به گزارش ایسکانیوز، ابراهیم واشقانی‌فراهانی، معاون پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی است از اقدامات پژوهشی این دانشگاه طی سه سال اخیر سخن می‌گوید؛ اقداماتی که در رشد پژوهش و تبدیل دانشگاه از یک دانشگاه آموزش‌‌محور به دانشگاهی پژوهش‌‌محور و سپس کارآفرین موثر بوده است. واشقانی‌فراهانی در این گفت‌و‌گو از رشد مقالات علمی دانشگاه آزاد اسلامی، راه‌اندازی پارک علم و فناوری، تاسیس پژوهشگاه مرکزی، سامانه ساها و... سخن می‌گوید. تشکیل سامانه آزمایشگاه‌های همکار آزاد دانشگاه آزاد اسلامی با نام «ساها»، به تعبیری موفق‌ترین و خلاقانه‌ترین رویکرد این دانشگاه در حوزه پژوهش و اقتصاد مقاومتی در سال 1394 بوده است. این سامانه با تکیه بر توان بالای دانشگاه آزاد اسلامی در این زمینه، امکان دسترسی هر محقق، پژوهشگر و دانشجویی را در سراسر کشور به بیش از هفت هزار و 600 آزمایشگاه و سه‌هزار و 400 کارگاه دانشگاه آزاد اسلامی فراهم کرده است.
مهم‌ترین اقدام حوزه پژوهشی طی سه سال اخیر را چه می‌دانید؟
یکی از اقدامات موفق دانشگاه آزاد اسلامی در چند سال اخیر شیب رشد مقالات علمی دانشگاه از نظر انتشار مقالات بین‌المللی است. متاسفانه شیب انتشار مقالات این دانشگاه تا سال 2014 در مجلات بین‌المللی منفی بود، اما در سال 2015 این شیب مثبت و در سال 2016 تعداد انتشار مقالات ما در مجلات بین‌المللی از مرز هشت هزار مقاله گذشت. به عبارت دیگر یکی از بزرگ‌ترین دستاوردهای ما شیب انتشار بین‌المللی مقالات دانشگاه در پایگاه isi است. این شیب نه‌تنها از مثبت به منفی تبدیل شده؛ بلکه در سال 2016 تا امروز رشد دانشگاه از متوسط کشوری بالاتر بوده است. همچنین جایگاه دانشگاه در رتبه‌بندی پایگاه طلایه‌داران علم از پایگاه‌های وابسته به تامسون رویترز ارتقا پیدا کرد و در مارس2017 مرتبه علمی دانشگاه از 187 به 155 رسید؛ یعنی حدود 32 پله رشد کرده‌ایم. در کنار رشد مقالات، کیفیت نیز افزایش پیدا کرد. به این ترتیب که 20 درصد تولید مقالات علمی کشور در سال 2016سهم دانشگاه آزاد اسلامی است. البته سهم این دانشگاه در مقالات پر‌استناد حدود 23 درصد و در مقالات هات پیپرز که یکی از شاخص‌های کیفیت است 30 درصد است.
در ارتباط با راه‌اندازی پارک علم و فناوری چه اقداماتی صورت گرفته است؟
اساسنامه پارک علم و فناوری توسط شورای گسترش آموزش عالی تصویب و به دانشگاه آزاد اسلامی ابلاغ شد. ما موفق شدیم در یک محل موقت 30 شرکت دانش‌بنیان مستقر کنیم که البته 60 شرکت دانش‌بنیان دیگر نیز تا پایان اردیبهشت مستقر خواهند شد. همچنین نزدیک 150 شرکت در حال بررسی است که باید بتوانیم با همکاری معاونت عمرانی محل جدیدی برای آنها پیش بینی کنیم. تلاش داریم پارک علم و فناوری را در واحد پردیس مستقر کنیم.
