محمد شریفی مقدم در گفت و گو با خبرنگار ایسکانیوز در زمینه پیشینه تفکر تربیت مهارتی پرستاران از دهه 70 تاکنون گفت: اعتقاد تفکر و جریان حاکم بر وزارت بهداشت بر آن است که می توان پرستاران را به صورت مهارتی تربیت کرد و آن ها را به صورت کوتاه مدت به کار گرفت. این تفکر مربوط به یک یا دو سال گذشته نیست و به دهه 70 باز می گردد، اما در مقاطع مختلف زمانی به شکل ها و عناوین مختلف بروز و ظهور پیدا می کند، در دهه 70 این موضوع در قالب پرستاری شش ماهه ارائه شد و در دولت قبلی تحت عنوان بهیاری یک ساله، که نهایتا به طرح کمک پرستاری تبدیل شد.

وی ادامه داد: برخی از افراد معتقدند که باید عنوان استفاده از" ظرفیت بیمارستان ها" را جایگزین "آموزش پرستاران بیمارستانی" کرد. در 20 آبان ماه سال 94، آیین نامه ای با امضای دکتر لاریجانی و مسئولان آموزشی وزارت بهداشت به وزیر بهداشت ابلاغ شد و او ضمن تایید این آیین نامه دستور ابلاغ آن را صادر کرد.

قائم مقام نظام پرستاری گفت: در این آیین نامه هر بیمارستان دولتی و خصوصی اجازه داشت به میزان نیاز نیروی پرستار خود، دانشجویانی را از طریق غیر متمرکز (غیر دانشگاهی) جذب و آموزش های لازم را ارائه و تربیت آنها را بر عهده بگیرد و پس از آن مدرک لیسانس دانشجویان را صادر کند.

وی اضافه کرد: برای اجرا شدن چنین طرحی در آن زمان لازم بود ابتدا بسترسازی های لازم در این حوزه صورت گیرد، در این راستا جلسه ای در آذر ماه 94 توسط وزارت بهداشت برگزار شد و طی آن از برخی از دانشجویان دانشکده پرستاری دعوت به عمل آمد. در این جلسه از نماینده کارفرمایان بخش خصوصی دعوت به عمل آمده بود اما فردی از نظام پرستاری که به عنوان نماینده جامعه پرستاری کشور محسوب می شود در این جلسه حضور نداشت.

شریفی مقدم با تاکید بر این که سازمان نظام پرستاری از گذشته تا کنون نسبت به مسائل صنفی حسایت های ویژه ای داشته است، بیان کرد:عدم حضور سازمان نظام پرستاری در این جلسه به اندازه ای شاخص بود که حتی روسای دانشکده های پرستاری که در این جلسه حضور داشتند، نسبت به این موضوع اعتراض کردند.

وی با بیان اینکه وزارت بهداشت از نظر مناطق آمایشی به 10 منطقه تقسیم شده است گفت: هر منطقه آمایشی مسئولیت خاصی را بر عهده دارد. آیین نامه استفاده از ظرفیت بیمارستان های دولتی و خصوصی در تربیت کارشناسان پرستاری به کارگروه منطقه 7 آمایشی اصفهان محول شد؛ زیرا بحث طرح تحول آموزش به این منطقه آمایشی سپرده شده بود. این کارگروه در اواخر سال 94 با حضور بیش از 60 نفر از روسای دانشکده های پرستاری و نمایندگان آنها، و یک نماینده از سازمان نظام پرستاری جلسه ای تشکیل شد و پیش نویس توافق نامه ای تدوین شد که امروزه به عنوان "توافق نامه اصفهان" شناخته می شود.

قائم مقام نظام پرستاری گفت: برخی توافق نامه‌ منطقه 7 آمایشی اصفهان را آیین نامه می خوانند، من معتقدم که باید آن را تفاهم نامه خواند، اعتقاد من بر آن است که نقدهایی به این آیین نامه وارد است اما نسبت به آیین نامه قبلی بهتر بود زیرا این آیین نامه، پرستاری را از حالت آکادمیک خارج می کرد. هدف بخش خصوصی آن بود که بتوانند دانشجوی پرستاری را جذب و طی 6 ماه آموزشهای مهارتی لازم را به وی بدهند، سپس از آن ها طی 4 سال به عنوان نیروی کار استفاده کرده و حقوق آن‌ها را به صورت دانشجویی پرداخت کنند. مدرک این افراد نیز زیر نظر بیمارستان است به گونه ای که اگر مدرک فردی توسط بیمارستان خصوصی ارائه شود، تا زمانی که بیمارستان خصوصی بخواهد، باید تحت هر شرایطی به کار خود ادامه دهد، می توان گفت چنین شرایطی به عنوان استثمار برای جامعه پرستاری محسوب می شود.

