داریوش طلایی نوازنده تار و نویسنده کتاب «تحلیل ردیف، بر اساس نت نویسی ردیف میرزا عبدالله با نموداری تشریحی» که برنده جایزه کتاب سال در بخش هنری شده است درباره جشنواره کتاب سال گفت: جایزه کتاب سال هر سال توسط خانه کتاب و سرای اهل قلم برگزار می شود. کمیته های تخصصی مرحله به مرحله بررسی می کنند و از بین 45000عنوان کتابی که چاپ شده به 10 اثر برگزیده جایزه کتاب سال تعلق گرفته که در بخش هنر این جایزه را به کتاب «تحلیل ردیف» اهدا کردند.

وی در ادامه با اشاره به کتاب خود اظهار کرد: این کتاب در واقع حاصل یک عمر کار است. من از همان کودکی که موسیقی را شروع کردم، شانس این را داشتم که با بهترین اساتید این هنر کار کنم و تلاش کردم تا روایات مختلف ردیف را یاد بگیرم. به دلیل این که از همان ابتدا در کنسرواتوار موسیقی حضور داشتم و در سطح آکادمیک موسیقی های جهانی، موسیقی شناسی، موسیقی غیرسنتی و شفاهی را آموخته ام، هدفم در این کتاب این است که موسیقی کلاسیک دستگاهی ایرانی را که یک سنت شفاهی بوده و سینه به سینه به ما منتقل شده است به یک علم آکادمیک و یک علم کاربردی تبدیل کنم تا موسیقیدان ها، خلاقان موسیقی، آهنگسازان، بداهه پردازان و غیره بتوانند این آموخته ها را به کار ببرند.

این هنرمند که امروز 26 بهمن همزمان با زادروز اوست، در ادامه اشاره کرد: در این کتاب بخش مهمی با عنوان زبان موسیقی ایرانی وجود دارد که در آن علم زبانشناسی این نوع موسیقی استخراج شده است. تمام رپرتوار شفاهی ردیف که به صورت نت نویسی آموزشی نوشته شده است، تماما به صورت فورمال و قواعد شکلگیری جملات، ارتباط و جایگاه آنها مانند یک متن ادبی بررسی شده اند. این موضوع به صورت گرافیکی و به نوعی پیاده شده که ارتباط و دسترسی با آن خیلی راحت به شکل تصویری و عینی بوده است. این کتاب یک پداگوژی و روش آموزش جدیدی برای موسیقی ایرانی است که ضمن این که قواعد و اصول خاص این موسیقی را حفظ می کند، چارچوب ها و آزادی هایی را می دهد که آن نقش، آفرینندگی، بداهه پردازی و خلق الساعه بودن را که در ذات موسیقی است را از بین نبرد و آن راه ها و پنجره ها بماند تا این موسیقی بتواند یک موسیقی خلاق و پیشرو باشد.

طلایی در رابطه با دیگر کتاب های خود در سال های گذشته افزود: کتاب تحلیل ردیف در راستای مراحلی که از قبل گذرانده ام نوشته شده است. به طور مثال سال 71 کتاب «نگرشی نو به تئوری موسیقی ایرانی» و سال 74 کتاب «نت نویسی آموزشی و تحلیلی ردیف» را منتشر کردم. طی این سال ها که مرتبا این مطالب را درس می دادم و تجربه می کردم نهایتا کتاب «تحلیل ردیف، بر اساس نت نویسی ردیف میرزا عبد الله با نموداری تشریحی» را به عنوان محصول نهایی در این زمینه منتشر کردم.

