کودتای 15 جولای و به دنبال مواضع تازه رجب طیب اردوغان، کماکان بر روابط ترکیه و بسیاری از کشورها سایه افکنده است.آلمان نیز که از منتقدین بازداشت‌های پس از کودتا محسوب می‌شد از گزند واکنش‌های تند اردوغان در امان نماند. صدر اعظم آلمان خانم مرکل که یکی از منتقدین جدی بازداشت‌ها و سرکوب کردها محسوب می‌شد، اخیرا با تبلیغ نظام ریاستی ترکیه در آلمان مواجه شده است. این تبلیغات که توسط ترک زبانان ساکن در آلمان انجام می‌پذیرد مخالفت برلین را برانگیخت. اما رجب طیب اردوغان این بار در واکنشی تندتر از همیشه، رفتار دولت آلمان را مشابه "حزب نازی" دانست و مدعی شد این رفتار دولت محافظه‌کار خانم مرکل با رفتارهای نازی‌ها هیچ تفاوتی ندارد.

در همین راستا خبرنگار ایسکانیوز با علی بیگدلی کارشناس مسائل بین الملل گفت و گو کرد که مشروح این گفت و گو در ادامه آورده می‌شود:

مناقشات میان آنکارا و برلین رو به افزایش است و اخیرا کار به اتهام‌زنی‌های متقابل و جنگ‌های لفظی نیز کشیده شده است. دلیل این مناقشات را چه می‌دانید؟

دلیل اصلی این مناقشات جلوگیری فرانسه و آلمان از عضویت ترکیه در اتحادیه اروپاست. مسئله دوم نیز مسئله مهاجرین است. ترکیه در حمایت از آلمان، اجازه سفر مهاجرین به سمت مرزهای این کشور را نداد. هدف اردوغان نرم کردن دل آلمان‌ها نسبت به آنکارا بود که به نتیجه دلخواه خود نرسید.

دلیل سوم اختلاف نظر بر سر مناقشات قبرس جنوبی است. ترک‌ها اجازه یکدست شدن این کشور را نمی‌دهند. قبرس جنوبی عضو اتحادیه اروپا شده و به قبرس اروپایی نیز شهرت یافته است. این موضوع باعث بروز اختلافاتی میان ترک‌ زبان‌های قبرس و بسیاری از مردم این کشور شده است. از طرفی ترکیه نیز مانع از یکی شدن قبرس شمالی و جنوبی می‌شود.

مناقشات برلین و آنکارا عمدتا بر این سه دلیل استوار است. البته اثرگذارترین موضوع مخالفات آلمان و فرانسه از عضویت ترکیه در اتحادیه اروپاست.

پس از جنگ جهانی اول تعداد زیادی از ترک زبانان به آلمان مهاجرت کردند و حضور آنان در این کشور، نوعی قدرت برای آنکارا محسوب می‌شود. این افراد تبلیغات مربوط به رفراندوم ترکیه را نیز آغاز کرده‌اند و درباره تشکیل نظام ریاستی در ترکیه نیز مانورهایی داده‌اند.

دولت آلمان نیز این اقدامات را برنامه‌ریزی شده تلقی می‌کند و انجام تبلیغات مربوط به رفراندوم مد نظر آقای اردوغان در برلین مخالف است.

دلایل اصلی ممانعت از ورود ترکیه به اتحادیه اروپا را چه می‌دانید؟

ترکیه قدرت دوم ناتو محسوب می‌شود و لذا نوعی نزدیکی میان خود و اروپاییان را احساس می‌کند. با اینحال چندی پیش آقای اولاند طی یک سخنرانی اتحادیه اروپا را نهادی مربوط به جهان مسیحیت دانست.

سخنرانی اولاند به این معنی بود که اروپاییان اجازه نمی‌دهند کشوری مسلمان چون ترکیه به عضویت در اتحادیه اروپا در آید. اروپاییان باور دارند با انجام چنین‌ کاری ترکیب مذهبی و هویتی این اتحادیه بهم خواهد خورد. در گذشته نیز بعید بود آنکارا بتواند به امتیاز عضویت در اتحادیه اروپا دست یابد.

باتوجه به اینکه بندهای مربوط به آئین‌نامه عضویت در اتحادیه اروپا بر پایه مذهب نوشته نشده و ترکیه به علت موقعیت ژئوپولیتیک خود از امتیاز بسیار ویژه‌ای در اتحادیه اروپا برخوردار خواهد بود، می‌توان ادله آقای اولاند را نوعی بهانه‌گیری دانست؟

این موضوع درست است. به علاوه ترکیه از کشورهای مهم ناتو است و استانداردهای حقوق بشر در آن رعایت نمی‌شود. آنکارا سوابقی چون زندانی کردن روزنامه‌نگاران را در کارنامه دارد و اروپاییان از دستگیری‌های مربوط به کودتای ترکیه استقبال نکردند. پس مجموعا می‌توان گفت ترکیه در چارچوب استانداردهای اتحادیه اروپا قرار نمی‌گیرد.

حقوق بشر ابزار دست اروپاییان برای برقراری روابط با سایر کشورها محسوب می‌شود. پس می‌توان گفت پس از کودتا مسئله پیوستن آنکارا به این اتحادیه به کلی فراموش شده. از طرفی آقای اردوغان نیز سیاست‌های خود را معطوف به خاورمیانه کرده و از تلاش برای عضویت در این اتحادیه دست کشیده است.

خبرنگار: مجتبی اسماعیلی/تایید کننده: سرلک