به گزارش گروه دانشگاه ایسکانیوز، ما در میانه راهیم. آنچه تا این‌جا برای اقتصاد دانش‌بنیان انجام گرفته، هنوز کلی کار دارد تا به نتیجه مطلوب برسد و جای نگرانی دارد که مبادا این کار مهم و حیاتی در میانه راه رها شود و کسی ادامه‌اش را پی نگیرد. تاریخ و تجربه گواهی می دهند که جدی ترین آسیب کارهای علمی - فرهنگی، ناپایداری آن‌هاست. همه چیز با یک انرژی سهمگین شروع می شود و همه از جان و دل مایه می‌گذارند تا کاری شروع شود... اما به دلایل بسیار، از میانه راه، آن انرژی اولیه تحلیل می‌رود و آن سرعت و شتاب رو به ضعف و سستی می‌گذارد یا مشمول مرور زمان می‌شود و مورد غفلت فردی و جمعی قرار می‌گیرد. این قضیه آن‌قدر جدی است که اگر پروژه‌های فرهنگی - علمی - صنعتی کشور را فهرست کنیم، می‌بینیم که بیشترشان نیمه‌کاره رها شده‌اند و علی‌رغم صرف هزینه‌های بسیار، به ورطه فراموشی افتاده‌اند. این فراموشی دلایل بروکراتیک، فرهنگی و حتی تاریخی دارد و همه پروژه‌های مملکت را تهدید می‌کند، اما از آن سو، خود تذکری جدی و تاثیرگذار به ما می‌دهد که نگذاریم نهال دانش‌بنیان بخشکد یا میوه‌هایش کال و نارس چیده شود و اصل و فرع آن تبدیل به یک امر تبلیغاتی و شعاری شود.
درخت دانش یک شبه بار نمی‌دهد و به اوامر و نواهی ما هم اعتنا ندارد. تا نهال، درخت شود و به بار بنشیند، باغبان خون دل‌ها باید بخورد، صبرها باید پیشه کند، از خود پایمردی‌ها باید نشان دهد و مدام باید به باغش برسد، به‌موقع و به‌اندازه آبیاری کند، خاک را تقویت کند، علف‌های هرز را هرس کند، آفت‌ها دور کند، میوه‌های کال را نچیند، رسیده‌ها را مراقبت کند که نگندند و ضایع نشوند.
بعضی سازها صدایش امروز بلند نمی‌شود. به خصوص کارهایی که علمی و فرهنگی‌اند، نیازمند صبر و حوصله‌اند. این‌طور نیست که امشب اراده کنیم اقتصادمان دانش‌بنیان شود، فردا بشود. به تعبیر مولوی مهلتی بایست تا خون شیر شد. زمان می‌برد تا خون مادر تبدیل به شیر گوارا و پرفایده شود و کام طفل را شیرین کند. وضعیت اقتصاد دانش‌بنیان در کشور ما شبیه به نهالی است که باغبان‌های دلسوز و دانا آن را کاشته‌اند، از آن مراقبت‌های ویژه کرده‌اند، بر تعدادشان افزوده‌اند، اما هنوز کلی کار دارد تا این نهال‌ها درخت سرسبز و بانشاط شوند و میوه‌های شیرین و مغذی بدهند.
در ضرورت تاسیس و تداوم شرکت‌های دانش‌بنیان کسی تردید ندارد. تقویت اقتصاد دانش‌بنیان هم چیزی نیست که احتیاج به استدلال و یادآوری داشته باشد. هم مسئولان عالی‌رتبه، هم دانشگاهیان و هم جوانان به‌خوبی واقفند که باید مقوله دانش‌بنیان را جدی بگیریم و آن را تداوم ببخشیم و از آن غفلت نکنیم. دولت و مجلس هم در این امر اهتمام کردند و با در نظر گرفتن اسناد بالادستی و مشارکت چندین وزارتخانه و میانداری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، نهال دانش‌بنیان را به مرحله‌ای رساندند که میوه دادنش بس قریب است و می‌شود امید بست که به‌زودی ثمرات آن را ببینیم؛ اما حالا که سیستم اداری کشور در آستانه تغییراتی هر چند جزئی اما ناگزیر است، بیم آن می‌رود که قدری از سرعت و تلاش رشد و توسعه دانش‌بنیان کاسته شود و آنچه منتظرش بودیم و به تحققش امید بسته بودیم، به تعویق بیفتد یا فراموش شود. معقول و منطقی این است که تقویت دانش‌بنیان از دسترس تغییرات مدیریتی و اداری دور شود و دقیقا مطابق برنامه‌های کلان نظام و از روی نقشه‌های بالادستی پیش برود و کسی نتواند با اعمال سلیقه تداوم آن را آسیب بزند. اتفاقا حالا همان وقتی است که باید نگذاریم در مسیر دانش‌بنیان خلل ایجاد شود و تحقق تام و تمام دانش‌بنیان به مشکل بر بخورد.
از طرفی، خوشبختانه در زمانه‌ای موضوع اقتصاد و شرکت‌های دانش‌بنیان دارد تبدیل به فرهنگ می‌شود که از پشتوانه‌ای همچون مقام معظم رهبری برخوردار است. کشتی پربار دانش‌بنیان، چنین حامی و سکانداری دارد و برای رسیدن به مقصود، دلمان قرص است. دانشجویان نیز که پیشران این عرصه هستند، می‌باید نسبت به گذشته جدی‌تر گرفته شوند. دیگر وقت آن است که دغدغه ذهن دانشجوی خلاق کارآفرین از فضای مسموم شغل‌یابی به سمت تفکر و تنفس در زیست‌بوم کارآفرینی و اقتصاد دانش‌بنیان حرکت کند. اقتصاد دانش‌بنیان زمینه مناسب را برای پیشبرد اهداف اقتصاد مقاومتی، به‌درستی مهیا می‌کند. آن‌گاه ما به سربلندی علمی و فناوری دست می‌یابیم که همگی نسبت به کوچک‌ترین کندی و کاهش سرعت پیشرفت حساس شویم. این موضوع را می‌شود با اطمینان گفت که دانش‌بنیان همچون خورشیدی است که بر همه یکسان خواهد تابید. نفع و سود اقتصاد دانش‌بنیان برای هر سمت و سویی، یکسان است. پس تنها چیزی که در این میان مهم جلوه می‌کند، داشت امروز آن، برای برداشت ثمرات شیرین فردای آن است.
*دبیر ستاد توسعه فرهنگ علم، فناوری و اقتصاد دانش بنیان
200/204
