به گزارش ایسکانیوز به نقل از جام جم آنلاین، با این حال همگی در میان اطرافیان خود افراد کم‌توانی را می‌یابیم که از نظر سلامت عمومی، آسیب‌پذیر‌ترند یعنی به دلیل کهولت سن یا بیماری تحت درمان دارویی خاصی هستند یا باردارند. چنین افرادی باید پس از مشورت و تایید پزشک اقدام به روزه‌داری کنند. در این گزارش از زبان متخصصان، مروری داریم بر باید و نبایدهای روزه‌داری در افرادی که از حیث سلامت عمومی آسیب‌پذیر‌تر هستند.
آیا روزه‌داری طی بارداری مجاز است؟
به طور معمول، وقتی به بدن انسان غذا نمی‌رسد، در مرحله اول از ذخایر قندی (گلوکز) برای تامین انرژی در سوخت‌وساز استفاده می‌شود. اگر پس از مدت زمان کوتاهی غذا مصرف شود، تامین انرژی دچار مشکل نخواهد شد. اگر این عدم تامین موادغذایی طولانی شود و ذخایر گلوکز در بدن به اتمام برسد، بدن شروع به شکستن مولکول‌های چربی کرده، از انرژی آن استفاده می‌کند. دریک فرد معمولی، این فرآیند سبب مصرف چربی‌های ذخیره شده و پس از آن، سبب کاهش وزن می‌شود. از شکسته شدن مولکول‌های چربی موادی به نام کتون هم آزاد می‌شود که از ادرار شخص دفع می‌گردد. افزایش کتون درخون یک فرد غیرباردار ممکن است آسیب چندانی به او نرساند، ولی دریک خانم باردار این کتون از جفت رد شده، وارد خون جنین می‌شود و می‌تواند برای سیستم عصبی و مغز وی خطرناک باشد.
طی سه ماهه اول بارداری که اندام‌های جنین درحال شکل گرفتن هستند، مادر باردار نباید اقدام به روزه گرفتن کند. ازطرفی در طول بارداری، کاهش کالری دریافتی مادر، سبب وزن نگرفتن کافی جنین و حتی کاهش وزن وی می‌شود و معمولا در گرسنگی طولانی مادر، شاهد تولد نوزاد با وزن کم هستیم. به همین دلیل در سه ماهه سوم بارداری نیز روزه گرفتن توصیه نمی‌شود.
درمورد سه ماهه دوم بارداری حساسیت به این شدت نیست، اما بازهم خطر کاهش رشد جنین و تولید مواد سمی بخصوص درگرسنگی‌های طولانی‌تر از هشت ساعت وجود دارد. اگر باردار هستید و تمایل به روزه گرفتن دارید، با پزشک خود مشورت کنید تا برحسب سن حاملگی و شرایط وزنی شما و مسائل خاصی که ممکن است در بارداری وجود داشته باشد، شما را راهنمایی کند.
رژیم غذایی زنان باردار سالم روزه‌دار باید حاوی پروتئین، سبزی و میوه و خوراکی‌های شیرین مفید و مغذی مانند خرما باشد. در وعده‌های افطار باید از مایعات و مواد غذایی سبک استفاده کنند و به فاصله چند ساعت شام میل کنند و هنگام سحر، مواد غذایی حاوی کربوهیدرات، گردو، خشکبار و خرما مصرف و در صورت بروز سردرد و سرگیجه هم روزه را متوقف کنند.
روزه‌داری در اختلال تیروئیدی کنترل شده منعی ندارد
درباره کم‌کاری تیرویید، خوردن بموقع قرص لووتیروکسین مهم‌ترین نکته است. این قرص‌ها باید به صورت ناشتا مصرف شوند. از آنجا که طول روز بسیار بلند است و بیماران بلافاصله پس از اذان باید افطار کنند، تاخیر 20 تا 30 دقیقه برای جذب این دارو چندان شدنی نیست. بنابراین بهترین روش، خوردن دارو در ابتدای سحر است و بعد با فاصله چند دقیقه می‌توانند سحری بخورند. البته کسانی که دچار کم‌کاری شدید هستند و تازه دارویشان شروع شده، باید نظر پزشک معالج در باره خطر روزه‌داری و به هم خوردن سیر درمان را بپرسند.
