حجت‌الاسلام والمسلمین محمدمهدی صالحی در گفت‌وگو با ایسنا، درباره جایگاه و نقش دانشگاه در اندیشه‌های امام خمینی (ره)، اظهار کرد: امام دانشگاه را مرکز تغییر و مقدرات آینده انقلاب اسلامی ایران می‌دانست، مهم‌ترین نقش دانشگاه از منظر امام این بود که دانشگاه رقم زننده سرنوشت یک کشور است و همین باعث می‌شد که ایشان به‌صورت ویژه به جایگاه دانشگاه بپردازند و آسیب‌ها و فرصت‌های آن را بیان کنند.
وی تصریح کرد: دانشگاهی که مدنظر امام قرار داشت، دانشگاه اسلامی اما نه‌تنها به معنای ظواهر و شعارهای اسلامی، بود؛ ایشان معتقد بودند دانشگاه اسلامی، دانشگاهی است که بتواند مقدرات آینده کشور را به شکل واقعی ببیند و راهکار لازم را با توجه به نیازهای بومی و مطابق فرهنگ ملی برای مدیریت کشور ارائه دهد.
مسؤول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه فردوسی با اشاره به وظیفه دانشگاهیان در راستای تحقق دانشگاه اسلامی در منظر امام خمینی (ره)، عنوان کرد: توجه و اصالت بخشی به علم یکی از محورهای اسلامی شدن دانشگاه است؛ اگر در دانشگاهی پژوهش‌ها کاربردی نباشد و تنها به تولید علم و انتقال آموزش بپردازد، این دانشگاه متناسب با شرایط زمانی کارآمد نیست و به همان اندازه از اسلامیت بی‌بهره است؛ بنابراین دانشجوی اسلامی، دانشجویی است که اشتباها به دانشگاه نیامده باشد.
صالحی، کاربردی کردن و تبدیل دانش به مهارت، تولید علم و ثروت را مهم‌ترین ملاک دانشجو در منظر امام راحل دانست و افزود: اگر این زنجیره کامل نشود، دانشجو به وظیفه خود از نگاه دانشگاه اسلامی عمل نکرده است، همان‌طور که امام خمینی (ره) می‌فرمایند اگر درس نخوانیم، حرام است در این مدرسه بمانیم».
وی ادامه داد: در دانشگاه اسلامی، یاس و افسردگی، بی‌اخلاقی و سرقت علمی معنایی ندارد، اگرچه که جنبه‌های ظواهر اسلامی نیز مهم است، اما آن‌ها به‌تدریج خود در چنین دانشگاه ایجاد می‌شوند.
مسؤول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه فردوسی عنوان کرد: اگر دانشگاه اسلامی محقق شود، دیگر دانشجوی بیکار نخواهیم داشت؛ این مساله به مدیران کشور بازمی‌گردد که در آمایش سرزمینی دقت بیشتری داشته باشند و سرمایه‌ها را در دانشگاه‌ها صرف رشته‌هایی که متناسب با نیازهای جامعه نیست، نکنند.
صالحی با اشاره به اینکه امروز دانشگاه‌های ما با آنچه که امام خمینی (ره) در اندیشه‌های خود مطرح می‌کردند، فاصله دارند، ادامه داد: ما در برخی از ابعاد اسلامی شدن دانشگاه‌ها رشد چشمگیری نسبت به دوران پیش از انقلاب داشته‌ایم، اما در حوزه جنبه‌های نرم‌افزاری هنوز با دانشگاه اسلامی فاصله فراوانی داریم.
وی با اشاره به مهم‌ترین فرصت‌ها و تهدیدهای دانشگاه از منظر امام خمینی (ره)، ادامه داد: ایشان در مواجهه با جوانان و نسل‌های آینده به‌شدت نگران استعمارپذیری و استثمارگری کشور بود و صف مقدم تقابل با آن را، جوانان می‌دانستند. از منظر امام، جوان باید صف مقدم تقابل با استعمار و استثمار باشد و با حفظ انگیزه الهی در جهت حفظ انسجام ملی در برابر توطئه‌های تفرقه‌انگیز رسانه‌هایی که در دست استعمار و استثمار هستند، بایستد.
مسؤول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه فردوسی تصریح کرد: اولین تهدیدی که امام برای دانشگاهیان هشدار دادند، مراقبت از تحصیل‌کردگان دانشگاهی بود تا از مغز متفکر حوزوی جدا نشوند که این مساله به وحدت حوزه و دانشگاه اشاره دارد. ایشان فرمودند درگذشته با دیکتاتوری سعی داشتند جایگاه اجتماعی روحانیت در تعامل با دانشگاه از بین برود، اما امروز با تبلیغات، تهمت‌ها و بمباران روانی سعی می‌کنند ذهنیتی از روحانیت اصیل در افکار دانشگاهیان و تحصیل‌کردگان ایجاد کنند که روحانیت به‌عنوان مکمل دانشگاه، برای تعالی کشور به انزوا کشیده شود.
