نقش اطلاع‌رسانی شبکه‌های اجتماعی/ کمک فضای مجازی به انتخاب هوشمندانه

در چند انتخابات اخیر با پدیده‌ای تحت عنوان استفاده از شبکه‌های مجازی برای تبلیغات انتخاباتی مواجه بوده‌ایم. میلیون‌ها پیام انتخاباتی، متن و فیلم سخنرانی‌های انتخاباتی نامزدها، برنامه‌ سخنرانی‌ها و ستادهای نامزدهای انتخاباتی و... روزانه در این شبکه‌ها دست به دست شدند.

به گزارش ایسکانیوز مردم نیز این شبکه‌ها را مامنی برای ابراز نظرات و انتقادهای خود نسبت به نامزدهای انتخاباتی قرار دادند تا بتوانند به راحتی با هم تبادل نظر و بحث کنند. نگاه جامعه به شبکه‌های مجازی طی این سال‌ها تغییر زیادی پیدا کرده و مردم اکنون آنها را از خود می‌دانند و جایگاهشان در ارتباطات گروهی افراد در سطح جامعه تثبیت شده است.

آرزو ضیایی در این گزارش می نویسد :مدت‌هاست که این شبکه‌های مجازی به عنوان ابزاری برای اطلاع‌رسانی در دسترس اکثریت مردم قرار گرفته‌اند. اکنون نمی‌توان ابزار‌های ارتباطی را محدود یا ممنوع کرد. مردم در دهکده بزرگ جهانی نیازمند و خواستار ارتباط معقول و سالم با یکدیگرند و شبکه‌های مجازی به راستی این نقش را برای جامعه ایفا می‌کنند. شبکه‌های مجازی تا واپسین دقایق انتخابات نقش کمک‌رسانی و آگاهی رسانی را برای جامعه بازی کردند و پس از انتخابات نیز یک راه در دسترس و ایمن برای آگاهی مردم از نتایج انتخابات شدند. اسماعیل قدیمی، کارشناس علوم ارتباطات، در گفت‌وگو با «آرمان» در رابطه با نقش شبکه‌های اجتماعی در انتخابات ریاست‌جمهوری و شوراهای شهر و روستا می‌گوید:«بدون تردید شبکه‌ها و رسانه‌های مجازی ابزار انتخاباتی بسیار تاثیرگذاری قبل، حین و پس از انتخابات هستند. خبرهای انتخاباتی به راحتی از طریق این شبکه‌ها در میان مردم به گردش درمی‌آید. آنها نقش بسیار تعیین‌کننده‌ای در دو انتخابات اخیر در کشور داشته‌اند.»

نقش اطلاع‌رسانی انتخاباتی شبکه‌های مجازی را برای مردم تا چه میزان ارزیابی می‌کنید؟

بدون تردید وجود شبکه‌ها و رسانه‌های مجازی به عنوان یک ابزار انتخاباتی تاثیر بسیار زیادی در آگاهی‌رسانی به مردم داشته و دارد. این شبکه‌ها و رسانه‌ها در انتخابات مجلس در سال 94 نیز باعث تماس و ارتباط بیشتر افراد جامعه شدند. مردم اطلاعات نامزدهای انتخاباتی را که رسانه‌های عمومی در اختیارشان می‌گذارند در حلقه‌های قابل اعتماد شبکه‌های مجازی به اشتراک گذاشته و درباره این اطلاعات بحث و تبادل‌نظر می‌کنند. شرکت آنها در انتخابات به این طریق بسیار هوشمندانه است، زیرا با مشورت جمع کثیری از افراد اتفاق می‌افتد. ارتباطات در جامعه ایران بیشتر بر پایه ارتباطات شفاهی استوار است و از نظر ساختارها و ابزارهای انتخاباتی نظام ارتباطی نظامی شفاهی دارد. مردم در هنگام استفاده از رسانه‌های جمعی و مجازی ارتباط رسانه‌های جمعی را با ارتباطات شفاهی تلفیق می‌کنند و نوع جدیدی از ارتباط ایجاد می‌شود. آنها با عقلانیت، استدلال ویژه و توجه به تجارب گذشته در انتخابات شرکت می‌کنند. افراد جامعه قبل، حین و پس از انتخابات انسجام و تلفیق استفاده از این رسانه‌ها را حفظ کرده و به آرامی مشغول تحلیل و ارزیابی داده‌های خود هستند. صاحبنظران باید تاثیر شبکه‌های اجتماعی بر مردم را قبل، حین و پس از انتخابات بررسی و تحلیل کنند و تجارب و اطلاعات به‌دست‌آمده را برای دوره‌‌های بعد مورد استفاده قرار دهند. شبکه‌های مجازی نقش تعیین کننده‌ای در انتخابات دارند و ابزاری کارآمد هستند و مردم نیز به خوبی، زیرکی و هوشمندی از آنها استفاده‌ می‌کنند. پیروز واقعی انتخابات 29 اردیبهشت آحاد مردم هستند، زیرا مشارکت مردم در انتخابات فوق‌العاده و بی‌سابقه بود و رکورد مشارکت مردم در انتخابات زده شده است. برخلاف تصورات عوامل سلبی مردم را پای صندوق‌های رأی نکشاند. مردم روحیه مشارکت دارند و کنار هم قرار گرفته‌اند و این روحیه آنها حاوی پیام‌های زیادی است.

