نوروز اولین روز سال خورشیدی ایرانی برابر با اول فروردین ماه جشن آغاز سال نوی ایرانی و یکی از کهن ترین جشنهای به جا مانده از دوران ایران باستان است زمان برگزاری نوروز در آغاز فصل بهار است.

اولین روز سال خورشیدی ایرانی برابر با اول فروردین در ایران آغاز سال نو محسوب می شود و در برخی از کشورها از جمله افغانستان، تاجیکستان، روسیه قرقیزستان، سوریه ، گرجستان، جمهوری آذربایجان، آلبانی، هند پاکستان، ازبکستان تعطیل رسمی است و مردمان آن جشن عید بر پا میکنند واژه نوروز از فارسی میانه و برگرفته شده از زبان اوستایی نوگروز است و در برخی از متنهای کهن ایرانی از جمله شاهنامه فردوسی و تاریخ طبری جمشید و در برخی از متنها کیومرث بعنوان پایه گذار نوروز معرفی شده است(علامه دهخدا) منشاء نوروز و زمان آن بدرستی معلوم نیست برخی از روایات تاریخی آغاز نوروز را به بابلیان و رواج آن را در ایران به سال 538 (قبل از میلاد) یعنی زمان حمله کوروش بزرگ به بابل میدانند اما در برخی از روایات از زرتشت بعنوان بنیانگذار نوروز نام برده شده است(آدینه نوروز در نشیب و فرازص179) نوروز را در اسطوره ها : پدید آمدن نوروز در شاهنامه ببدینگونه حکایت شده است که جم در حال گذشتن از آذربایجان بر روی تخت جمشیدی در ارگ جمشید فرود آمد و با تاجی زرین بر روی تخت نشست با رسیدن نور خورشید به تاج زرین او جهانی نورانی شد و مردم شادمانی کردند و آن روز را روز نو وجم را جمشید نامیدند( آدینه 1387) نوروز روز بهروزی جمشید بر دیوان است که نهاد پلید بهایی چون قحطی وسرما تاریکی وجهالت خشونت وجنگ است در این روز جمشید جهان غیب را در جام جهان نما مشاهده کرد همان جامی که در آن کیخسرو جای پیژن را مشهده کرد و رستم را بدنبال او فرستاد کوروش بزرگ نوروز را در سال 538 قبل از میلاد جشن ملی اعلام کرد و برنامه هایی برای جشن ترفیع سربازان پاکسازی مکانهای همگانی و خانه های شخصی بخشش محکومان اجرا می نمود.

نوروز در اسلام

در میان همه جشن هایی که پس از اسلام در ایران بدلیل بی توجهی فرمانروایان و مخالفت اسلام گرایان به فراموشی سپرده شد نوروز توانست جایگاه خود را بعنوان جشن ملی در ایران حفظ کند دلیل پایدار ماندن نوروز در فرهنگ ایرانی را می توان پیوند عمیق آن با آئیین های ایرانی با تاریخ این کشور و حافظه فرهنگی ایرانیان دانست گفته می شود اعراب پس از تصرف ایران خود در جشن نوروز شرکت می کردند و آن را گرامی می داشتند در دوره عباسیان به گفته طبری مردم در روزهای نوروز لباس نو بر تن می کردند به هم سیب هدیه می دادند غذاهای ویژه می پختند و خود را با عطرهای خوش بومعطر می کردند بعدها در دوره های طاهریان عباسیان و آل بویه جشن نوروز با گستردگی بیشتری برگزار می شد به طوری که شاعران در مورد آن شعر می گفتند و به شاه و بزرگان فرارسیدن نوروز را تبریک می گفتند بیهقی از شکوه مراسم نوروز نوشته است شاعرانی چون فرخی منوچهری عسجدی و مسعود سعد سلمان در ستایش نوروز شعر می سرودند نوروز در دوره صفوی نیز با اهمیت زیاد برگزار میشد شاه عباس مراسم جشن نوروز را در امارت نقش جهان اصفهان برگزار می نمود و این شهر را پایتخت همیشگی ایران اعلام نمود .... در اسلام بویژه آئیین تشیع به نوروز به عنوان روزی خجسته نگاه شده است و بر گرامی داشتن آن تا کید شده است حمام رفتن پوشیدن پوشاک نو نظافت منزل بخشی از ضروریات روز نوروز است جملی کاروی در سفر نامه اش در دوره صفوی می نویسد ایرانیان دراین روز لباس نو می پوشند و به همدیگر کمک می کنند از دیگر مراسم این عید آماده کردن غذاهای لذیذ در خانه ها و پذیرایی کردن از دوستان وآشنایان است.

فرا رسیدن این عید سعید و بهار دلکش را با تقدیم شعری از حافظ به همه اساتید و سروران عزیز تبریک عرض نموده و سالی خوش برای آنان از خداوند متعال مسالت دارم.

ز کوی یار می‌آید نسیم باد نوروزی از این باد ار مدد خواهی چراغ دل برافروزی

سخن در پرده می‌گویم چو گل از غنچه بیرون آی که بیش از پنج روزی نیست حکم میر نوروزی

ز جام گل دگر بلبل چنان مست می لعل است که زد بر چرخ فیروزه صفیر تخت فیروزی

*دبیر شورای هم اندیشی دانشگاه آزاد اسلامی استان تهران

خبرنگار و منتشر کننده: محمدجواد آخوندی

200