راه‌اندازی پارک علم و فناوری در گرمدره هم مطرح بود؛ راه‌اندازی این پارک منتفی شد؟
راه‌اندازی پارک علم و فناوری در گرمدره هم پیگیری شده است، اما به دلیل مشکلاتی که از نظر حقوقی برای زمین آنجا به وجود آمده بود نتوانستیم عملیات عمرانی آن را آغاز کنیم. راه‌اندازی این پارک در پردیس از دو جهت آسان‌تر بود. ابتدا اینکه مشکل حقوقی نداشتیم و همچنین مجاورت این پارک در کنار پارک علم و فناوری پردیس انگیزه دیگری بود تا آنجا را زودتر راه‌اندازی کنیم. یکی از مواردی که در تفاهمنامه بین دانشگاه آزاد اسلامی و معاونت علمی و فناوری مطرح شد این بود که هر چه زودتر پارک علم و فناوری پردیس را راه‌اندازی کنیم تا پل ارتباطی بین دو بخش پارک فناوری پردیس برقرار شود. به عبارت دیگر قرار بر این شد واحد پردیس و پارک علم و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی مانند یک پل ارتباطی بین دو بخش پارک علم و فناوری پردیس باشد؛ بنابراین ما اولویت را به پارک پردیس دادیم. در آخرین جلسه‌ای که با هاشمی، معاون عمرانی دانشگاه داشتیم قرار شد امکانات زیرساختی برای استقرار شرکت‌ها هرچه زودتر فراهم شود تا شرکت‌ها بتوانند در آنجا استقرار پیدا کنند.
دانشگاه آزاد اسلامی در حال حاضر چند مرکز رشد دارد؟
طی سه سال گذشته تعداد مراکز رشد ما بسیار بالا رفت. در حال حاضر 113 مرکز رشد در پهنه گسترده کشور داریم که در این مراکز بیش از هزار و 131 واحد فناور و هسته فناور و شرکت دانش‌بنیان مستقر شده است.
پژوهشگاه مرکزی دانشگاه در سال 95 تاسیس شد، این پژوهشگاه الان چه وضعیتی دارد؟
سال 84 بود که طرح تاسیس پژوهشگاهی برای دانشگاه آزاد اسلامی در نظر گرفته شد اما پیگیری‌های لازم در این زمینه صورت نگرفت تا جایی که آیت‌الله اکبر هاشمی‌رفسنجانی و حسن روحانی، رئیس‌جمهور در بازدید از واحد علوم و تحقیقات بر احداث پژوهشگاه تاکید کردند و این پژوهشگاه در راستای توسعه پژوهش و فناوری راه‌اندازی شد. البته این پژوهشگاه به‌منظور اجرای برخی از فعالیت‌هایی که در معاونت پژوهش و فناوری به‌دلایلی امکان‌پذیر نبود، متشکل از مجموعه‌ای از نخبگان راه‌اندازی شده و در حال حاضر شروع به فعالیت کرده است. ما انتظار داریم در سال‌های آینده انجام پژوهش‌های ماموریت‌گرا و مساله‌محور و تبدیل این یافته‌های پژوهشی به ثروت از طریق بازاریابی و تجاری‌سازی فراهم شود.
سامانه ساها به آزمایشگاه‌ها کمک زیادی کرد حتی امکانات خود را در اختیار دانشجویان غیر‌دولتی هم قرار داد. الان در این سامانه چند آزمایشگاه به هم متصل شده است؟
در سطح دانشگاه حدود 7600 آزمایشگاه و سه هزار و 400 کارگاه وجود دارد اما تمام این آزمایشگاه‌ها و کارگاه‌ها در سامانه ساها وارد نشده‌اند. اینک هزار و 44 آزمایشگاه و کارگاه اطلاعات خود را در این سامانه ثبت کرده‌اند اما تعداد خدماتی برای پژوهشگران کشور و دانشگاه آزاد اسلامی نسبت به سال قبل گسترش پیدا کرده است. نکته بعدی در این خصوص مجهز شدن آزماشگاه‌ها به دستگاه‌های جدید بود. در سال 94 و 95 حدود 55 میلیارد تومان خرید جدید داشتیم و دستگاه‌های جدید اضافه کردیم. به عبارت دیگر نسبت به سال گذشته خدمات بیشتری ارائه و سامانه ساها به دستگاه‌های جدید و مدرن مجهز شده و ظرفیت خدمات‌دهی ما با استقرار این دستگاهای جدید نسبت به گذشته بالاتر رفته است.
آیا موضوع و اقدامی در حوزه پژوهشی وجود دارد که هنوز به مرحله اجرا نرسیده باشد؟
یکی از چالش‌های ما که از روز اول با آن روبه‌رو بودیم تعداد کم ثبت اختراع به ویژه ثبت اختراع بین‌المللی است. ما به هیچ وجه از تعداد ثبت اختراع؛ چه در تراز ملی چه تراز بین‌المللی راضی نیستیم. البته این مشکل فقط مختص دانشگاه آزاد اسلامی نیست؛ بلکه در کلان کشور موضوع ثبت اختراع به عنوان یکی از برون‌دادهای علمی نتوانسته پا به پای دستاوردها و پیشرفت‌های علمی کشور رشد پیدا کند.
منبع: فرهیختگان
دریافت کننده و انتشار دهنده: پارسا فرخوی
201
