخیر عربستان را جویا شود.

مشروح گفت و گوی ایسکانیوز با فریدون مجلسی در ادامه آورده می‌شود؛

نبرد موصل را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
جنگ موصل تا حدودی طولانی شده است. هرچند که از ابتدا می دانستند این لشکرکشی بزرگی است، اما نیروهایی که آمدند به سادگی ول کن نخواهند بود.
بدون کشورهای خارجی مساله اشغال موصل پیش نمی آمد. نقش اصلی در اشغال عراق را سعودی‌ها ایفا کردند. آن‌ها هزینه جنگ را پرداخت کرده‌اند، نیروهای صدامی را با سلفی‌های داعشی ترکیب کرده‌اند و از نظر عملیات نظامی و تعصبات مذهبی شرایط را برای تقابل تروریست‌ها با حکومت مرکزی عراق مهیا ساختند.

آن‌ها می‌دانستند عراقی که تحت حاکمیت اکثریت مطلق جمعیتش باشد به پذیرش وهابیت و عربستان سعودی تن نخواهد داد. ترکیه نیز بخاطر جاه طلبی‌های خود وارد این بازی شد.

نیروهای دیگر نیز برای جلوگیری از افزایش نفوذ ایران در این کشور، از وقوع جنگ‌های داخلی در خاک عراق بدشان نمی‌آمد. حتی در اخبار خود پیشروی‌های داعش به سمت جنوب عراق و حتی بغداد را با هیجان پخش می کردند. ولی به تدریج که داعشی ها سیرت خودشان را با انجام عملیات وحشیانه نشان دادند. آن‌ها تصور می‌کردند با ایجاد رعب و وحشت می‌توانند پیروزی خودش را تضمین کنند، اما باعث خفت بیشتر خود شدند.

در ابتدا توانستند داوطلبانی از آسیای مرکزی، قفقاز حتی از گرایش هایی در اروپا، بلژیک و انگلیس را جذب کنند.

به مرور هم اروپایی ها را کشتند و هم روس ها، کردها و ایزدی ها را. دیگر از مرحله هیجان زدگی وارد مرحله جنون زدگی شدند و این مرحله جنون زدگی بود که اینها را به تدریج مورد نفرت اذهان عمومی قرار داد و موجب شد این جنگ به نبرد نیروهای دولتی با اشرار تبدیل شود.

داعشی‌ها در پس مردم پنهان شده‌اند و این دست و پای نیروهای دولتی را بسته. آن‌ها هم باید اشرار را بیرون کنند و هم از قربانی شدن مردمی که این وسط قرار می‌گیرند خودداری کنند. اشرار به هیچ وقت برایشان مهم نیست که هزار نفر یا صد هزار نفر کشته بشوند یا شهر ویران شود. آن‌ها خود ویرانگر آثار فرهنگی چند هزار ساله هستند و این را با خونسردی و سهولت انجام می‌دهند.

اما کار نیروهای دولتی باید روی حساب و کتاب باشد. این محدودیت‌ها کار را مشکل کرده است.

می‌توان به پایان جنگ‌های داخلی عراق امیدوار بود؟
بعد از اینکه آقای العبادی جانشین آقای جعفری شد، با اینکه دیدگاه گسترده تری داشت اما شرایط روانی بدی علیه حکومت عراق در ذهن اهل سنت ایجاد شده بود. به تدریج که مردم با رفتارهای حکومت خودخوانده در موصل مواجه شدند، به این نتیجه رسیدند که دارند کشورشان را از دست می دهند و خواهان بازگشت به شرایط قبل شدند. البته من فکر می کنم این شرایط دوجانبه است. شیعیان هم تایید کردند که در درجه اول منافع ملی قرار دارند و هم گرایش‌های فرقه‌ای نباید موجب تفرقه در کشور شود. گروه های سنی غیروهابی و غیرسلفی هم احساس کردند که با تفکر وحدت ملی مشکلی برایشان پیش نخواهد آمد. در مجموع این مسائل شرایط به سوی ثبات پیش می‌برد.

آیا حشد الشعبی با ایران رابطه دارد؟ این تشکیلات را چگونه می بینید؟

مورد حمایت بوده است اما گمان نمی‌کنم به ایران وابسته باشد. اگر این‌ها نبودند همان اقلیتی که با حمایت نیروهای خارجی و با آن سرعت به عراق هجوم آورده بود اکنون از بغداد هم گذشته و پیروز شده بودند. همان گروه هایی که با هیجان و شدت در برابر داعش ایستادند تبدیل به حشد الشعبی شدند. البته حضور آن‌ها در ارتش عراق مدتی مورد ابهام قرار گرفت اما بعدها آن‌ها را ادغام کردند. حشد الشعبی با اقدامات خود جلو تجاوز خارجی را می‌گیرند.

حشد الشعبی که اکثرا شیعه هستند، پس از یک یا چند ماه شرکت در جنگ، عملا موجب کاهش نگرانی گروه‌هایی شدند که تصور می کردند حالا زمان انتقام گرفتن شیعیان از اهل سنت است.

با بازگرداندن موصل، عراق به عنوان یک کشور ثروتمند در ساخت و ساز تبدیل می‌شود و این از نظر اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و جهات دیگر برای ایران مفید است. امروزه می‌بینیم که وزیر خارجه عربستان از این موضوع بسیار نگران است.

حشد الشعبی شبیه به بسیج مردمی جنگ ایران و عراق نیست؟
کاملاً! الهام گرفته از همان روش است. اگر بخواهیم بگوییم ایران از این گروه حمایت کرده است، منظور از حمایت راهنمایی برای آشنایی با روشی است که در ایران انجام شد. این به معنی دخالت نیست. اینگونه دخالت‌هایی که دیگران مدعی هستند ایران در حشد الشعبی انجام می‌دهد اتفاقا باعث تضعیف نفوذ ایران است. لذا بعید است که ایران تلاش برای دخالت در کار عراق داشته باشد. به علاوه این‌ها تا امروز همراه با دولت مرکزی عراق بوده‌اند و نمی‌توان آن‌ها نیروهای وابسته و تحت نفوذ تلقی کرد.

آیا حشد الشعبی به مسائل سیاسی داخلی ورود خواهد کرد؟
من فکر نمیکنم در عراق به نفعش باشد. بسیج عراق برای این کشور بیشتر جنبه مراقبتی و هوشیار بودن خواهد داشت.

کردهای عراق هم سنی هستند، اما بیشتر از شیعیان از حکومت اقلیت صدام زجر کشیده‌اند و رنج بردند. لذا امروز احساس آزاد شدن دارند. حشد الشعبی قاعدتا انقدر هوشیار هست که موجب نشود اتحاد میان گروه‌های مختلف ساکن در عراق تبدیل به جدایی شود.

کردها به شدت از گروه هایی که در موصل جمع شدند و با داعش می‌جنگندند حمایت می‌کنند. یعنی در یک جبهه قرار دارند و حفظ این جبهه برایشان بسیار مهم است. از طرفی تمایل ندارند با کشورهای همسایه و دولت عراق وارد درگیری شوند و به همین دلیل سراغ سیاست‌های انحصار طلبانه نخواهند رفت. لذا پیشبینی می‌شود آن‌ها نیز به سیاست‌های معقولانه خود را ادامه دهند.

303/300