تاثیر شبکه‌های اجتماعی را در پوشش نواقص اطلاع‌رسانی انتخابات چگونه ارزیابی می‌کنید؟

شبکه‌های مجازی تا میزان زیادی ضعف‌های رسانه‌های عمومی و صدا و سیما را پوشش می‌دهند. این‌ شبکه‌ها ابزار فردی و جمعی اطلا‌ع‌رسانی هستند. این شبکه‌های مجازی ابتکاراتی را در نحوه انتشار خبرهای انتخاباتی ایجاد کرده‌اند. مردم در این رسانه‌ها یک خبر، فهرست انتخاباتی و اطلاعات را برای جمع کثیری از افراد ارسال می‌کنند و اطلاعات تسلسل وار در میان افراد جامعه به گردش درمی‌آید. این شبکه‌ها به واقع جایگاه مهمی در رسانه‌های عمومی پیدا کرده‌اند و در مواردی جای آنها را نیز گرفته‌اند. مردم از گروه‌های شبکه‌های مجازی مانند تلگرام به درستی استفاده کرده و این ابزارهای اطلاعاتی سبب همیاری و همکاری بیشتر مردم با یکدیگر شده است. این ابزارها نقش مفیدی در ارتباطات جمعی ایفا می‌کنند. اتفاقات مهمی در دوران انتخابات درون شبکه‌ها و رسانه‌های اجتماعی می‌افتد. مطالب و اخبار انتخاباتی زیادی با سرعت زیادی تولید و پخش می‌شوند. به این اخبار اولویت انتشار داده می‌شود و مردم را تشویق و تهییج به مشارکت بیشتر در انتخابات می‌کنند.

آیا در دوره‌های بعدی شاهد جایگزینی نقش اطلاع‌رسانی شبکه‌های اجتماعی با رسانه‌های عمومی مانند صداو‌سیما و روزنامه‌ها هستیم؟

در آینده با توجه به وضعیت موجود و نحوه تاثیرگذاری عواملی مانند صداو سیما و مطبوعات قطعا می‌توان پیش‌بینی کرد که رسانه‌ها و شبکه‌های مجازی، تعیین‌کننده گرایشات عمومی مردم می‌شوند. البته مسلم است که صداو‌سیما و مطبوعات از تجربه‌های پشت‌سر گذاشته در دوران انتخابات درس می‌گیرند. این رسانه‌ها کوشش می‌کنند ضعف‌های خود را پوشانده و جایگاه خود را نزد افکار عمومی ارتقا دهند. اگر شرایط موجود دوام نیابد و رسانه‌های عمومی تغییر رویکرد دهند، رسانه‌های مجازی به سختی جایگاه رسانه‌های عمومی را می‌گیرند. رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی سبب ارتباطات و تعاملات بین مردم هستند و هر دو از ابزارهای اصلی بالا بردن مشارکت در انتخابات به حساب می‌آیند. این رسانه‌ها به نسبت رسانه‌های دیگر امتیازات ویژه‌ای دارند، بنابراین اگر مردم از این شبکه‌ها استفاده کنند و رسانه‌های عمومی نیز در راستای ارتقای سواد رسانه‌ای افراد جامعه تلاش کنند، رسانه‌های مجازی و عمومی می‌توانند کارکردهای یکدیگر را پوشش داده و همکاری بهتری با هم داشته باشند. اگر دانشگاه‌ها فعالیت‌علمی در زمینه افزایش آگاهی مردم در استفاه از شبکه‌های مجازی نداشته باشند و فرایند و ابزارهای ارتباطاتی مردم را بررسی نکنند و رسا‌نه‌های عمومی نیز جایگاه خود را نزد افکار عمومی ارتقا ندهند در آینده شاهد مشکلاتی در زمینه ارتباطات مجازی هستیم. اگر صرفا به نظرات مردم درباره استفاده از شبکه‌های مجازی اتکا کنیم دچار ضعف‌های ارتباطی و اطلاعاتی می‌شویم. در واقع رسانه‌های اجتماعی به تنهایی نمی‌توانند جایگاه خود را حفظ کنند و باید دولت، مراکز علمی، دانشگاه ها، روزنامه‌ها و... با شبکه‌های اجتماعی همکاری داشته و با آنها همگرایی ایجاد کنند؛ این گونه ارتباطی منطقی بین رسانه‌های عمومی و مجازی ایجاد می‌شود.

مهم‌ترین ایراد وارده به رسانه‌های عمومی در زمینه اطلاع‌رسانی انتخابات چیست؟

مهم‌ترین ایراد وارده به رسانه‌های عمومی این است که منطبق با خواسته‌های اکثریت جامعه حرکت نمی‌کنند. صداوسیما، روزنامه‌ها، بسیاری از مجلات و... تاکید ویژه‌ بر نیاز و خواست یک قشر خاص دارند و روی آنها سرمایه‌گذاری کرده‌اند. باید این موضوع را در نظر بگیریم که مطبوعات، رادیو، تلویزیون، رسانه‌های جمعی و... باید انسجامی اجتماعی بر اساس نظرات اکثریت جامعه داشته باشند. مردم تجربه خوبی از عملکرد این رسانه‌ها درگذشته ندارند و این رسانه‌ها نیز برای جبران گذشته هیچ‌اقدامی نمی‌کنند. آنها فقط روند گذشته خود را پیش برده و تجدیدنظری در نحوه عملکرد خود انجام نمی‌دهند. این رسانه‌ها اخبار جناح و گروه خاصی از مردم را دنبال می‌کنند. رویه اتخاذ شده از طرف آنها بسیار خطرناک است. باید در آن تجدید نظر کرده و از آن درس بگیرند و جایگاه کنونی خود را نزد مردم ارتقا دهند.

منبع : آرمان

منتشر کننده : زهره حاجیان

700700

کد خبر: 779997

وب گردی

وب گردی