زهره حاجیان - به اعتقاد دکتر امیر محمودحریر چی وجود امنیت و اعتماد اجتماعی در دوران ما شاید اساسی ترین نیازهای انسان امروزی بعد از نیازهای بیولوژیک است و فقدان آن موجب آشفتگی می شود.
این جامعه شناس با اشاره به اینکه توصیه به مدارا و همزیستی مسالمت آمیز در شرایطی که بی عدالتی و نابرابری حکمفرما باشد کارساز نیست می گوید: در جوامع امروزی در کنار برابری در استفاده از فرصت ها ،تحقق حقوق شهروندی، اخلاق مداری، رنگ باختن خودخواهی ها و مدارا پیشگی از اهمیت زیادی برخوردار است.
دکتر حریز چی می گوید: در دوران زندگی سنتی در قالب خانواده گسترده و زندگی محله محور علاوه برسادگی روابط اقتصادی و اجتماعی ارزش های اخلاقی نیز حاکم بود و با ورود ریش سفیدان و گیس سفیدان برای حل مشکلات به صبوری و مدارای کمتری نیاز بود و حقوق غیر پیچیده انسان ها به مراتب کمتر از زمان حال که همه روابط دچارپیچیدگی ها بغرنجی شده است بود و متاسفانه در حال حاضر زائل شدن حق افراد در جامعه مدرن و شهری که در لفافه ای از قوانین و دیوانسالاری پیچیده شده را در هاله ای از تردید و ابهام قرار داده است بنابر این صبر و مدارا برای زندگی در چنین شرایطی الزامی است.
از دهه 80 جامعه درحال حرکت به سمت عصبانی شدن است
اما علی گرانمایه‌پور ، استاد علوم ارتباطات و مطالعات رسانه از زاویه ای دیگر به بحث مدارا و صبر در جامعه می پردازد و معتقد است : اگر جامعه ایران را از منظر روانشناسی اجتماعی نگاه کنیم، می‌بینیم که از دهه ۸۰ بنا به دلایل مختلف این جامعه در حال حرکت به سمت «عصبانی شدن» است. ما در ابتدای دهه ۸۰، این عصبانیت را فقط در قشر یا سن مشخصی از مردم می‌دیدیم و در جوان‌ها کمتر دیده می‌شد و جوان‌ها حوصله و تحمل بیشتری داشتند، اما در حال حاضر این عصبانیت و عدم تحمل را در نسل جوان هم می‌بینیم؛ به این معنا که خشم و عصبانیت به نسل‌های جوان‌تر تسری پیدا کرده است.
به گفته وی این موضوع دلایل مختلفی دارد؛ به عنوان مثال بعضی معتقدند فشار اقتصادی عامل این عصبانیت اجتماعی است و
این عوامل قطعاً بخشی از جامعه را تحت‌فشار اقتصادی قرار می‌دهد؛ پس از منظر روانشناسی اجتماعی، ما جمعیت و مردم عصبانی داریم که برای کنترل آنها باید تدبیری بیندیشیم.
کمرنگ شدن مدارا و صبر در جامعه
از طرفی رییس انجمن مددکاران اجتماعی ایران معتقد است :آمار بالای پرونده‌های قضایی که ناشی از خشونتهای اجتماعی، طلاق، بی‌تفاوتی به درگیری‌هاست، می‌تواند ناشی از نبودن صبر، بردباری و مدارا در جامعه باشد.
چندی پیش سید حسن موسوی چلک در گفتگو با روابط عمومی ستاد ملی صبر، با بیان این مطلب که جامعه ما از مدارا دور شده است، گفت: میزان جرم در جامعه‌ای که صبر و بردباری وجود داشته باشد، کمتر است و جای آن را انسجام، نشاط و تعلق اجتماعی خواهد گرفت.
به گفته رییس انجمن مددکاران اجتماعی صبر را نمی‌شود با زور جا انداخت. صبر جزء فضایل انسانی و اخلاقی است. این فضایل تنها در صورتی برای جامعه جا خواهند افتاد که به خوبی به آنها پرداخته شود.
وی گفت :به اعتقاد ما مددکاران اجتماعی جامعه‌ای که مدارا پیشه کند، سلامت روانی-اجتماعی بیشتری خواهد داشت. طبیعتا در جامعه‌ای که این شاخص‌ها بالا باشد، سرمایه اجتماعی هم افزایش پیدا می‌کند که یکی از نتایج آن کاهش جرایم و آسیب‌های اجتماعی است.
رییس انجمن مددکاراناجتماعی ایران، با بیان این مطلب که مدارا و صبر در جامعه ما فراموش شده است، گفت: اگر عصبانی هم هستیم، نباید خشم‌مان را بروز دهیم. هنگامی که در شرایط سختی هستیم یا در شرایطی که متناقض با نظر ما باشد، قرار می‌گیریم، اهمیت بردباری و مدارا دو چندان می‌شود.
چرا صبر نداریم؟
او در پاسخ به این سوال که چرا صبر اجتماعی مردم کاهش یافته است، گفت: دلایل متعددی وجود دارد. نخست اینکه اخلاق در جامعه نسبت به قبل ضعیف‌تر شده است. نکته دوم اینکه ما مدت‌های مدیدی است که به درستی در حوزه اجتماعی و مولفه‌های فرهنگی کار نکرده‌ایم. در همین بخش فرهنگی، عمدتا ممیزی کرده‌ایم و گفتیم چه کاری نکنید. راهکار ندادیم و نگفتیم چه کاری بکنید.
سید حسن موسوی چلک، افزود: همیشه بعد سلبی را بر بعد ایجابی موضوعات فرهنگی اجتماعی غالب کردیم و نتیجه هم نگرفتیم. بخش بعدی بر می‌گردد به اینکه ما به افراد عجولی تبدیل شده‌ایم. همیشه دیر کرده‌ایم، همواره عجله داریم و فکر می‌کنیم حق با خودمان است.
او تاکید کرد: مفهوم صبر و مدارا، یکی از مولفه‌هایی است که در بحث حقوق شهروندی آن را دنبال می‌کنیم. ما برای اینکه به حقوق مردم احترام بگذاریم، صبر نداریم. در عین حال انتظار داریم که به حقوق خودمان تعرض نشود.
به اعتقاد رییس انجمن مددکاران اجتماعی ایران میزان جرم در جامعه‌ای که صبر و بردباری وجود داشته باشد، کمتر است و جای آن را انسجام، نشاط و تعلق اجتماعی خواهد گرفت.
نهادینه شدن صبر و مدارا در جامعه موجب افزایش آرامش می‌شود
رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران با بیان اینکه نهادینه شدن صبر و مدارا در جامعه موجب افزایش آرامش در جامعه می‌شود، گفت: یکی از معضلات اجتماعی امروز جامعه فقر محبت و کاهش مهربانی اجتماعی بوده که نتایجی چون کاهش مسؤولیت اجتماعی را به همراه دارد.
طبق آماری که مسؤولان قوه قضاییه کشور اعلام کردند در ایران 15 میلیون پرونده قضایی وجود دارد و این در حالی است که در کشور هند با دارا بودن حدود یک میلیارد جمعیت، تنها یک میلیون و 200 هزار پرونده قضایی دارد و این موضوع حاکی از عدم وجود مدارای اجتماعی در کشور است.
به اعتقاد رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران در جامعه‌ای که خشم و خشونت افزایش و صبر و مدارا کاهش یابد با عدم پیشرفت روبه‌رو می‌شود.
منتشر کننده : زهره حاجیان
700700