وی درباره چگونه نزدیک کردن موسیقی سنتی به موسیقی مدرن گفت: از سال پنجم ابتدایی به هنرستان موسیقی رفتم، در آنجا مکتبی بود که علینقی وزیری بنا کرده بود و یک مکتب نوین موسیقی ایرانی بود که با اصول تئوری و غیره سر و کار داشت، علاوه بر آن در این هنرستان موسیقی بین المللی نیز به صورت تمام و کمال تدریس می شد، از پیانو که همه باید می نواختند تا هارمونی، سازشناسی، تئوری و سولفژ، همه این ها در سطح بالایی آموزش داده می شد. در کنار این ها استاد علی اکبر شهنازی هم آنجا بودند که کاملا به شیوه سینه به سینه قدما درس می دادند. من از همان کودکی با این رویکرد بزرگ شدم. بعد از هنرستان وارد دانشگاه شدم که آن هم یک دوره جداگانه ای بود. در واقع دوره بازگشت به یکسری هویت های فرهنگی بود که به نحوی در حال کم رنگ شدن و از بین رفتن موسیقی بود. اساسا برخی از ساز های ما در شرف انقراض بود، به طور مثال کمانچه، نی و سه تار در حال انقراض بود. در این زمان یک رنسانسی در موسیقی ما به وجود آمد.

این نوازنده پیشکسوت تار ادامه داد: موسیقی ما مراحل زیادی را پشت سر گذاشته است. اتفاقا این که چگونه می شود موسیقی سنتی را به موسیقی مدرن نزدیک کرد در کتاب نوشته شده است. راه این موسیقی با غربی شدن و تقلید از موسیقی های دیگر باز نمی شود، بلکه باید دستور زبان خود آن موسیقی شناخته شود و بر اساس سیستم و ساختار خود شکوفا شود و رشد کند، وگرنه این که با یک ساز ایرانی موسیقی دیگری را بنوازید پیشرفت موسیقی نیست. در هر صورت این کتاب همان طور که بارها و بار ها در متن و مقدمه آن ذکر شده است، برای این است که بتوانیم اصول و ژنتیک این فرهنگ و این موسیقی که ما به آن موسیقی ایرانی می گوییم را بشناسیم. من تقلید موسیقی را مشق موسیقی می نامم، ما متاسفانه در مشق موسیقی متوقف شده بودیم و وارد مرحله عالی تر نمی شدیم تا به شکوفایی، پرورش و خلق موسیقی برسیم. حتی در کلاس های دانشگاه و کلاس های آزاد خودم روی این موضوع کار می کنم، همچنین در شهرستان ها ورک شاپ هایی برای آشنایی مربیان موسیقی برگزار کردم تا با روش این کتاب آشنا شوند و بتوانند آنرا تدریس کنند.

طلایی با اشاره به ایراد این نوع موسیقی اظهار کرد: ایرادی که به این موسیقی گرفته می شود این است که این موسیقی منجمد شده است که در واقع این انجماد از زمانی به وجود آمد که ضبط و نوشته شد. این دو امکان ضبط و نوشتن به دلیل این که حرکت جدیدی بود خیلی از افراد را هیجان زده کرد و آنها موسیقی را ضبط کردند، فارغ از این که این موجودی که شما یک لحظه از آن را ضبط می کنید این یک موجود زنده است، حرکت می کند، ابعاد مختلف دارد و از زوایای مختلف می شود به آن نگاه کرد. این کتاب لایه های مختلف این موسیقی را نشان می دهد و این موسیقی را به صورت مسطح ارزیابی نمی کند بلکه حجم این موسیقی را نمایش می دهد. این موسیقی منعطف است، روح دارد و زنده است. بنابر این کار کرد خیلی مهم این کتاب این است که نشان می دهد چگونه می توان ضمن این که این موسیقی را به سطح آکادمیک و دانشگاهی آورد بلکه می توان آن خاصیت های منعطف و آزاد را هم حفظ کرد.

طلایی در پایان ضمن تبریک به کیهان کلهر بابت جایزه گرمی در مورد نتایج این جایزه گفت: این افتخار بزرگی برای موسیقی ایران است که یک ساز ایرانی در سطح جهانی مطرح و شناسانده می شود. کیهان کلهر در این زمینه ها بسیار حرفه ای، منسجم و پرکار عمل می کند.

خبرنگار: محمد بهتری راد/منتشر کننده: سلیمی

503500