وی افزود: در چنین شرایطی آیین نامه اصفهان مورد تایید قرار گرفت و نظام پرستاری وزارت بهداشت اعلام کرد که باید به این توافق نامه پایبند بود. این آیین نامه در 14 مرداد 95 به منظور اجرایی شدن به دانشگاه ها ابلاغ شد. در 23 اردیبهشت 96 وزیر بهداشت ابلاغیه ای داد که با آن عملا توافق نامه اصفهان نقض و دور زده می شد؛ زیرا در توافق نامه اصفهان تولیت طرح به دانشگاه پرستاری سپرده شده است ولی در ابلاغیه 23 اردیبهشت تولیت تربیت پرستار به عهده بیمارستان ها گذاشته شده است.

شریفی مقدم ادامه داد: این موضوع تا یک هفته پیش از کنکور مسکوت ماند، حدود یک هفته پیش از کنکور که زمان تعطیلات تابستانی دانشجویان بود از این طرح استفاده کرده و به شکل مستقیم و غیر مستقیم وزارت بهداشت، به ویِژه معاون آموزشی وزارتخانه به دانشگاه ها اعلام کردند که باید از هر منطقه آمایشی 3 بیمارستان برای اجرای طرح معرفی کنید.

وی با بیان اینکه این طرح در راستای کمبود پرستاران در نظر گرفته شده است اضافه کرد: به همین دلیل اعلام می شود که باید از ظرفیت بیمارستان ها برای رفع این کمبود استفاده کرد. ما معتقدیم کمبود پرستار در بیمارستان ها به جز تهران وجود داردو در سایر نقاط کشور پرستار به اندازه کافی وجود دارد اما وزارت بهداشت توان جذب آن ها را نداشته زیرا در درجه اول مجوز استخدام ندارد که به دلیل سیاست های تعیین شده از سوی دولت انجام می شود. در این راستا وزیر بهداشت بارها اعلام کرده است که وزارت بهداشت مجوز استخدام برای پرستاران را ندارد،در چنین شرایطی برای استخدام به صورت شرکتی باید از منابع اختصاصی وزارت بهداشت استفاده شود که طبیعتا منابع این وزارتخانه محدود است و نمی توان این اقدام را انجام داد.

قائم مقام نظام پرستاری گفت: به طور کلی در این زمینه موضوع عدم توان وزارت بهداشت در جذب پرستاران فارغ التحصیل مطرح می شود که در حال حاضر تعداد این افراد در تمامی نقاط کشور به جز تهران زیاد است. طی یک فراخوان در بازه زمانی 10 روزه توسط سازمان نظام پرستاری ، حدود 11 هزار پرستار در دانشگاه های کشور اعلام کردند شغلی ندارند و به دنبال کار می گردند.

وی افزود: این طرح بر اساسی در نظر گرفته شده بود که بیمارستان های تعیین شده به عنوان مکانی برای تربیت پرستاران ،به صورت نظری و عملی، محسوب می شد. سازمان نظام پرستاری در تیرماه امسال با جدیت به این موضوع ورود پبدا کرد. در این راستا مکاتباتی با ریاست جمهوری داشته ایم و پیرو آن، مکاتباتی با کارشناسان دفتر نهاد ریاست جمهوری داشته ایم ، همچنین جلساتی به صورت مشترک با کمیسیون بهداشت و درمان مجلس و معاونان وزارت بهداشت برگزار شد، در همین راستا مجمع تشکل های مردم نهاد که شامل 5 تشکل است نیز به این طرح اعتراض کردند.

قائم مقام نظام پرستاری گفت:در جلسه ای که با کمیسیون بهداشت داشتیم"مهندس موهبتی" که معاون پارلمانی وزیر بهداشت است در آن جا اعلام کرد در ابلاغیه 23 اردیبهشت ماه اشتباهی صورت گرفته است و ملاک عمل برای پذیرش دانشجو توافق نامه اصفهان است.

وی اظهار کرد: در 7 مرداد ماه نامه ای توسط معاون آموزشی وزارت بهداشت دکتر لاریجانی به دکتر خدایی رئیس سازمان سنجش آموزش کشور ارسال شد که طی آن اعلام شد 13 دانشگاه علاوه بر پذیرش دانشجو بر اساس کدهای اصلی، کد جداگانه‌ای برای آن ها در نظر گرفته شده است که بر اساس آن دانشجو می تواند برای مثال دانشگاه پرستاری شهید بهشتی را با کد اصلی انتخاب کند، همچنین می تواند با کد جداگانه ای نیز از طریق بیمارستان ها اقدام به انتخاب کند.