صالحی با بیان اینکه امام راحل همواره به ارتباط حوزه و روحانیت با دانشگاه تاکید داشتند، افزود: ایشان توصیه می‌کرد جوانان در فعالیت‌های اجتماعی، علمی، سیاسی و ...، انگیزه‌های معنوی خود را حفظ کنند و در کنار حفظ اندیشه‌ها، به مساله حفظ انسجام اجتماعی و وحدت ملی توجه داشته باشند، زیرا وی معتقد بود گسترش ابزارهای رسانه‌ای که روزبه‌روز چهره جدیدی از آن را تجربه می‌کنیم، باعث ایجاد تصور استعماری و استثماری و به دنبال آن، تفرقه و گسست اجتماعی در میان جوانان و آینده‌سازان مملکت خواهد شد.
وی تاکید کرد: امام وظیفه نسل جوان را در کنار آشنایی با تفسیر درست اسلام، تقابل با تفاسیر غلط ازجمله تفاسیر ارتجاعی که امروز در اسلام کارکردی ندارد، می‌دانستند و از طرفی هشدار می‌دادند مراقب باشند که به نام تقابل ارتجاعی، مبانی اسلام اصیل به غلط تفسیر نشود و اندیشه سیاسی اسلام سکولار در اذهانشان نفوذ پیدا نکند و ایشان برای آگاه‌سازی جوانان از این موضوع، همواره آنان را به بازخوانی تاریخ تشویق می‌کردند.
مسؤول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه فردوسی تکیه بر توان ملی در عرصه‌های مختلف سیاسی، اجتماعی و ... را از دیگر توصیه‌های امام خمینی (ره) به جوانان عنوان کرد و گفت: بر اساس اندیشه امام، تعامل با دنیا باید به‌گونه‌ای پیش برود که محور تصمیم‌گیری‌ها خودمان باشیم. ایشان فرمودند نسل امروز ما باید همت خود را برای حفظ استقلال و آزادی ملی و دینی و حفظ ارزش‌های انسانی مصروف کند و مراقب باشد که بی‌بندوباری‌ها و بی‌اخلاقی‌ها آثار شوم ناپیدا و پیدای فراوانی خواهد داشت. این نقشی بود که امام با توجه به اهمیت دانشگاه، برای جوانان قائل بودند.
صالحی عنوان کرد: تصوری که با حفظ گزاره‌های دینی نمی‌توان ترقی و پیشرفتی در کشور داشت، خطر ارتجاع در اسلام را ممکن است، ایجاد کند. با این نگاه بخش زیادی از پتانسیل‌های دانشگاه شکوفا نخواهد شد و زمینه تاثیرپذیری از انحرافات فرهنگی و اخلاقی غرب فراهم خواهد شد. به همین دلیل امام معتقد بود دانشگاهیان باید مراقب انحراف از فرهنگ و ارزش‌های ملی و دینی باشند.
وی اضافه کرد: امام خمینی (ره) معتقد بود به‌تدریج مقدرات کشور به دست مدیرانی خواهد افتاد که از دل جامعه دانشگاهی بیرون خواهند آمد و اگر این مراقبت‌ها صورت نگیرد، به خاطر وابستگی‌های فکری و اندیشه‌های غربی و شرقی، خواسته و ناخواسته زمینه حقارت مادی و معنوی جامعه فراهم می‌شود؛ زیرا ایشان می‌دانستند فرهنگ مقدمه‌ای برای در دست گرفتن مدیریت کشور به دست اندیشه‌های غیربومی و در اختیار گذاشتن همه سرمایه‌ها برای مقاصد شوم دشمنان خواهد بود؛ اما ایشان معتقد بود که خود دانشگاهیان بهترین افراد برای جلوگیری از شکل‌گیری این انحراف هستند.
امروز دانشجویان ما از متن جامعه دین‌دارتر هستند
مسؤول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه فردوسی خاطرنشان کرد: با توجه به نظرسنجی‌هایی که توسط مراکز رسمی اعلام می‌شود، نوع نگاه دانشجویان ما به مبانی دینی و برخی از شعارهای اسلامی مثل آداب نماز و روزه قابل افتخار است، اگرچه که جنبه التهابی آسیب‌های اجتماعی همچنان مطرح است؛ اما امروز دانشجویان ما از متن جامعه به‌مراتب دین‌دارتر هستند.
صالحی افزود: در دوران قبل از انقلاب علی‌رغم اینکه دانشجویان پایبند اعتقادات دینی بودند، اما محلی برای اقامه نماز جماعت و برنامه‌های مذهبی به‌صورت رسمی نداشتند، اما امروز ما شاهد اقامه صفوف پرشور نماز جماعت اعتکاف‌های دانشجویی در دانشگاه‌ها هستیم.