در بیماران مبتلا به پر کاری تیروئید، اگر هنوز بیماری تحت کنترل نیست، روزه‌داری با خطر زیاد همراه است و اگر بیماری کنترل شده و بیمار حال خوبی دارد، می‌تواند داروی پر کاری را که معمولا متی مازول است، زمان افطار یا سحر مصرف کند.
افرادی که دچار کلسترول بالا هستند، باید از خوردن چربی‌های حیوانی بخصوص لبنیات پر چرب اجتناب کنند. کره و خامه، مهم‌ترین اینهاست و ماست و شیر پر چرب نیز در این گروه قرار می‌گیرد.کله پاچه، تخم‌مرغ و آب گوشت نیز حاوی کلسترول بالایی است. جالب است بدانید، یک مغز گوسفند معادل 50 عدد زرده تخم مرغ کلسترول دارد. بیماران مبتلا به‌تری گلیسیرید بالا هم باید از خوردن همه مواد شیرین و چرب اجتناب کنند.
برخی تصور می‌کنند، نخوردن به مدت طولانی می‌تواند خطرات خوردن قند وچربی زیاد را که زمان افطار مصرف می‌شود، از بین ببرد در حالی که این‌طور نیست و خوردن مواد شیرین و چرب در زمان افطار برای بیماران به همان اندازه که در حالت عادی مضر است، در زمان روزه‌داری نیز مضر خواهد بود.
روزه‌داری بیماران قلبی با صلاحدید پزشک
ماه مبارک رمضان می‌تواند برای هر فردی از جمله بیماران قلبی فرصتی باشد تا یک بار دیگر به وضعیت سلامت روح و جسم خود توجه ویژه کنند. با توجه به گستره بیماری‌های قلبی از فشار خون بالای ساده که با یک دارو کنترل می‌شود تا سکته قلبی یا نارسایی قلبی، ممکن نیست توصیه یکسانی برای روزه‌داری صادر کرد. توصیه می‌شود هر بیمار قلبی برای انجام این فریضه دینی با پزشک معالج خود مشورت کند .
به طور کلی، یک ماه داشتن برنامه غذایی منظم، پرهیز از پرخوری و مصرف مواد غذایی چرب و شیرین و توجه به فاکتورهای مهمی چون وزن بالا و چاقی، عادات غلطی چون مصرف دخانیات و رو آوردن به شیوه صحیح غذایی و مصرف بیشتر سبزیجات و دوری از غذاهایی که دارای حجم کم و کالری بالا هستند، می‌تواند الگویی برای ادامه آن در طول سال باشد. به بیان دیگر، بهبود اطلاعات و روش‌های تغذیه‌ای در ماه رمضان می‌تواند فرصتی برای اصلاح الگوی رفتاری ما باشد .
مجوز روزه‌داری در بیماری‌های شایع مغزی، چگونه ؟
در بیماران مبتلا به میگرن، روزه‌داری به علت گرسنگی و افزایش آزادسازی اسید چرب، موجب تشدید حملات میگرن طی روز می‌شود. توصیه می‌شود، این بیماران در صورت روزه‌داری باید خواب کافی داشته باشند، از مصرف مواد محرک (کافئین، سوسیس و کالباس، تنباکو و نیکوتین) در سحر و افطار خودداری کرده و قبل از روزه‌داری با پزشک خود مشورت کنند. همچنین لازم است این بیماران در صورت افت فشار خون و حالت تهوع، روزه خود را بشکنند.
روزه‌داری در بیماران مبتلا به پارکینسون منعی ندارد و این بیماران در صورت تحمل می‌توانند روزه بگیرند، اما در درصد کمی از بیماران ممکن است موجب تشدید علائم شود که باید بلافاصله به پزشک مراجعه شود. در بیماران پارکینسون، مصرف کم پروتئین، مصرف متعادل کربوهیدرات و انجام فعالیت بدنی در طی روزه‌داری مفید است. بیماران مبتلا به ام اس، منعی برای روزه‌داری ندارند ولی در افراد با حملات زیاد ومصرف داروهای خاص لازم است قبل از اقدام به روزه‌داری با پزشک مشورت شود. آنها باید داروهای خود را به طور مرتب مصرف کنند و در صورت تشدید علائم به پزشک معالج مراجعه کنند. در بیماران مبتلا به صرع نمی‌توان توصیه واحدی برای همه بیماران داشت. در افرادی که بیماری آنها با مصرف یک قرص در روز تحت کنترل است، پس از مشورت با پزشک می‌توان اقدام به روزه‌داری کرد. از دیگر سو، بیمارانی که تشنج آنها تحت کنترل نیست یا بروز تشنج در آنها به دلیل شرایط کاری ( مانند رانندگان) خطرناک است، بهتر است روزه نگیرند.