شریفی مقدم افزود: در ادامه علاوه بر مکاتبات و پیگیری های سازمان نظام پرستاری ،دانشجویان نیز به این طرح اعتراض کرده و در بیش از 10 استان مانند تبریز،اصفهان،بندر عباس، اردبیل،کرمانشاه،مشهد، شیراز،اراک،زنجان واهواز و... اطراف دانشکده پرستاری زنجیره انسانی تشکیل دادند و به صورت نمادین به حفاظت از پرستاری آکادمیک پرداختند.

وی بیان کرد: در تهران نیز دانشجویان مقابل وزارت بهداشت تجمع کردند. همچنین شورای عالی نظام پرستاری با معاونان وزارت بهداشت از جمله معاونت آموزشی،معاونت حقوقی پارلمانی و معاونت پرستاری در 15 مرداد ماه جلسه ای تشکیل دادند .همانطور که می دانید سازمان نظام پرستاری در مجموع قدرت اجرایی را که بتواند تغییراتی انجام دهد ندارد و تنها کاری که می تواند انجام دهد انتقال و پیگیری مشکلات جامعه پرستاری است.

قائم مقام نظام پرستاری گفت:در این جلسه که حدود 4 ساعت طول کشید ، سازمان نظام پرستاری دغدغه های جامعه دانشجویی، ابعاد و آثار زیان بار این طرح بر مردم و نظام سلامت و ماهیت حرفه ای پرستاری را منعکس کرد. به دنبال آن 3 توافق به صورت شفاهی با وزارت بهداشت صورت گرفت که بر اساس آن مقرر شد کد جداگانه 3 دانشکده یا دانشگاه هایی که اعلام کرده اند نمی توانند این طرح را برگزار کنند، حذف شود . در توافق نامه اصفهان اعلام شده بود در ابتدا باید کارگروه تعریف شود، در صورتی که این توافق نامه رعایت نشده بود. بر اساس توافق نامه اصفهان باید کارگروه هایی بر اساس نیازسنجی تشکیل شود که برای مثال مراغه که می خواهد 60 دانشجو جذب کند آیا نیازمند این تعداد نیروی پرستار است؟

وی اضافه کرد: اگر نیاز سنجی برای 13 دانشگاه انتخابی (به جز تهران که دارای 3 دانشگاه است) صورت بگیرد، شاید نیاز پذیرش دانشجو با کد جداگانه نیز وجود نداشته باشد. در این زمینه قرار بود 3 دانشگاه با کد جداگانه حذف شود. برای مثال کارگروه نیروی انسانی ما اعتقاد دارد حدود 11 هزار نیروی پرستار بیکار وجود دارد در صورتی که شاید نظر وزارت بهداشت این نباشد و در این زمینه باید تبادل نظر هایی صورت گیرد.

شریفی مقدم بیان کرد: متاسفانه وزارت بهداشت در اصلاحیه ای که برای کنکور 96 ارسال کرده است به جای سه دانشگاهی که قرار بود کد جداگانه آن حذف شود، تنها کدجداگانه دانشگاه اراک حذف شده است که در چنین شرایطی به توافق شفاهی پایبند نبوده است. همچنین در دانشگاه علوم پزشکی ایران،بیمارستان کوچک رباط کریم نیز اعلام شده و دانشجو می تواند دروس تئوری و عملی خود را در آن جا بگذراند و می توان این مورد را از تعهدهایی برشمرد که به آن عمل نشده است .امیدواریم وزارت بهداشت به مشکلات در این زمینه رسیدگی کند. جامعه پرستاری کشور نیز به شدت نسبت به این مسائل نگران است.

طی 2-3 روز اخیر پس از این اخطاریه شاهد التهابات در جامعه دانشجویی و پرستاری کشور هستیم و وزارت بهداشت باید پاسخگوی آن باشد، سازمان نظام پرستاری در این زمینه وظیفه ای ندارد، سازمان نظام پرستاری سازمانی است که منعکس کننده دغدغه ها و حساسیت ها است و در جریان اقداماتی که وزارت بهداشت در این زمینه انجام داده نبوده است.

وی تاکید کرد: در حال حاضر بنا بر آن شده است که مرحله پیشرفت کار را ابلاغ کنیم. عملا می توان گفت وزارت بهداشت به وعده 15 مرداد ماه عمل نکرده است، در چنین شرایطی جامعه پرستاری کشور اعتماد لازم را به وزارت بهداشت را ندارد و این بی اعتمادی طی 10-15 سال گذشته ایجاد شده است. من همیشه اعلام کرده ام طی 3 -4 سال گذشته جامعه پرستاری کشور دوران سختی را گذرانده و با مشکلات بسیاری مواجه بوده است و امیدوارم این مشکلات هر چه سریع تر رفع شود.

701