مساله اسلامی شدن علوم انسانی به‌شدت موردنیاز کشور است
وی با اشاره به اینکه امروز در حوزه علوم انسانی همچنان با خلأهای بسیاری روبرو هستیم، بنابراین باید به آن توجه بیشتری شود، اظهار کرد: مساله اسلامی شدن علوم انسانی به‌شدت موردنیاز کشور است. البته بخشی از این تحول نیازمند زمان است تا کار علمی در این حوزه متناسب با موازین دینی اتفاق بیفتد. بخش دیگر آن نیازمند همکاری‌های جدید میان دانشگاه و حوزه است که ما نتوانسته‌ایم در حوزه اداره کشور که متاثر از علوم انسانی است، نیازهای واقعی جامعه، فرهنگ عمومی ملی و دینی را در نظر بگیریم و گزاره‌های متناسب با آن را تولید کنیم.
مسؤول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه فردوسی اضافه کرد: دانشگاهیان باید با مبانی اسلامی و جدیدترین دستاوردهای تجربی در حوزه علوم انسانی آشنا شوند، زیرا متاسفانه امروز ما در حوزه علوم انسانی با دستاوردهای جدید کشورهای اروپایی و نظرات آن‌ها آشنا نیستیم، درصورتی‌که مهم‌ترین تاکید دانشگاه اسلامی آشنایی با دستاوردهای جدید به‌عنوان تجربیات بشری در چارچوب اندیشه‌های اسلامی است تا بتواند زمینه نظریه‌های جدیدتری را متناسب با فرهنگ ما ایجاد کند.
صالحی تاکید کرد: امام خمینی (ره) همیشه هشدار می‌دادند که اگر ما از شر آمریکا و شرق و غرب رها شویم، اما به این راحتی از دست کسانی که مبانی فکریشان متاثر از فرهنگ شرق و غرب است، در امان نخواهیم بود.
وی تصریح کرد: اولین کسانی که امام خمینی (ره) توصیه می‌کرد باید به مقابله صریح با انحرافاتی که مانع شکوفایی کشور می‌شود، بپردازند، دانشجویان بودند؛ به‌گونه‌ای که مراقبت از دانشگاه و شکوفا شدن استعدادهای دانشگاهی به دست خود دانشجویان اتفاق بیفتد و در مرحله بعد این وظیفه را به دولتمردان محول می‌کردند.
لزوم تبیین اندیشه‌های امام خمینی (ره) با ابزار جدید برای جوانان
مسؤول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه فردوسی با اشاره به اینکه در ترویج اندیشه‌های امام خمینی (ره) به شکل کامل و جامع که دانشجو مشخصا با یکی از این اندیشه‌ها به نام ایشان آشنا شود، در دانشگاه کوتاهی فراوانی صورت گرفته است، تصریح کرد: ما نتوانستیم دانشجویان را به‌طور مشخص با مبانی اندیشه‌های امام آشنا کنیم؛ اما به این معنا نیست که آنان از این اندیشه‌ها فاصله داشته باشند، زیرا امام فضایی را در کشور فراهم کرد که بسیاری از اندیشه‌های ایشان، مبنای اذهان بسیاری از دانشگاهیان قرار گرفته، هرچندکه منتسب به او نباشد.
صالحی افزود: امروز دانشجویان ما استقلال‌طلب، آزاداندیش، دموکراسی خواه معنویت‌طلب، استکبارستیز هستند که این ویژگی‌ها همان اندیشه‌های امام راحل است که به‌صورت غیرمستقیم و یا مستقیم در وجود آنان نهادینه‌شده است. امروز با وجود سلایق مختلف در دانشگاه‌ها، اما شعارها و مطالبات که میان دانشجویان ما وجود دارد برگرفته از آموزش‌هایی است که امام در فرهنگ جامعه رسوخ داده است.
وی یادآور شد: اگرچه که تاکنون رسانه‌های زیادی نظیر صداوسیما به تبیین اندیشه‌های امام پرداخته‌اند، اما به نظرم می‌توانستند با استفاده از ابزارهای تاثیرگذارتری مثل هنر و سینما که جوان با آن‌ها انس بیشتری دارد، اندیشه‌های امام را به نسل جوان منتقل کنند. امروز ما با اشکالی از رسانه‌های مدرن مواجه هستیم که نه فقط آشنایی با اندیشه‌های امام را در معرض خطر قرار داده‌اند، بلکه آشنایی با اصول اولیه سبک زندگی و استفاده از فرصت‌ها را برای انسان عادی مورد تهدید قرار می‌دهند. دیگران امروز از ما پیشی گرفتند و بنابراین طبیعی است که دانشجویان ما با اندیشه‌های امام به نام ایشان در دانشگاه آشنا نباشند.
منبع: ایسنا
دریافت کننده و انتشار دهنده: پارسا فرخوی
201