سکته مغزی به تنهایی منعی برای روزه‌داری نیست، ولی در برخی بیماران مبتلا می‌تواند باعث بروز سکته مجدد شود. در بیشتر بیماران به دلیل وجود بیماری‌های همراه مانند دیابت، فشار خون و چربی خون ممکن است با روزه‌داری وضعیت بیمار بدتر شود. از این رو، لازم است همه بیماران در باره چگونگی مصرف داروها و توصیه‌های لازم با پزشک خود مشورت کنند.
روزه بگیرید اگر بیماری گوارشی فعال ندارید
اولین نکته درباره بیماری‌های شایع گوارشی آن است که روزه‌داری باید با مشورت پزشک و توجه به زمان مصرف داروها باشد، ولی کسانی که زخم معده و اثنی‌عشر دارند، درصورتی که زخمشان خوب شده و سابقه خونریزی، سوراخ‌شدن یا تنگی در دستگاه گوارش نداشته باشند، می‌توانند روزه بگیرند. در صورتی که بیماری این افراد فعال است و باید داروهایشان را در زمان مشخصی مصرف کنند، از روزه‌داری منع می‌شوند. این دسته از بیماران اگر مجوز روزه‌داری را دریافت می‌کنند، نباید در وعده سحر و افطار غذای چرب، سرخ شده، ترش و پر ادویه مصرف کنند . کسانی که سوء‌هاضمه دارند ولی زخم ندارند، می‌توانند روزه بگیرند. فقط نباید در زمان افطار، از غذای حجیم و سرخ شده یا آش رشته استفاده کنند. باید وعده افطار را با چای کم رنگ، فرنی و غذای سبک شروع کنند و دو تا سه ساعت بعد، شام سبک میل کنند. کسانی که بیماری التهابی روده دارند، اگر بیماری شان کنترل شده بوده و در فاز فعال نباشد، با نظر متخصص مربوطه می‌توانند روزه بگیرند.
مبتلایان کبد چرب می‌توانند روزه بگیرند، اما کسانی که هپاتیت حاد دارند از روزه‌داری منع می‌شوند. کسانی که بیماری‌های کبدی مزمن دارند نیز نباید روزه بگیرند، چون کم آبی برایشان مضر است. بیمارانی هم که کیسه صفرا یا التهاب پانکراس دارند نباید روزه بگیرند. در عین حال، مبتلایان رفلاکس معده اگر در فاز خفیف بیماری باشند که مشکلشان با رژیم غذایی و دارو کنترل می‌شود، با مشورت پزشک می‌توانند روزه بگیرند.
روزه‌داری نباید منجر به تشدید افسردگی شود
با توجه به این که روزه‌داری، سلامت روان را ارتقا می‌دهد و افرادی که ارتباط قلبی با خالق خود دارند آرام‌تر هستند، چنانچه ساعت مصرف دارو قابل تغییر باشد، می‌توان روزه گرفت، چرا که روزه گرفتن تمرینی برای صبور بودن و کسب آرامش محسوب می‌شود .
برخی بیماران نیاز دارند، به صورت مداوم دارو مصرف کنند و در شرایطی که بیماری و کنترل علائم فیزیولوژیک آن حاد باشد، فرد ناگزیر است تمام و کمال داروهای خود را بموقع مصرف کند، زیرا در صورت مصرف نکردن، علائم اضطرابی او بیشتر می‌شود. مثلا در مورد بیماران اسکیزوفرنیک و دوقطبی و افسردگی شدید، روزه‌داری توصیه نمی‌شود.
روزه‌داری به فرد کمک می‌کند تا از عوامل ناراحت‌کننده فاصله بگیرد و به آرامش روحی خود بپردازد، اما اگر باعث شود تا فرد عصبانی و پرخاشگر شود، باید از روزه‌داری فاصله بگیرد.
عصبانیت و خشم در حین روزه‌داری پدیده‌ای فیزیولوژیک است و هنگامی که قند خون کاهش پیدا می‌کند، تعادل روانی و الکترونیکی مغز و سیستم عمومی بدن دچار اختلال می‌شود و چنانچه رفتارهای مخرب و پرخاش فرد افزایش یابد، لازم است داروهای خود را قطع نکند و روزه نگیرد.
704
